Istota przebaczenia

Przykłady te są dowodem na ścisły związek, jaki zachodził w świadomości Izraelity między grzechem i chorobą. Był on w ten sposób odczuwany, że jedno słowo rpʼ - „uzdrowić" usu­wało w jego mniemaniu obydwa rodzaje zła. To samo dotyczyło narodu (zob. Oz 4,2-9).

I wreszcie o przebaczeniu mogą też świadczyć obrazy oka­zyjne, których w Starym Testamencie jest jednak bardzo mało. Bardzo wymowne jednak występują w Ps 103, 10 i 12 (cytowa­ne w poprzednim punkcie niniejszego opracowania i w skrótach w tabeli - por. Ps 51,11; Iz 38,17; Mi 7,7-20)^[7].

Bliższe zapoznanie się z właściwą treścią teologiczną opisa­nej wyżej terminologii i kontekstu, w którym była użyta, pozwoli zapewne uchwycić istotę przebaczenia. Na podstawie wyszcze­gólnionych powyżej wypowiedzi i ich kontekstu przebaczenie jawi się jako część składowa ogólnego planu zbawczego, choć­by to w kontekście nie było wyraźnie powiedziane. Przebacze­nie, którego psalmiści oczekują, jest czasem materialne i doty­czy uwolnienia od choroby, złości wrogów, głodu itd.^[8] Wynika z tego, że w pojęciu biblijnym grzech i kara są ze sobą ściśle po­ważane, choćby o tym w tekście nie było nawet wspomnienia^[9]. I tak psalmista prosząc na przykład o pomyślność dla siebie, jest w głębi przekonany, że Jahwe udzielając mu jej, przebaczy także i jego grzechy^[10].

Czasem przedmiotem prośby psalmisty może być uwolnie­nie z doczesnej nędzy, która według jego mniemania okazała się skutkiem nieznanego mu nawet przewinienia czy jakiegoś nie­określonego grzechu, np. młodości (zob. Ps 25,7; 32,2.5; 90, 3-6.13).

Stosunkowo często w Psałterzu ziemskie nieszczęście oce­niane jest jako sprawiedliwa kara Boża za grzech (por. m.in. Ps 99,8 i 107,17-19). W związku z tym przebaczenie uważa się, podobnie zresztą jak i w innych księgach Starego Testamentu, za usunięcie tego grzechu, który oddziela jednostkę czy też spo­łeczność Izraela od Jahwe.

Nie świadczy to jednak o tym, że wszystkie z omawianych Psalmów tak samo podchodzą do tego trudnego zagadnienia, bo na przykład takie z nich, jak 51 czy 130, charakteryzuje zasad­niczo wyłącznie duchowy charakter przebaczenia, przy którym nieskończenie więcej zależy ich autorom na uwolnieniu od grze­chu niż na usunięciu choroby i biedy^[11]. W tych wspomnianych utworach psalmiści są bardzo świadomi swojej całkowitej zależ­ności od Bożej łaski, skoro twierdzą, iż nikt w obliczu Boga nie może czuć się sprawiedliwy, i nikt też sam nie może dla siebie wysłużyć przebaczenia (por. 51,7 i 130,3).

Inni psalmiści natomiast, chociaż są świadomi swoich grze­chów, to jednak są również ufni ze względu na przymierze, któ­re przewyższa grzech. Człowiek jest słaby, ale Bóg o tym wie i chętnie przebacza (zob. Ps 65,3nn). Natomiast w Ps 78,38 au­tor stwierdza, że Izrael grzeszył ze słabości, ale Jahwe o tym pa­miętał i nie karał ustawicznie. Zaś w Ps 103,4nn autor sugeruje, że przebaczenie nigdy nie jest automatyczne, dlatego wychwa­la dobroć Bożą, zaś ze swej strony chce okazać sprawiedliwość (ww. 3nn). Natomiast pokora psalmisty wobec łaskawości Jahwe jest bardzo pięknie pokazana w Ps 32, Inn. Dopóki kara nie minęła, psalmista nie wierzył, że Bóg mu przebaczył. Kiedy zaś przebaczenie uzyskał, okazuje przed Nim niespotykaną w in­nych Psalmach radość i szczęście, a także zachęca wszystkich pobożnych a cierpiących do podobnej modlitwy (w. 6) przed Jahwe, która, jak się możemy domyślać, spowoduje wysłuchanie i ulgę^[12].

Grzesznik jest także pewny przebaczenia, którego Bóg mu udzielił, co stwierdza zdecydowanie w w. 5cd. Pewność opiera się na pobożności ludu Bożego odzwierciedlonej w całym Psałterzu, w którym Bóg jam się jako Pan wierny swym obietnicom.

---------------------------------
[7] Tamże, 77.
[8] I tak w Ps 32, 3-4 karząca choroba, która była następstwem grzechu, przyprowadziła psalmistę do pokuty. Skutkiem zaś przebaczenia jest ziemskie szczęście. W Ps 103, 3 przebaczenie i uzdrowienie są to paralelnie połączone dzieła Boże (por. 25,19-20; 85, 3n).
[9] Por. G. von Rad, Teologia ST, dz. cyt, 211.
[10] Por. J J. Stamm, Erlösen und Vergeben..., dz. cyt., 131.
[11] Por. H. McKeating, Divine forgiveness in the Psalms, ScotJTh 18 (1965) 73.
[12] Tamże, 77-80.