Który to Jakub?

Autor, w adresie Listu św. Jakuba, pisze o sobie tyko tyle: „Jakub, sługa Boga i Pana Jezusa Chrystusa”. Nowy Testament zna trzech Jakubów. Pierwszy to Jakub Starszy, który był synem Zebedeusza i Salome. Ewangeliści Mateusz, Marek i Łukasz zawsze wymieniają go z jego bratem Janem. Jan był młodszy, stąd określenie Jakub Starszy. Bracia zostali powołani „nad jeziorem” i od początku należeli nie tylko do grona Dwunastu, ale wspólnie z Piotrem byli szczególnie wyróżniani. Byli świadkami wskrzeszenia córki Jaira, widzieli przemienionego Pana Jezusa na „górze wysokiej” i towarzyszyli Mu – choć mało udolnie – podczas modlitwy w Getsemani.

Jakub i Jan byli nazywani „Boanerges” – Synami Gromu. Jakub Starszy, o czym piszą Dzieje Apostolskie, został ścięty za króla Agryppy I, w 44 roku. Jakub Młodszy był synem Alfeusza. On również należał do grona 12 Apostołów. Poza umieszczeniem go w katalogu Apostołów Nowy Testament nie mówi o nim więcej. Od IV w. zaczęto go mylnie utożsamiać z Jakubem, „bratem Pana”.

Trzeci Jakub jest w tradycji Kościoła uważany za autora nowotestamentowego Listu Jakuba. Określenie „brat Pana” otrzymał dlatego, że był krewnym Pana Jezusa. Podczas ziemskiej działalności Chrystusa nie należał do grona Jego bliskich uczniów. Decydująca zmiana i nawrócenie przyszły wtedy, gdy ujrzał Zmartwychwstałego. Św. Paweł w Pierwszym Liście do Koryntian wylicza go jako świadka takiego widzenia. I od tej pory Jakub „brat Pana” zaczął odgrywać znaczącą rolę w pierwotnym Kościele. Gdy św. Piotr opuścił Jerozolimę, Jakub stał się zwierzchnikiem tej najstarszej wspólnoty uczniów Chrystusa. Jakub „brat Pana” odegrał czołową rolę na tzw. Soborze Jerozolimskim, gdy zapadła istotna dla Kościoła decyzja o otwarciu na ewangelizację pogan.

Jakub nazywany jest również Sprawiedliwym ze względu na osobiste przymioty oraz na przywiązanie do prawnych przepisów Starego Testamentu. Według relacji Józefa Flawiusza, żydowskiego historyka z I w., został ukamienowany. Obok św. Szczepana i św. Jakuba Starszego jest jednym z najstarszych męczenników Kościoła.