JOZAFAT

(hebr. „Jahwe ustanawia sprawiedliwość").
1. Syn Achiluda, królewskiego „pełnomocnika" za panowania Dawida (2 Sm 8,16 [BT: Joszafat]; 20,24; 1 Krn 18,15 [BT: Joszafat]) i Salomona (1 Krl 4,3 [BT: Joszafat]).

2. Syn Paruacha, nadzorcy ustanowionego nad pokoleniem Issachara za panowania Salomona (1 Krl 4,17 [BT: Joszafat]).

3. Król Judy (por. 1 Krn 3,10; Mt 1,8). Zasiadł na tronie po swoim ojcu, Asie (1 Krl 15,24; 22,41-46), i panował przez dwadzieścia pięć lat (ok. 873-848 przed Chr.). W 1 Krl 22 przedstawiono go jako sojusznika podporządkowanego króla Izraela, którego imię, Achab, wymienia się tylko w 1 Krl 22,20 (por. 39-40). Natomiast w 2 Krn 18,1-3, dla większej jasności, użyto imion obydwu władców. Jozafat nalegający na zasięgnięcie rady proroków, szczególnie Micheasza, został ukazany jako przeciwieństwo władcy Królestwa Północnego, Achaba. Jozafat ocalał w bitwie, mimo że omyłkowo wzięto go za jego sprzymierzeńca, a przekleństwo wypowiedziane przez Micheasza sprowadziło śmierć na króla Izraela, mimo jego przebrania. 2 Krl 3,4-27 opisuje inny sojusz zawarty z królem Izraela Joramem i z królem Edomu. Także tutaj pojawia się motyw proroka (Elizeusza), który obiecuje zwycięstwo, lecz wszystko kończy się fatalnie dla Izraela. 2 Krn 18 opowiada o tych samych wydarzeniach co 1 Krl 22, odnotowując zawarcie przez Jozafata sojuszu z Achabem (w. 1) i przyjęcie Jozafata w Samarii (18,2). W 2 Krn 17 poprzedza się te wzmianki opisem silnej, dzięki staraniom Jozafata, pozycji Judy wobec Izraela, opatrując zarazem komentarzem, że Bóg darzył pomyślnością Jozafata, ponieważ był Mu posłuszny. Na polecenie Jozafata kapłani i lewici wyruszyli do miast Judy, by nauczać Prawa (por. 19,4-11).

Okoliczne narody szanowały Jozafata, a niektóre posyłały mu nawet daninę. Tekst zawiera wiele szczegółów dotyczących jego twierdz warownych, miast-spichlerzy i sił wojskowych. Następny rozdział (19,1-3) zawiera wyrocznię przeciwko Jozafatowi, wypowiedzianą przez „Widzącego" Jehu, syna Chananiego, z powodu sprzymierzenia się z odstępcami z Północy (wyrocznia ta został jednak złagodzona wzmiankami o pobożnym postępowaniu Jozafata) oraz opis systemu sprawiedliwości w Judei, który kończą słowa: „Bądźcie dzielni i działajcie, a Pan poszczęści dobrem" (2 Krn 19,4-11). Dlatego, jak podaje 2 Krn 20,1-30, na atak Moabitów, Ammonitów i innych narodów Juda odpowiada postem i modlitwą. Modlitwa, zapisana w 2 Krn 20,6-12, ukazuje bezsilność Judy i jej ufność w Bogu. Lewicki kaznodzieja, natchniony przez Boga, zapowiada pomoc Boga i przyszłe zwycięstwo. Następnie, lud pod przewodnictwem lewitów, chwali Boga. Przed bitwą Joza-fat ponownie poucza lud, wypowiadając słowa przypominające Iz 7,9. Śpiewacy chwalą Pana i, w rezultacie dochodzi do cudownego zwycięstwa, które wojskom Izraela pozostawia jedynie złupienie całkowicie rozbitych wojsk nieprzyjaciela. Powraca czas pokoju i pomyślności. Opowiadanie to można traktować jako inną wersję 2 Krl 3.

Dodatek w 2 Krn 20,35-37 rozwija 1 Krl 22,47-49, wspominając o sojuszu zawartym z królem Izraela Ochozjaszem, potępieniu wyprawy handlowej do Tarszisz przez proroka Elizeusza i rozbiciu okrętów. Relacje w Księgach Kronik są pobożnym opracowaniem wcześniejszych opowiadań, częściowo związanymi z interpretacją imienia króla (temat sprawiedliwości) i z kazaniami ukazującymi relację między posłuszeństwem a otrzymaniem pomocy Bożej.

4. Ojciec Jehu, króla Izraela (2 Krl 9,2.14), i syn Nimsziego, gdzie indziej nazywany ojcem Jehu (1 Krl 19,16; 2 Krl 9,20; 2 Krn 22,7).

(EB)