IV NIEDZIELA WIELKANOCNA - ROK A

Tekst i komentarz z Komentarza Żydowskiego do Nowego Testamentu. David H. Stern. Oficyna Wydawnicza Vocatio. Warszawa 2004

I CZYTANIE

Wtedy powstał Kefa wraz z Jedenastoma i podnosząc głos, zwrócił się do nich: "Niech zatem wie cały dom Isra'ela ponad wszelką wątpliwość, że uczynił Go Bóg i Panem, i Mesjaszem - tego Jeszuę, któregoście stracili na palu!".
Słysząc to, byli dotknięci do żywego; i mówili do Kefy i pozostałych wysłanników: "Bracia, co mamy robić?". Kefa odrzekł im: "Odwróćcie się od grzechu, powróćcie do Boga i niech mocą władzy Jeszui Mesjasza każdy z was zostanie zanurzony w przebaczenie waszych grzechów, a otrzymacie dar Ruach Ha-Kodesz! Jest bowiem obietnica dla was, dla waszych dzieci i dla tych z dala - ilu tylko Adonai, Bóg nasz, powoła!".
Przekonywał też wieloma innymi argumentami i nie przestawał ich zaklinać: "Ratujcie się spośród tego przewrotnego pokolenia".
Ci zatem, którzy przyjęli to, co mówił, zostali zanurzeni, i do grupy dołączyło tego dnia około trzech tysięcy ludzi.

(Dz 2,14a.36–41)

37-41. Choć Kefa poczynał sobie ze swoim żydowskim audytorium ostrzej, niżby się ośmielił którykolwiek dzisiejszy kaznodzieja, tak że byli dotknięci do żywego, to przecież aż trzy tysiące ludzi odpowiedziało na jego wezwanie, aby odwrócić się od grzechu i powrócić do Boga. To Duch Święty, działając zarówno w głoszącym naukę, jak i w jego słuchaczach, rodzi autentyczną ufność. Ponadto Dobra Nowina o tym, że Bóg zbawia, ma sens tylko na tle złej nowiny o tym, że ciężko zgrzeszyliśmy. Na ludziach wywarło to takie wrażenie, że zapytali: "Bracia" - najwyraźniej nie czując się osobiście urażeni przez zwiastunów złej nowiny, ale nadal uważając ich za braci - "co mamy robić?". Przejęli zatem inicjatywę.

38. Odpowiedź Kefy: "Odwróćcie się od grzechu, powróćcie do Boga", to tłumaczenie jednego greckiego słowa metanoēsate, co oznacza "nawróćcie się" i wyraża hebrajskie pojęcie t'szuwa (zob. Mt 3,2K).

I niech mocą władzy Jeszui Mesjasza. (dosłownie "w/na imię [gr. onoma] Jeszui Mesjasza") każdy z was zostanie zanurzony (czyli ochrzczony; zob. Mt 3,1K). To polecenie pełnego przyjęcia i uznania dzieła, mocy, władzy i osoby Jeszui Mesjasza; na temat onoma - zob. 3,16K; Mt 28,19K.

40. To przewrotne pokolenie. Jeszua nazwał je niegodziwym i cudzołożnym (Mt 16,4). Teraz Kefa nazywa je przewrotnym, bo choć widzieli i słyszeli Jeszuę, to większość Go odrzuciła. A niektórzy nawet przypisywali dzieła Mesjasza szatanowi (Mt 12,27-32), co jest szczytem przewrotności.
Kefa błaga swoich słuchaczy, aby ratowali się spośród nich, bo tamtych czeka wyjątkowo surowy sąd i kara (Łk 12,48). Zdaniem niektórych karą tą było zburzenie Świątyni i wielka rzeź dokonana przez Rzymian w latach 66-70 n.e., co przynajmniej częściowo wypełniło przepowiednie Łk 21,20-24 (zob. Łk 21,20-24KK).

