Szczęście wieczne, potępienie, czyściec w świetle Pism i Proroków

Z przytoczonych wypowiedzi wynika jasno, że przywrócenie, wskrzeszenie/zmartwychwstanie do życia, szczęśliwość wieczna to owoc wierności nakazom Prawa. W tradycji starotestamentalnej wierność Prawu oznaczała natomiast pobożność, sprawiedliwość, pełnienie woli Bożej – była przejawem bojaźni Bożej, która w świetle Księgi Powtórzonego Prawa łączyła się z miłością Bożą (zob. Pwt 6,2.5.13). Męczennicy machabejscy prezentując tego rodzaju postawę, mieli niewzruszoną nadzieję otrzymania szczęścia wiecznego. W przytoczonych wypowiedziach męczenników tę ideę wyraża czasownik elpídzō – „spodziewać się, mieć nadzieję, oczekiwać” (zob. 2 Mch 7,11) oraz rzeczownik elpís – „nadzieja, spodziewanie się, ufność” (zob. 2 Mch 7,14).

Tę samą ideę przedstawił autor Księgi Daniela: „Wielu zaś, co posnęli w prochu ziemi, zbudzi się: jedni do wiecznego życia (hbr.: ləḥayyē ʻôlām; gr.: eis dzōḗn aiṓnion), drudzy ku hańbie, ku wiecznej odrazie” (Dn 12,2). Została tutaj zastosowana metafora przedstawiająca śmierć jako sen. Z tym związana jest druga, to jest metafora „budzenia się”, będącego metaforycznym określeniem „powrotu do życia”, czyli – w tym przypadku zmartwychwstania. Autor opisując przyszłe losy po zmartwychwstaniu, w pierwszej kolejności podał wzmiankę na temat tych, którzy zostali przeznaczeni do „życia wiecznego”. Zdaniem większości egzegetów podmiotem „życia wiecznego” są ci, którzy okazali się wierni Bogu w czasie prześladowań Antiocha IV Epifanes, w wyniku których ponieśli oni śmierć męczeńską (zob. Dn 11,30-35; por. 2 Mch 6,18 – 7,42). Można zatem przyjąć, że tego rodzaju przeznaczenie staje się udziałem wszystkich, którzy za życia wykazali się wiernością Bogu. Bez wątpienia „życie wieczne” (hbr.: ḥayyē ʻôlām; gr.: dzōḗ aiṓnios) jest rozumiane jako nagroda, którą Bóg obdarza wiernych sobie, a więc nie tylko powrót do życia, ale również jego odrodzenie. W tym kontekście na uwagę zasługuje jeszcze wzmianka z Dn 12,3:

„Mądrzy będą świecić jak blask sklepienia, a ci, którzy nauczyli wielu sprawiedliwości, jak gwiazdy przez wieki i na zawsze”.