Samarytanizm - ogólna charakterystyka

Jest to fragment książki Jezus i Samarytanka :. , który zamieszczamy dzięki uprzejmości i zgodzie Wydawnictwa WAM.

Samarytanie posiadali również diasporę[24]. O pozasemickiej diasporze wyraźne poświadczenie pochodzi z czasów hellenistycznych.[25] O diasporze semickiej raportuje Biblia (2 Krl 17,23; 1 Krn 5,26). J. Flawiusz dokumentuje istnienie diaspory w Egipcie w kontekście napięć między Żydami i Samarytanami (Dawne dzieje 12,7; 13,75-79). Np. diaspora asyryjska powstała w następstwie deportacji w drugiej połowie VIII w.[26] Potem dwukrotnie wchłonęła przesiedleńców z Jerozolimy i Judei; raz po deportacji asyryjskiej (koniec VIII w.), drugi raz - babilońskiej (początek VI w.)[27]. Ponadto nie trzeba tracić z oczu ,.diaspory'" samarytańskiej zamieszkałej w Judei, którą utworzyć mieli uchodźcy z Samarii po aneksji jej terytorium przez Asyrię[28].
Społeczność Samarytan cechowała się w starożytności znaczną żywotnością. Wiele osad samarytańskich dotrwało do czasów bizantyńskich[29]. Jednak los nie okazał się dla Samarytan łaskawy. Po dojściu do władzy chrześcijańskich cesarzy utracili autonomię, którą posiadali w czasach rzymskich. Co więcej, antysamarytańska polityka cesarska godziła w ich egzystencję, co pociągało za sobą gwałtowne sprzeciwy, w następstwie których doznawali ciężkich represji.
Wskutek procesu ostrej czy łagodnej chrystianizacji a potem islamizacji z biegiem wieków skurczyła się ich społeczność w Palestynie i anihilowała diaspora poza nią[30]. Do dnia dzisiejszego populacja Samarytan przetrwała w Palestynie w dwóch skupiskach: w pobliżu palestyńskiego miasta Nablus (osiedle Kiriat Luza na zboczach Gerizim) i w Holonie (na przedmieściach Tel Awiw) i liczy około pól tysiąca członków[31]. Językiem współczesnych Samarytan w Holonie jest język hebrajski, a w Nablusie – arabski[32].
Na samarytanizm w starożytności wywierały wpływ różne trendy. W aktualnej formule wyznania wiary, wyraźnie monoteistycznej, można się dopatrzyć wpływów islamu i chrześcijaństwa.


3. Niektóre miasta samarytańskie

3.1. Samaria

Nazwa Samaria (Szomron - שומרון), wywodząca się od człowieka o imieniu Szemer, została zaaplikowana przez króla północnego Izraela Omriego do nowej stolicy, zbudowanej przez niego na wzgórzu wznoszącym się około 100 m ponad żyzne ziemie (1 Krl 16,24).
Hebrajską nazwę Szomron Septuaginta tłumaczy zwykle przez: Σεμερών, Σαεμηρών (B); Σομηρών (A). Ale w 1 Krl 16,28 pojawiają się formy Σαμάρια Σαμάρεια, które przejmuje Nowy Testament. Nazwa ta później przejdzie na region, w którym miasto było położone, na Północne Królestwo (por. Ez 16,46)[33] oraz na etniczną społeczność Samarytan (2 Krl 17,29). W Nowym Testamencie nazwa Samaria odnosi się zawsze do regionu, a nie do miasta[34].
Miasto Samaria, ostatecznie ujarzmione w 722. r. p.n.e. przez Asyryjczyków, stało się ośrodkiem władzy administracyjnej asyryjskiej prowincji Samerina. Sprowadza się wtedy do niego i jego okręgu tysiące osadników wraz z ich bogami (2 Krl 17,24nn.). Funkcję stolicy prowincji pełnić będzie Samaria również pod perską dominacją.
Aleksander Wielki podbił Samarię w 332. r. p.n.e., w której osiedlił weteranów macedońskich. Odtąd Samaria stanie się w Palestynie czołowym miastem hellenistycznym. W 108. r. p.n.e. zostaje zdobyta i całkowicie zniszczona przez żydowskiego króla Jana Hyrkana (J. Flawiusz, Wojna 1,64). W 63. r. p.n.e. miasto przechodzi pod rzymski zarząd i zostaje włączone przez Pompejusza do prowincji Syrii (J. Flawiusz, Wojna I,156n). Rzymianie za Gabbiniusza w latach 57-55 p.n.e. podjęli się znaczącej odbudów miasta (J. Flawiusz, Wojna 1,166).
Oktawian August ofiarował Samarię Herodowi, który nadał jej nazwę Sebaste na cześć imperatora (Sebaste jest greckim odpowiednikiem dla łacińskiego Augustus) i przeobraził w jedno z najwspanialszych architektonicznie miast Palestyny[35]. Podczas pierwszego powstania żydowskiego (66-73) miasto zburzono, ale wkrótce odbudowano. Status kolonii nadal mu Septymiusz Sewer w 200. r. p.n.e. Pod koniec epoki rzymskiej nastąpił upadek miasta, w czasach bizantyńskich została z niego tylko pozbawiona znaczenia wioska[36].

