Kodeks Gertrudy

Jest to powstały w latach 981 – 993, bogato ilustrowany, sporządzony na pergaminie psałterz. Jego pierwszym właścicielem był arcybiskup Trewiru Egbert w opactwie Reichenau lub klasztorze Mettlach-Trier, przepisany przez mnicha Ruodprechta. Napisany jest minuskułą ottońską, zawiera także 34 całostronicowe miniatury wśród których odnaleźć można wizerunki arcybiskupów Trewiru.
Na przełomie X i XI wieku kodeks trafił na dwór palatyna reńskiego Ezzona, a następnie jako posag jego córki Rychezy, która w 1013 roku poślubiła Mieszka II, znalazł się w Polsce. Za pośrednictwem królowej rękopis przeszedł w posiadanie jej córki Gertrudy, późniejszej żony wielkiego księcia kijowskiego Izasława Dymitra. Po krótkim pobycie na Ukrainie kodeks wrócił do Polski, do Krakowa gdzie Gertruda gościła u swego bratanka Bolesława Śmiałego.
Po powrocie na Ruś księżna zabrała kodeks ze sobą
Psałterz wrócił do Polski wraz z wnuczką Gertrudy Zbysławą żoną Bolesława Krzywoustego, a następnie z jego córką z drugiego malżeństwa - kolejną Gertrudą trafia do klasztoru Zwiefalten. Po jej śmierci psałterz trafił do rąk trzeciej z kolei Gertrudy - królowej węgierskiej, a później jej córki św. Elżbiety turyngskiej by za pośrednictwem jej wuja - patriarchy akwilejskiego Bertholda trafić do kapituły w Cividale gdzie przechowywany był do roku 1820 kiedy to został przekazany utworzonemu wówczas Museo Acheologico Nazionale w Cividale, gdzie przechowywany jest do dzisiaj.