Niepokalane Poczęcie

Jak pokazać w sztuce niepokalane poczęcie Maryi? Jest oczywiste, że wybierając taki temat obrazu, artyści musieli posługiwać się symbolami. W okresie baroku malowali Niepokalaną podobnie jak Wniebowzięcie. Matka Boża unosi się w abstrakcyjnej przestrzeni, wśród chmur, z górującym nad nią białym gołębiem – symbolem Ducha Świętego. Jej sylwetka otoczona jest maryjnymi atrybutami. One mówią wszystko.
Aniołek w prawym dolnym rogu obrazu trzyma lilię, symbolizującą czystość. Matka Boża stoi na kuli ziemskiej, depcząc węża – kusiciela. Ma to oznaczać Jej zwycięstwo nad grzechem pierworodnym. O tym samym przypomina leżące obok drzewko palmowe.

Inny maryjny symbol, zwierciadło (znany m.in. z Litanii Loretańskiej – „Zwierciadło Sprawiedliwości”), oznaczający, że Madonna jest odbiciem wszelkich cnót, artysta umieścił w dole obrazu, na środku, ukryte między chmurami.

Postaci Matki Bożej towarzyszą też dwa symbole zaczerpnięte z Apokalipsy św. Jana. Nad głową Maryi jest korona z gwiazd, a za Jej stopami widać księżyc. („Niewiasta obleczona w słońce i księżyc u jej stóp, a na głowie jej korona z gwiazd dwunastu” – Ap 12, 1).

Symbole z Apokalipsy artysta umieścił dyskretnie (księżyc z tyłu, gwiazdy korony słabo widoczne na jasnym tle), aby nie zdominowały obrazu. Najważniejszymi symbolami dzieła są bowiem gołąb nad głową Matki Bożej i kula ziemska z wężem pod Jej stopami.

Tiepolo „skąpał” scenę Niepokalanego Poczęcia w żółtawym świetle, stwarzającym wrażenie nadnaturalnego.
Kompozycja dzieła jest dynamiczna. Decydują o tym rozwiane szaty Najświętszej Maryi Panny, a przede wszystkim rozmieszczone nieregularnie ze wszystkich stron aniołki, nadające przedstawieniu lekkość.

(za: Leszek Śliwa Gość Niedzielny Nr 18/2006 )