Słowo Boże na drodze katechumenatu – wywiad z bp. Zbigniewem Kiernikowskim

- Jesteśmy po pierwszych dniach Synodu. W jakim kierunku rozwijają się obrady?

Bp Z. Kiernikowski: Do tej pory jesteśmy w tematyce bardzo ogólnej. Dotyka się materialnych aspektów rzeczywistości, takich jak dobre głoszenie Słowa od strony dykcji, a także kolokacji głoszenia Słowa w kontekście liturgii. Zostały poruszone też takie tematy, jak relacje między Pismem, czyli Słowem spisanym, i Słowem jako Słowem głoszonym, a w rzeczywistości, jeszcze bardziej, tym słowem, jakim jest Osoba Jezusa Chrystusa, bo to jest centralna prawda. To Jezus jest Słowem, ten Jezus, który wcielony staje się potem językiem ludzkim, zarówno, jeśli chodzi o mówienie w sensie wypowiadanych słów, jak i też gestów. Słowo spisane, myślę o Nowym Testamencie, o Ewangeliach, opowiada o rzeczywistości Jezusa i trzeba z tej opowieści wydobyć Osobę. Kiedy jest czytane Słowo, to o Jezusie, czyli narracja, czy przytoczenie Jego słów, On staje się obecny jako Osoba, która działa. Czyli to Słowo, które jest Słowem tworzącym, nawiązuje do tego, co jest od samego początku: „Bóg rzekł: a się stało”. Te problemy zaczynają wychodzić, oczywiście w tych przedstawieniach ogólnych może nie są aż tak bardzo bardzo dyskutowane, bo tu każdy przedstawia swój punkt widzenia, swoje doświadczenie, swoje spostrzeżenia, a dyskusja rozpoczyna się w „circuli minores”.

- Dla nikogo nie jest tajemnicą, że jest Ksiądz Biskup związany z jednym z nowych ruchów kościelnych. Również tutaj w Auli Synodalnej często przebywa Ksiądz Biskup w towarzystwie pana Kiko Argüello. Często mówimy o owocach posoborowej odnowy biblijnej. Jaki wkład mają nowe ruchy kościelne w tę odnowę?


Bp Z. Kiernikowski: Najpierw muszę sprostować. Ja bronię tej rzeczywistości, że Neokatechumenat nie jest jakimś ruchem, lecz odtwarzaniem rzeczywistości katechumenalnej w Kościele. Bo ruchy kojarzą się z czymś, co jest opcjonalne. Katechumenat w Kościele nie jest opcjonalny.

- Ale Neokatechumenat jest czymś ekskluzywnym, wszyscy do niego nie należą i nie będą należeć.

Bp Z. Kiernikowski: Oczywiście, Neokatechumenat jest, możemy tak powiedzieć, czymś ekskluzywnym, ale nie można go szeregować na tej samej półce, co inne rzeczywistości, które mają swoje cele partykularne. Katechumenat bowiem dotyczy inicjacji chrześcijańskiej i nie chce mieć swojej struktury niezależnej od rzeczywistości parafialnej czy diecezjalnej, jest wewnątrz tej rzeczywistości. I tutaj jest rzeczywiście bardzo ważny problem do wyjaśnienia, bo stąd się też rodzi cały szereg nieporozumień. Oczywiście, w naszej rzeczywistości jest to tak traktowane i myśli się, że jest to coś, co jest przy parafii. Tymczasem dzisiejsze parafie często nie mają struktury katechumenalnej. Są parafie – dostrzegam to jako biskup – w których, jeśli mam osobę, która prosi dzisiaj o chrzest, to nie mam do kogo jej odesłać. Proboszcz owszem może nauczyć katechizmu, znajdzie katechetki, ale nie ma łona, w którym można by taką osobę prowadzić, by ona wzrastała w wierze. Taka jest rzeczywistość.

- W Polsce jesteśmy wszyscy ochrzczeni, i dlatego chrzty dorosłych są po prostu rzadkością. W krajach ościennych, na przykład w Czechach, jest to praktyka codzienna.


