XXVI Niedziela Zwykła - Rok A

Dzięki uprzejmości Oficyny Wydawniczej „Vocatio” i Księgarni św. Wojciecha (www.mojeksiazki.pl), które wyraziły zgodę na publikację fragmentów wydawanych przez nie pozycji, przedstawiamy czytelnikom cykl: „Zrozumieć Słowo”. Będziemy starali się ukazywać w nim fragmenty Pisma Świętego przewidziane w Liturgii w kontekście historycznym, kulturowym i teologicznym.
Mamy nadzieję, że pomoże to czytelnikom w pełniejszym przeżywaniu spotkania z Chrystusem podczas Eucharystii oraz w coraz lepszym odczytywaniu skierowanego do nas Słowa Bożego i wprowadzaniu go w życie. Zapraszamy do lektury i refleksji.

XXVI NIEDZIELA ZWYKŁA

Czytania mszalne

PIERWSZE CZYTANIE
Bóg nie chce śmierci grzesznika

Czytanie z Księgi proroka Ezechiela

To mówi Pan Bóg: „Wy mówicie: »sposób postępowania Pana nie jest słuszny«. Słuchaj jednakże, domu Izraela: czy mój sposób postępowania jest niesłuszny, czy raczej wasze postępowanie jest przewrotne? Jeśli sprawiedliwy odstąpił od sprawiedliwości, dopuszczał się grzechu i umarł, to umarł z powodu grzechów, które popełnił. A jeśli bezbożny odstąpi od bezbożności, której się oddawał, i postępuje według prawa i sprawiedliwości, to zachowa duszę swoją przy życiu. Zastanowił się i odstąpił od wszystkich swoich grzechów, które popełniał, i dlatego na pewno żyć będzie, a nie umrze”.
Ez 18, 25–28

„Sposób postępowania Pana nie jest słuszny”

Czy te słowa są pewnym przysłowiem? Przypuszczalnie nie. Warto zwrócić uwagę, że cały rozdział ma układ pytań i odpowiedzi – autor osiąga w ten sposób efekt retoryczny, naśladując rozprawę przed sądem.

Katolicki Komentarz Biblijny,
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

PSALM RESPONSORYJNY

Refren: Wspomnij, o Panie, na swe miłosierdzie.

Daj mi poznać Twoje drogi, Panie,
naucz mnie chodzić Twoimi ścieżkami.
Prowadź mnie w prawdzie według Twych pouczeń,
Boże i Zbawco, w Tobie mam nadzieję.
Refren.
Wspomnij na swoje miłosierdzie, Panie,
na swoją miłość, która trwa od wieków.
Nie pamiętaj mi grzechów i win mej młodości,
lecz o mnie pamiętaj w swoim miłosierdziu,
ze względu na dobroć Twą, Panie.
Refren.
Dobry jest Pan i prawy,
dlatego wskazuje drogę grzesznikom.
Pomaga pokornym czynić dobrze,
uczy pokornych dróg swoich.
Ps 25(24), 4–5. 6–7. 8–9

Psalm 25 jest lamentacją jednostki w formie akrostychu.

4. „Droga” Jahwe jest głównym tematem (por. ww. 4-5, 8 -10.12) rozdzielonym fragmentami o potrzebie psalmisty – przebaczenia grzechów (ww. 6-7.11).
6-7. Grzechy psalmisty wygłaszają mowę o miłosierdziu Bożym.

Katolicki Komentarz Biblijny,
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

DRUGIE CZYTANIE
Jezus Chrystus wzorem pokory.

