Jedenaście przykazań

I czy zostały wypisane na kamiennych tablicach?

Gdy [Bóg] skończył rozmawiać z Mojżeszem na górze Synaj, dal mu dwie tablice Świadectwa, tablice kamienne, napisane palcem Bożym (Wj 31, 18).
Mojżesz zaś zszedł z góry z dwiema tablicami Świadectwa w swym ręku, a tablice były zapisane po obu stronach, zapisane na jednej i na drugiej stronie. Tablice te były dziełem Bożym, a pismo na nich było pismem Boga wyrytym na tablicach (Wj 32, 15-16).
A Mojżesz przybliżył się do obozu i ujrzał cielca i tańce. Zapłonął, wówczas Mojżesz gniewem i rzucił z rąk swoich tablice i potłukł je u podnóża góry (Wj 32, 19).
Gdy wszedłem na górę, by otrzymać kamienne tablice przymierza, zawartego z wami przez Pana (Pwt 9, 9).

Bardzo stare dokumenty, sięgające swą historią czasów Mojżesza, potwierdzają istnienie zwyczaju zapisywania ważnych tekstów na kamiennych tablicach. Na początku ubiegłego stulecia znaleziono na półwyspie Synaj kamien­ne tablice z wyrytymi na nich tekstami. Ale, jak zauważa znany egzegeta, jezuita o. Paul Beauchamp, tekst przygo­towany do wyrycia na kamiennej tablicy jest zazwyczaj opracowany w stylu zwanym „lapidarnym"*, czyli bardzo oszczędnym w słowach (z łac. lapidarius 'kamienny'). Oczywiście, nie można mówić o zastosowaniu tego stylu do zapisania przykazania doty­czącego przestrzegania odpoczynku szabatu, ponieważ w języku hebrajskim zawiera on aż 64 słowa, na 189 uży­tych do zapisania całego Dekalogu (tu, jak sugeruje Beau­champ, należałoby zadać sobie pytanie, z czego wynika tak jaskrawa dysproporcja).
Istnieje jeszcze jeden powód skłaniający nas do po­wątpiewania, czy Dziesięć Przykazań zostało wyrytych na kamiennych płytach. Powód dotyczy ich (zazdrosnego) przechowywania w Arce Przymierza, czyli w przeno­śnym sanktuarium Izraela.
Arka była równoległościanem wykonanym z drew­na akacjowego, o wymiarach 122x76x76 centymetrów i pokrytego złotem. Przez cały czas wędrowała ona z lu­dem Izraela. Noszono ją na ramionach za pomocą dwóch drążków wkładanych pod jej dłuższe boki. Bar­dzo ważne było jej przykrycie, po hebrajsku kapporet, co może oznaczać nie tylko nakrycie, lecz również ekspia­cję lub wybaczenie. Było ono wykonane ze złotej płyty, na której naprzeciw siebie spoczywały dwa cherubiny z rozwiniętymi skrzydłami. Pomiędzy nimi spoczywał Duch Pański: Tam będę się spotykał z tobą i sponad przebła­galni i z pośrodka cherubów, które są ponad Arką Świadec­twa, będę z tobą rozmawiał o wszystkich nakazach, które dam za twoim pośrednictwem Izraelitom (Wj 25, 22) - po­wiedział Pan Bóg do Mojżesza, po wcześniejszym wyja­śnieniu mu szczegółów dotyczących jej zbudowania.
Arka zawierała dwie tablice Przymierza, dzbanuszek z manną oraz laskę Aarona. Była ona cały czas obec­na w historii Izraela, od przejścia przez Jordan i zburze­nia murów Jerycha, aż do Szilo, gdzie została „uprowa­dzona" przez Filistynów w czasie batalii pod Eben-Ezer (co zostało zapisane w l Księdze Samuela w rozdziale 4, a do czego nawiążemy, gdy będziemy mówić o Dawidzie i Goliacie), którzy jednak oddali ją po siedmiu miesią­cach nieszczęść.
W Jerozolimie król Dawid przygotował dla Arki spe­cjalny namiot, w którym znajdowało się Święte Świę­tych, Miejsce Najświętsze oraz sam Bóg. Najprawdopo­dobniej Arka zaginęła (lub została zniszczona) w czasie najazdu Babilończyków w 587 roku przed Chrystusem. Od tamtego czasu nic więcej o niej nie wiadomo.
W Arce miały spoczywać (i być noszone przez całą dro­gę do Ziemi Obiecanej) dwie ciężkie kamienne tablice z zapisanymi na nich przykazaniami. Trudna i skompli­kowana sprawa. O wiele bardziej prawdopodobne jest, że Dziesięć Słów Bożych zostało zapisanych na jednej lub dwóch tabliczkach z gliny, które o wiele łatwiej było trans­portować i chronić w razie niebezpieczeństwa.