Bp Z. Kiernikowski: Już nie jest to rzadkością. Ja w tej chwili przygotowuję parę osób sam osobiście wraz z grupką ludzi z Domowego Kościoła, bo wspólnoty neokatechumenalne jeszcze w mojej diecezji nie są do tego przygotowane, nie są na takim etapie. Ale ta rzeczywistość zaczyna już się w Polsce pojawiać.

- A powracając do pytania o wkład tych właśnie, jeśli nie nowych ruchów, to nowych rzeczywistości posoborowych w odnowę biblijną?

Bp Z. Kiernikowski: Ja będę mówił między innymi na ten temat w moim wystąpieniu. Jeśli chodzi o Drogę Neokatechumenalną to jest tam postawiona, jako bardzo ważny element, sprawa inicjacji chrześcijańskiej, czyli etapowego wprowadzenia w doświadczenie Słowa, działania Słowa w stosunku do człowieka. Dokonuje się to według tej struktury, jaką mamy w ordo initiationis christianae adultorum, czyli we wprowadzeniu do Chrztu dorosłych, według tego podstawowego schematu, jakimi są tam skrutynia, odpowiednie przygotowania: pre - katechumenat, wejście w katechumenat i katechumenat. Na każdym z tych etapów Słowo jest podawane w inny sposób. Trzeba by dłuższej rozmowy na ten temat, bo podstawową rzeczą jest kerygmat. Jeśli tego kerygmatu nie ma, to trudno mówić o dalszych etapach. Często mamy taką rzeczywistość w Kościele, że przepowiadamy Słowo, a to Słowo nie ma punktu zaczepienia, bo ktoś nie został uzdolniony przez kerygmat do słuchania Słowa. Nie zostało mu otwarte ucho na słuchanie. On słucha Słowa, uznaje je za budujące, wprowadzające w nawrócenie, ale zasadniczo tylko do pewnego stopnia. Nie można generalizować, ale bywa, że człowiek staje się sędzią Słowa, mówi: dotąd mogę za tym Słowem iść, ale dalej – nie, dlatego, że nie został wprowadzony w doświadczenie tego podstawowego spotkania ze Słowem, jak w tym obrazowym epizodzie: „zostaw, co masz, sprzedaj, idź za mną!”. Kto tego gdzieś nie doświadczył, przynajmniej w jakiejś płaszczyźnie swojego życia, ten będzie zawsze stawiał siebie i swoją egzystencję ponad Słowo i dlatego na ogół patrzymy na to Słowo jak na uduchowiające nas zjawisko, które trochę nam pomaga żyć w dziedzinie moralnej, czy zjawisko nawet kulturowe, a nie patrzymy jak na powołanie: „zostawili wszystko i poszli za Nim”.

- W Polsce mamy też doświadczenie Jana Pawła II, który bardzo mocno przemawiał Słowem Bożym i jednak wszyscy jakoś to rozumieli, kiedy mówił: „niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi”, to w sercu człowieka, choć nie był mocno zakorzeniony we wspólnocie Kościoła, jakoś to jednak przemawiało, coś się działo w tym sercu.


Bp Z. Kiernikowski: Tego nie neguję, ale proszę zobaczyć jaka jest dzisiaj od strony chrześcijańskiej sytuacja naszego narodu. Ile mamy rozwodów, ile mamy niesprawiedliwości społecznej, jak wyglądają nasze struktury społeczne. To pokazuje, czy społeczeństwo jest przeniknięte duchem chrześcijańskim, czy też mamy pewne powybierane elementy, które idą zasadniczo po linii społeczno-patriotycznej itd.

- Czyli czeka nas jeszcze w Polsce jakaś „rewolucja ewangeliczna”?

Bp Z. Kiernikowski: Każde pokolenie potrzebuje ewangelizacji, nowej ewangelizacji, reewangelizacji i nigdy nie będzie tak, że wszyscy będą doskonałą wspólnotą zewangelizowaną. Chodzi o to, żebyśmy my jako pasterze nie mylili tego, co jest specyficznie chrześcijańskie z tym, co jest na obrzeżach. Chrześcijaństwo ma też wiele różnych przejawów kulturalno-społecznych, które są ważne, ale które niekoniecznie świadczą o tym, że Słowo Boże dotarło do serca człowieka, i to jest problem.

Rozm. K. Bronk/ RV