3.2. Sychem i Flavia Neapolis

Sychem było jednym z najważniejszych miast kananejskich zanim uzyskało wyjątkową pozycję w dziejach Patriarchów (Rdz 12.5n; 33,18n; 48,22) i historii Izraela (Joz 17,7; 21,21; 24: Sdz 9,1-16: 1 Krl 12,1.25)[37]. Po upadku Królestwa Izraela i skolonizowaniu go przez Asyrię, miasto to stanie się dla Samarytan centrum religijnym i politycznym. Nieopodal niego zbudowano na górze Gerizim ołtarz. W okresie powygnaniowym znalazła tu przystań kolonia Sydończyków[38].
Kiedy Aleksander Wielki podbijał Palestynę, Samarytanie z Sychem starali się zaskarbić sobie jego względy, przedstawiając się jako Żydzi (Dawne dzieje 11,240); w tym kontekście mowa o samarytańskiej świątyni w Sychem (Dawne dzieje 11,346). Ale za czasów Antiocha Epifanesa Samarytanie wypierają się wszelkich związków z żydostwem i w liście skierowanym do tego władcy nazywają siebie «Sydończykami z Sychem» (Dawne dzieje 12,257-64). W 128 r. p.n.e. Jan Hyrkan zniszczył samarytańską świątynię na górze Gerizim oraz Samarytańskie miasto Sychem (Dawne dzieje 13,256). Od tego czasu Sychem spada do roli pozbawionej znaczenia wioski, a jego miejsce zajmuje rzymskie Flavia Neapolis[39]. Wykopaliska nie potwierdzają jednak wersji J. Flawiusza co do kresu istnienia świątyni i miasta. Istnienie Sychem można na podstawie znalezisk archeologicznych suponować aż do 107. r. p.n.e.[40]
W czasach nowotestamentalnych Sychem prawdopodobnie nie było zasiedlone[41]. Aktualnie identyfikuje się je z miejscowością Tell Balatah u podnóża góry Ebal, na wschód od współczesnego miasta Nablus[42].
Pozycję Sychem przejmie niebawem Flavia Neapolis, dzisiejszy Nablus. Flavia Neapolis została założona w 72. r. n.e. przez Wespazjana jako kolonia weteranów po zburzeniu Drugiej Świątyni. Nowe miasto usytuowano na przesmyku między górami Gerizim i Ebal w odległości około 1 km. od Sychem, na przecięciu się ważnych szlaków komunikacyjnych[43].

«« | « | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | » | »»

aktualna ocena |   |
głosujących |   |
Pobieranie.. Ocena | bardzo słabe | słabe | średnie | dobre | super |

Wiara_wesprzyj_750x300_2019.jpg

Reklama

Reklama

Reklama