Przetłumaczono na polski i wydano Księgę, która ukształtowała tożsamość Jezusa - wierzącego Żyda

Książka ukazuje się jako trzeci tom w serii Biblia Aramejska zainicjowanej przez ks. prof. Mirosława S. Wróbla z Instytutu Nauk Biblijnych KUL. Jej promocja odbędzie się w poniedziałek 4 listopada o godz. 17. w Centrum Transferu Wiedzy KUL. Wydarzenie poprzedzi Msza św. o godz. 15.30 w kościele akademickim.

Księga Kapłańska, najkrótsza, choć centralna księga Tory Mojżeszowej, nie cieszy się wśród chrześcijan większą poczytnością. Inaczej jest w tradycji żydowskiej, gdzie stanowi ona rdzeń objawienia biblijnego. Spośród 613 przykazań Tory niemal połowa (247) mieści się w tej właśnie księdze, która składa się z nakazów Bożych skierowanych do Izraela za pośrednictwem Mojżesza. Zrozumiałe więc, że targum, czyli liturgiczna lektura tej księgi w języku aramejskim, aktualizuje te przykazania w kontekście życia pokoleń ludu Bożego. Najstarszy z targumów palestyńskich, odkryty przed kilkudziesięciu laty w Bibliotece Watykańskiej, należał niegdyś do Domu Neofitów i był własnością jednego z konwertytów żydowskich. Kodeks Neofiti 1 jest więc wymownym symbolem tego, jak tradycja judaistyczna może ubogacić chrześcijańską lekturę Starego i Nowego Testamentu.

- Ks. prof. Antoni Tronina wydał wcześniej obszerny komentarz do Księgi Kapłańskiej. Akcentował w nim konieczność uwzględniania liturgii żydowskiej w katolickiej egzegezie Pisma Świętego. Papieska Komisja Biblijna mówi o tym wyraźnie w dokumencie „Naród żydowski i jego Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej”. Inicjatywa publikowana monumentalnego dzieła Biblii Aramejskiej w Lublinie jest odpowiedzią na apele ostatnich papieży, którzy zwracają się do biblistów katolickich z zachętą do korzystania w swych pracach z dorobku egzegezy żydowskiej. Instytut Nauk Biblijnych KUL jest przykładem podjęcia takiego dialogu. Można żywić nadzieję, że dzieło to, dzięki pomocy kompetentnych biblistów i owocnej wydawniczej współpracy doczeka się szczęśliwego zakończenia w niedalekiej przyszłości. Niech stanie się ono godnym wypełnieniem pragnień Pasterzy Kościoła, którzy za zachętą Soboru Watykańskiego II starają się kontynuować dialog chrześcijańsko-żydowski. Polska edycja Biblii Aramejskiej dobrze wpisuje się w ten dialog - informuje Wydawnictwo Gaudium.

We wstępie do  publikacji, wybitny biblista, kard. Gianfranco Ravasi podkreśla: „W niniejszym tomie, opracowanym przez ks. prof. Antoniego Troninę, a należącym do projektu Biblia Aramejska, którego dyrektorem jest ks. prof. Mirosław Stanisław Wróbel, orędzie Księgi Kapłańskiej jest przekazane z zastosowaniem pewnego filtru - szczególnej wersji tekstu, jaką jest targum (po aramejsku targuma’), co znaczy po prostu „przekład”. W rzeczywistości - jak wiadomo - każdy taki zabieg oscyluje między skrajnościami. Możliwa jest odpowiedniość czysto „materialna” - każdy element tekstu przekłada się w sposób literalny, co często wprowadza w błąd lub tworzy niedorzeczności, zwłaszcza gdy dwa wykorzystywane systemy językowe są zupełnie inne. Możliwa jest też odpowiedniość „formalna” - na inny język transkrybuje się kolejne fragmenty treści, to znaczy kolejne jednostki semantyczne, w sposób naturalny, czasami nawet ryzykując pewne przekształcenia”.

- Targum stosuje przeważnie ten drugi model, nierzadko uciekając się do parafrazy, co jest spowodowane szczególną genezą tego gatunku. Targum - jak wiemy - powstał w wyniku publicznego tłumaczenia tekstu słuchaczom posługującym się językiem aramejskim, którzy nie w pełni rozumieli tekst hebrajski odczytywany przez lektora w synagodze. Meturgeman, tłumacz, po każdym wersecie Tory podawał wersję, która była zarazem jego interpretacją (choć to pod pewnymi względami jest charakterystyczne dla każdego przekładu), a więc nie tylko tłumaczył tekst, ale także wyjaśniał go i podawał sposób jego zastosowania. W tradycji judaistycznej bowiem uważa się, że tłumacz Pisma „słucha”, ale jednocześnie „dodaje”, to znaczy pogłębia (M Awot VI,5), w przekonaniu, że - jak twierdzą rabini - jedno słowo Tory może mieścić w sobie tęczę siedemdziesięciu znaczeń (Bemidbar Rabbà 13,5). Jest to sytuacja trochę podobna do tej, gdy ktoś kuje marmurowy masyw, a wokół rozpryskują się drobiny i skry (tak tradycyjnie w judaizmie obrazuje się słowo Boże). Martin Heidegger przypomniał, że auslegen ist das Ungesagte sagen – „wykładnia jest wypowiadaniem niewypowiedzianego”. Dlatego - jak sugerował Emmanuel Lévinas - należy „wyjść poza biblijny werset” - akcentuje kard. Ravasi.

Publikacja jest dostępna w księgarni Wydawnictwa "Gaudium" przy ul. Ogrodowej 12 w Lublinie i w sprzedaży internetowej: www.gaudium.pl