Czytanie z Listu świętego Pawła Apostoła do Filipian

Bracia: Jeśli jest jakieś napomnienie w Chrystusie, jeśli jakaś moc przekonująca miłości, jeśli jakiś udział w Duchu, jeśli jakieś serdeczne współczucie, dopełnijcie mojej radości przez to, że będziecie mieli te same dążenia: tę samą miłość i wspólnego ducha, pragnąc tylko jednego, a niczego nie pragnąc dla niewłaściwego współzawodnictwa ani dla próżnej chwały, lecz w pokorze oceniając jedni drugich za wyżej stojących od siebie. Niech każdy ma na oku nie tylko swoje własne sprawy, ale też i drugich. Niech was ożywia to dążenie, które było w Chrystusie Jezusie.
Flp 2, 1–5

1. "Jeśli więc jest jakieś napomnienie"
Paweł wymienia cechy, będące istotnymi wyróżnikami życia „w Chrystusie” i które winny cechować związki panujące we wspólnocie.
„jakiś udział w Duchu":
„Udział” chrześcijan polega na wspólnym uczestnictwie (koinōnein) w eschatologicznym darze Ducha.

2. "te same dążenia":
W myśli Pawłowej gr. słowo phronein wykracza poza refleksję intelektualną, obejmując "postawę umysłu", której rezultatem jest określony sposób postępowania.

3. "w pokorze":
W kręgu kultury grecko-rzymskiej słowo tapeino-phrosynē, "pokora, uniżoność", oznacza po prostu pogardzaną i pożałowania godną pozycję, w ST zaś jest właściwą postawą człowieka stającego przed Bogiem. W chrześcijaństwie (chociaż pewną zapowiedź tego dostrzec już można we wspólnocie z Qumran, 1QS 5,3-4) dobrowolne przyjęcie pokornej, nie nacechowanej pewnością siebie, postawy wobec bliźniego stało się wysoką cnotą, według wzoru ustanowionego przez Chrystusa (ww. 5-11).

4. "nie tylko swoje własne sprawy":
Według Pawła miłość chrześcijańska wypływa z dobrowolnego odrzucenia trosk o własne sprawy jako głównej życiowej motywacji i zastąpienia jej rzeczywistą troską o innych (por. 1 Kor 13,5).

5. "To dążenie niech was ożywia":
Zob. komentarz do w. 2.
"ono też było w Chrystusie Jezusie":

Interpretacja członu podrzędnego, charakteryzującego się zwartą budową, stanowi wprowadzenie do historycznego przykładu Chrystusa, będącego wzorem pokory i bezinteresownej miłości. Paweł opisuje Jezusa jako wzór do naśladowania dla chrześcijan; por. 2 Kor 8,9; Rz 15,1-8; 1 Kor 11,1. Jednak zwrot "w Chrystusie Jezusie" może być Pawłowym terminem, oznaczającym obszar wpływu zmartwychwstałego Pana, w obrębie którego rozgrywa się życie chrześcijańskie. A zatem można by tłumaczyć (wprowadzając formę czasownika phronein): "które jest właściwe także dla was, zważywszy na wasze życie w Chrystusie Jezusie".

Katolicki Komentarz Biblijny,
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

ŚPIEW PRZED EWANGELIĄ
Aklamacja: Alleluja, alleluja, alleluja.
Moje owce słuchają mojego głosu,Ja znam je, a one idą za Mną.
Aklamacja: Alleluja, alleluja, alleluja.
J 10, 27

EWANGELIA
Nawrócenie prowadzi do zbawienia

Słowa Ewangelii według świętego Mateusza

Jezus powiedział do arcykapłanów i starszych ludu: „Co myślicie? Pewien człowiek miał dwóch synów. Zwrócił się do pierwszego i rzekł: »Dziecko, idź dzisiaj i pracuj w winnicy«. Ten odpowiedział: »Idę, Panie«, lecz nie poszedł. Zwrócił się do drugiego i to samo powiedział. Ten odparł: »Nie chcę«. Później jednak opamiętał się i poszedł. Któryż z tych dwóch spełnił wolę ojca?”. Mówią Mu: „Ten drugi”. Wtedy Jezus rzekł do nich: „Zaprawdę powiadam wam: Celnicy i nierządnice wchodzą przed wami do królestwa niebieskiego. Przyszedł bowiem do was Jan drogą sprawiedliwości, a wyście mu nie uwierzyli. Celnicy zaś i nierządnice uwierzyli mu. Wy patrzyliście na to, ale nawet później nie opamiętaliście się, żeby mu uwierzyć”.
Mt 21, 28–32

