ENCYKLIKA "SPIRITUS PARACLITUS"

Wreszcie głównym celem zastosowania Pisma św. jest posługa słowa pełniona w sposób święty i owocny. Stąd w tym miejscu miło nam jest poprzeć słowami Wielkiego Doktora nakazy, jakie na temat przepowiadania słowa Bożego podaliśmy w Encyklice " Humani generis" .
Chociaż to, co święty Doktor mówi na temat zasad, jakie należy zachować przy korzystaniu z Biblii, odnosi się w największej części do tych, którzy interpretują, jednak niech mają to na uwadze także kapłani w przepowiadaniu słowa Bożego. Na pierwszym miejscu napomina: rozważmy bardzo pilnie słowa Pisma św. aby w sposób pewny ustalić, co powiedział święty pisarz. Nie można zapominać o tym, że Hieronim, gdy zachodziła potrzeba, miał zwyczaj sięgać do kodeksu pierwotnego ( oryginalnego), porównywać jedną interpretację z drugą, dokładnie badać znaczenie słów i, gdy zakradł się jakiś błąd, ukazywać jego przyczyny, by w ten sposób usunąć wszelką wątpliwość dotyczącą danej perykopy.
Następnie uczy, że należy poszukiwać znaczenia i myśli zawartych w słowach, ponieważ " temu, kto bada Pismo św., nie są tak konieczne słowa jak ich znaczenie". Bynajmniej nie przeczymy, że Hieronim w poszukiwaniu tego znaczenia , idąc w ślad doktorów łacińskich oraz niektórych greckich wcześniejszego okresu, może na początku zbyt wielką wagę przypisywał tłumaczeniom alegorycznym. Rzeczywiście umiłowane Ksiąg świętych, ustawiczny wysiłek w poznaniu ich i dogłębnym zrozumieniu sprawiły, że wzrastał coraz bardziej we właściwej ocenie sensu wyrazowego i przedstawił zdrowe zasady w tej materii. Ponieważ one również obecnie gwarantują wszystkim bezpieczną drogę do uchwycenia pełnego sensu Ksiąg świętych, stąd pokrótce ja wyłożymy.
A więc na pierwszym miejscu winniśmy zwrócić uwagę na tłumaczenie wyrazowe czyli historyczne: " Zawsze napominam roztropnego wykładowcę, ażeby nie zadowalał się przesadnymi interpretacjami oraz tym, co krótko mówiąc, jest dowolnie wykoncypowane, lecz trzeba zwrócić uwagę na to, co jest wcześniej, w środku i później, łącząc wszystko co zostało napisane". Tych zaś, którzy sądzą, że nie ma go wtedy, gdy coś jest powiedziane w przenośni ( obrazowo). " Często bowiem sama historia jest przedstawiona w sposób metaforyczny". Tych zaś, którzy sądzą, że nasz Doktor w odniesieniu do niektórych miejsc Pisma św. był przekonany, że są pozbawione sensu wyrazowego, on sam wyprowadza z błędu: " nie przekreślamy historii, lecz przyznajemy pierwszeństwo rozumieniu duchowemu".
Po wystarczającym zaś uwzględnieniu sensu wyrazowego, czyli historycznego, szuka się znaczenia wewnętrznego i wyższego, ażeby karmić ducha wspaniała. Ucztą... Upomina wszakże, że przy poszukiwaniu tego bardziej wewnętrznego sensu, należy zastosować specjalną metodę " byśmy idąc za bogactwami duchowymi nie wydawali się potępiać ( lekceważyć) ubóstwa historii". W tej właśnie sprawie czyni roztropną uwagę, że nie należy odstępować od przykładu Chrystusa i Apostołów, którzy chociaż patrzą na Stary Testament jako na przygotowanie i zapowiedź Nowego Przymierza i dlatego wiele miejsc tłumaczą w sposób typiczny, jednak nie sprowadzają wszystkiego do typicznego myślenia...
Gdy zaś idzie o sposób wykładania i przedstawiania, to ponieważ chodzi w tym o ujawnienie wierności przez szafarzy Bożych tajemnic, stwierdza św. Hieronim, że " na pierwszym miejscu należy zachować prawdę interpretacji" i że " jest obowiązkiem interpretatora wykładać nie to, co sam chciałby ujrzeć, lecz to, o czym myślał ten, którego komentuje". Dodaje zaś, " że jest rzeczą bardzo trudną (niebezpieczną) w Kościele, by na skutek niewłaściwej interpretacji Ewangelii Chrystusa nie stała się ona Ewangelią człowieka". Wreszcie " w wykładaniu Pisma św. potrzeba nie pięknie ułożonych słów, okraszonych kwiecistymi mowami, lecz erudycji i prostoty prawdy".