41. Trzy tysiące ludzi.Za nieduchowe i nietaktowne uważają niektórzy prowadzenie statystyk osób, które składają ufność w Jeszui i dołączają do zgromadzeń wierzących. Bóg uważa inaczej. W księdze Dziejów Łukasz śledzi wzrost liczebny Wspólnoty Mesjanicznej, która wyszła od liczby co najmniej 120 osób (1,14), a tutaj osiągnęła jakieś 3120 osób. Wkrótce potem przyłączyło się "około pięciu tysięcy" mężczyzn, nie licząc kobiet i dzieci (4,4zK). Jakieś 20 lat później wierzących było "dziesiątki tysięcy [...] wśród Judejczyków" w samym tylko Jeruszalaim (21,20zK). Poza tymi danymi dowiadujemy się też, że "Pan dzień po dniu przydawał im tych, którzy dostępowali zbawienia" (w. 47), "liczba talmidim rosła" (6,1), "liczba talmidim w Jeruszalaim rosła gwałtownie" (6,7), "ich liczba stale się mnożyła" (9,31) i "wielka rzesza ludzi zaufała i zwróciła się do Pana" (11,21). Ponadto Łukasz przypatruje się również kluczowym podgrupom: "wielka rzesza kohanim stawała się posłuszna wierze" (6,7); "niektórzy z tych, co zaufali, pochodzili ze stronnictwa p'ruszim" (15,5).
Z tych informacji wynika, że pierwsze żydowskie przedsięwzięcia ewangelizacyjne okazywały się skuteczne. Zrodził się autentyczny ruch ludowy, w którego ramach setki tysięcy Żydów uwierzyło w Jeszuę jako żydowskiego Mesjasza (zob. 21,20zK). Pod koniec księgi Dziejów ruch ten nadal trwał (28,24-25zK).

II CZYTANIE

Jeśli jednak znosicie karę, mimo że uczyniliście to, co słuszne, Bóg patrzy na to łaskawie. Bo do tego zresztą zostaliście wezwani, bo i Mesjasz cierpiał dla was, pozostawiając wzór, abyście podążyli w Jego ślady. "On grzechu nie popełnił, nie było w Jego ustach żadnego podstępu".
Kiedy Go lżono, nie odpowiadał obelgami, kiedy cierpiał, nie groził, ale oddawał ich Temu, który sądzi sprawiedliwie.
On sam poniósł nasze grzechy^a w swoim ciele na pal^b, abyśmy umarli dla grzechów i żyli dla sprawiedliwości - Jego ranami zostaliście uzdrowieni^c. Bo byliście jak owce, które zabłądziły, ale teraz zwróciliście się do Pasterza, który czuwa nad wami.

(1 P 2,20b–25)

18-25.Rada Kefy sprzed 2000 lat, aby słudzy domowi znosili nawet niezasłużone kary, może znaleźć zastosowanie - po dokonaniu niezbędnych modyfikacji - w życiu dzisiejszych pracowników. (Jedna z owych zmian to ta, że dzisiejsi pracownicy mają większe możliwości poprawy swoich warunków pracy niż niegdyś niewolnicy liczący na zadośćuczynienie ze strony pana). Por. Ef 6,5-8; Kol 3,22-25. W tej dziedzinie Mesjasz jest dla nas wzorem (w. 21), jako ten, który wypełnił Izajaszowe proroctwo o cierpiącym Słudze. Główny taki fragment to Izajasz 52,13-53,12; w. 22-25 cytują z niego aż czterokrotnie.

22. Wytłuszczono cytat z Iz 53,9.

23. Ten, który sądzi sprawiedliwie. W żydowskim nabożeństwie żałobnym o Bogu mówi się jako "Sprawiedliwym Sędzi", jak w 2 Tm 4,6-8zK.

Oddawał ich Temu, który sądzi sprawiedliwie. Oto nieco zmodyfikowany komentarz Yechiela Lichtensteina do tego wyrażenia:

Sens jest inny niż sens słów w Talmudzie: "Niech go Niebo osądzi", czyli: "Niechaj Niebo zgładzi moich nieprzyjaciół". Bo Jeszua głosił coś wręcz przeciwnego: "Miłujcie swoich nieprzyjaciół! Módlcie się za tych, którzy was prześladują!" (Mt 5,22). I nie tylko to, ale w chwili najdotkliwszego cierpienia, kiedy wisiał na palu, zastosował to, czego nauczał, bo modlił się: "Ojcze, przebacz im; nie rozumieją, co robią" (Łk 23,34; por. Szczepana w Dz 7,60). Sens zatem jest tutaj taki, że Jeszua powierzył swą sprawę w ręce Sędziego Sprawiedliwego, ufając, że Bóg postanowi wysłuchać Jego modlitwy za nich, jak jest napisane w Łk 22,42: "Nie moja wola, lecz Twoja niech się stanie" (Commentary to the New Testament, ad loc.).