Przypowieść ta stanowi pierwszą z trzech przypowieści o sądzie. Tekst jest efektem Mateuszowej redakcji. Druga przypowieść czerpie z Mk, zaś trzecia - z Q. Chociaż dotyczą przyszłości, łączą się ściśle z poprzednią dyskusją. W istocie stanowią midraszowy komentarz do 21,23-27. Fragment ma charakter przejścia, tworząc narracyjny pomost. Wszystkie trzy przypowieści skierowane są do tych samych słuchaczy: arcykapłanów i starszych ludu (w. 23). Fragment orzeka ich winę.

28. "miał dwóch synów":
Kim są dwaj synowie? Podział nie dotyczy Żydów i pogan, chodzi raczej o dwie grupy Żydów: niewierzących przywódców i wierzących wyrzutków (w. 31), fałszywego i prawdziwego Izraela. Z takiego punktu widzenia również nawróceni poganie mogą zostać zaliczeni do wierzących grzeszników.

31. "spełnił wolę ojca":
Posłuszna wiara jest dla Mateusza zawsze ostatecznym sprawdzianem. Celnicy i nierządnice należeli do żydowskich 'am hā-’āres, ignorowanych i nieczystych grzeszników. Paradoks, polegający na tym, że właśnie oni wejdą do królestwa przed innymi, stanowi rdzeń Ewangelii; por. Łk 7,29-30.

32. "drogą sprawiedliwości":
Zwrot często pojawiający się w literaturze mądrościowej (Prz 8,20; 12,28; Ps 23,3), nie jest to nawiązanie do nauki o dwóch drogach w Qumran. Aluzja do Jana Chrzciciela łączy tekst z 21,23-27.

"nawet później nie opamiętaliście się":
Takie zakończenie posiada ironiczną wymowę. Ludzie publicznie uważani za grzeszników (syn, który początkowo odpowiedział "nie") wiedzieli, że muszą pokutować. W przeciwieństwie do nich przywódcy uważali siebie za sprawiedliwych i nie potrzebujących pokuty. Przypowieść ta, podobnie jak jej znany odpowiednik o Synu Marnotrawnym (Łk 1,5,11-32), zawiera prawdę psychologiczną: syn, który początkowo odpowiedział "nie", pokonał swój kompleks Edypa, buntując się a następnie okazując posłuszeństwo

Katolicki Komentarz Biblijny,
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

21,28-30. Wydawało się naturalne, że ojciec poprosił syna, by pracował w winnicy. Odmowa syna mogła urazić żydowską wrażliwość moralną - ten syn był jawnie nieposłuszny, zaś nieposłuszeństwo zasługiwało na karę.
Niedotrzymanie obietnicy było jednak czymś gorszym od nieobiecania niczego. Syn nie dotrzymał słowa, które dał własnemu ojcu. Drugi syn, który początkowo odmówił, najwyraźniej nawrócił się i uczynił to, co należało (por. Ez 18,21-24).

21,31-32. Pobożni Żydzi uważali celników i nierządnice za ludzi znajdujących się poza obrębem wspólnoty praktykującej judaizm. Jezus nie mógł użyć bardziej obraźliwego porównania. Retoryczne pytanie lub zachęta do zastanowienia się umieszczone na końcu przypowieści było od dawna stosowaną techniką pobudzania reakcji słuchaczy (np.
Iz 5,4; por. 2 Sm 12,1-7). Określenie "droga sprawiedliwości" oznacza pobożny styl życia (Prz 8,20; 12,28; 16,31), który cechował postępowanie Jana i był treścią jego przesłania.
 

Historyczno Kulturowy Komentarz do Nowego Testamentu,
Craig S. Keener, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2000 :.