Jan Chrzciciel - prekursor Mesjasza (Łk 1,5-25.57-80)

Jan

Jan – „Pan jest łaskawy” jest niezwykłym znakiem łaskawości i miłosierdzia Boga, który wypełnia złożone obietnice. Jan to niezwykły prorok – mąż Boży, który stoi na granicy dwóch czasów: Starego i Nowego Przymierza. Jest tym, który będzie poprzedzał nadejście Pana. Kreśląc jego postać, Autor Trzeciej Ewangelii używa starotestamentalnych wzorców. Ukazuje Jana w duchu dwóch wielkich postaci starotestamentalnych: Samsona i proroka Samuela. Jan, podobnie jak i owi mężowie rodzi się z kobiety niepłodnej (por. Sdz 13,3; 1 Sm 1,6; Łk 1,7). Tak jak Samson i Samuel był Bożym nazirejczykiem (Sdz 13,5; 1 Sm 1,11; Łk 1, 15) – tak jak oni nie obcinał włosów na znak poświęcenia się służbie Bogu. Wreszcie podobnie jak Samson ze względu na powierzoną mu misję do spełnienia został napełniony Duchem Świętym (Sdz 13,25; Łk 1,15). Te i inne elementy wspólne Janowi i starotestamentalnym mężom Bożym które możnaby wskazywać sprawiają, iż Jan zostaje postawiony na równi z wielkimi wybrańcami Bożymi. Łukasz podkreśla, że Jan będzie wielki przed Panem. W ten sam sposób Stary Testament pisze o Mojżeszu („Mojżesz stał się bardzo wielki przed Egipcjanami, przed faraonem i przed wszystkimi jego sługami”; Wj 11,3), o Naamanie („był on wielki przed swym panem”; 2Krl 5,1) i wielu innych (zob. 1 Sm 25,2; 2 Sm 3,38; 19,33). Takie określenie oznacza zaszczytne stanowisko, bogactwo i szacunek. Tak też jest i z Janem. Łukasz wskazuje, iż syn Zachariasza i Elżbiety ma wyjątkową rolę w dziejach zbawienia, którą wyznaczył mu Bóg. Został on wybrany przed poczęciem i przeznaczony do ważnych zadań. Mając do wypełnienia szczególne zadania został on już w łonie matki napełniony Duchem Świętym. Dar ten był konieczny, by Jan mógł wypełnić misje poprzednika Jezusa.

W zapowiedzi narodzin Jana (Łk 1,16) Anioł określił, iż zadaniem Jana była misja nawrócenia wielu synów Izraela do Boga. A zatem syn Zachariasza miał sprawić radykalną zmianę, odwrócenie się od poprzedniego sposobu życia potomków Jakuba, którzy stali się ojcami dwunastu pokoleń tworzących naród izraelski. Zadaniem Jana było odnowienie wspólnoty między Bogiem a Jego ludem, Izraelem. W osobie Jana widziano wypełnienie się nadziei, iż „przed nadejściem dnia Pańskiego” powróci prorok Eliasz, aby przygotować naród na dzień sądu (Ml 3,23-24). Stąd też zwiastujący narodzenie Jana Anioł oznajmia, że Jan będzie działał w duchu i mocy Eliasza, czyli że będzie w nim widoczna moc Boża, która niegdyś kierowała prorokiem Eliasza, która była źródłem jego niezwykłej gorliwości i skutecznej obrony wiary w Jedynego Boga Jahwe. Działalność Jana miała rozpocząć czasy ostateczne, w których miał dokonać się Boży sąd nad światem. Jan w duchu proroka Eliasza miał „skłonić serce ojców ku synom, a serce synów ku ich ojcom” (Ml 3,24)[9].

Misja jednak Jana miała sięgać jeszcze dalej – miał on bowiem również zwrócić serca ojców ku dzieciom, a nieposłusznych ku mądrości sprawiedliwych, i przygotować Panu lud dobrze usposobiony (zob. Łk 1,17-18). A zatem głoszone przez Jana orędzie nawrócenia miało usunąć niezgodę w rodzinach, która tu wydaje się największym złem, i wzbudzić większą troskę ojców o dzieci. Misją Jana było zwrócenie ludzi do Boga i otwarcie ich serc na drugiego człowieka. Takie – niejako podwójne nawrócenie, odzwierciedlające przykazanie miłości Boga i bliźniego (zob. Łk 10,27), może świadczyć o właściwym przygotowaniu się na przyjście Pana.