Oddawał ich. Tekst grecki nie podaje dopełnienia bliższego do czasownika "oddawał". Stąd też alternatywne rozumienie tego wersetu mogłoby być takie: Jeszua, ufając, że obelgi Jego nieprzyjaciół są niczym w porównaniu z Jego przyszłym wywyższeniem przez Boga "oddawał siebie Temu, który sądzi sprawiedliwie". Ponieważ jednak werset ten określa najpierw, na jakie dwa sposoby Jeszua nie odniósł się do swoich wrogów, rozsądne wydaje się oczekiwać, że Kefa zaspokoiłby naszą ciekawość i podałby, w jaki sposób Jeszua ostatecznie odniósł się do nich, i wyjaśniłby tym samym, w jakim znaczeniu Mesjasz jest "wzorem", który powinniśmy naśladować (w. 21).

24. W Księdze Powtórzonego Prawa 21,22-23 czytamy m.in.: "Jeśli człowiek popełnił grzech, za który karą jest śmierć, i jeśli zostanie uśmiercony, i powiesicie go na palu, to jego ciało nie pozostanie na palu przez całą noc, ale pochowacie go tego samego dnia, bo ten, którego powieszono, jest przeklęty przez Boga". W przypadku Jeszui palem tym jest pal egzekucyjny, na którym Go niewinnie uśmiercono jako przestępcę (zob. Mt 10,38K). Wynika to jasno z Ga 3,13, gdzie powiedziano, że choć Mesjasz nie zasługiwał na karę (por. w. 22), to "wykupił nas od przekleństwa orzeczonego w Torze, stawszy się przeklętym za nas; Tanach bowiem mówi: »Każdy, kto wisi na palu, podlega przekleństwu«". O tłumaczeniu greckiego xylon jako "pal", a nie "drzewo" jak np. w KJV (czy najpopularniejszych przekładach polskich) - zob. Dz 5,30K.

Wytłuszczono cytaty z: a - Iz 53,4.12; b - Pwt 21,22-23; c - Iz 53,5.

25. Pasterz. Gr. poimēn.

Który czuwa nad wami. KJV ma "biskup dusz waszych" (bishop of your souls). Gr. episkopos oznacza "ten, który czuwa", a zatem "nadzorca", "zwierzchnik". "Biskup" to transliteracja tego słowa greckiego. W tych denominacjach chrześcijańskich, gdzie ordynuje się biskupów, ich zadaniem jest nadzorowanie pracy duszpasterzy (pastorów) lokalnych zgromadzeń. Jednak w Nowym Testamencie słowa "nadzorca", "pasterz" czy "starszy" są używane mniej więcej zamiennie; zob. 1 Tm 3,1zK.
"Dusz waszych" - to dosłowne tłumaczenie. Ale hebrajski sposób myślenia - a zatem sposób myślenia Kefy - nie rozróżnia duszy i osoby, stąd też powiedzenie, że Jeszua czuwa nad naszą duszą, oznacza tyle, że czuwa On nad nami.

Wytłuszczono cytat z Iz 53,6.

EWANGELIA

Jeszua rzekł: "Tak jest! Mówię wam, człowiek, który nie wchodzi do owczarni przez bramę, ale wdrapuje się inną drogą, to złodziej i rabuś. Lecz ten, kto wchodzi przez bramę, jest pasterzem tych owiec. To ten, którego wpuszcza dozorca, a owce słyszą jego głos. Woła on swoje owce, każdą po imieniu, i wyprowadza je. Zabrawszy wszystkie, które są jego, idzie na ich czele, a owce idą za nim, bo rozpoznają jego głos. Nigdy nie pójdą za obcym, lecz uciekną od niego, bo głosy obcych są im nieznane".
Jeszua przemówił do nich w sposób okrężny, ale oni nie zrozumieli, o czym do nich mówi. Jeszua powiedział im więc jeszcze raz: "Tak jest! Mówię wam, że ja jestem bramą dla owiec. Wszyscy, którzy przyszli przede mną, byli złodziejami i rabusiami, ale owce ich nie posłuchały. Ja jestem bramą. Jeśli ktoś wchodzi przeze mnie, będzie bezpieczny i wejdzie, i wyjdzie, i znajdzie pastwisko. Złodziej przychodzi tylko po to, aby kraść, zabijać i niszczyć. Ja przyszedłem, aby miały życie, życie w najpełniejszej mierze.

(J 10,1–10)

1-21. Jeszua zmienia metaforę. Jest dobrym pasterzem (w. 11-14); por. 21,15-17; Żm 13,20; 1 Ke 5,4; zob. też Ezechiel 34,23; 37,24 i Psalm 23.

8. Wszyscy, którzy przyszli przede mną, byli złodziejami i rabusiami. Por. Jeremiasz 23,1-2; Ezechiel 34,1-22; także Dz 5,36-37zKK.

------------------------------------

Adonai - Pan, Jahwe
Kefa - Kefas, Piotr
Ruach Ha-Kodesz - Duch Święty