Geneza nazwy

  Słowo „biblia” wywodzi się z greckiego „he biblos” (byblos), które z kolei miało swoje źródło w języku egipskim gdzie oznaczało albo papirus (wówczas służący m.in. do produkcji materiałów piśmienniczych) albo czcigodną i świętą księgę. Autorzy Starego Testamentu mówiąc o całym zbiorze ksiąg świętych lub o jego fragmentach, posługują się terminem „księga”:

• w języku hebrajskim – „ha sefer”
• w języku greckim (Septuagnita) – „he biblos” lub „to biblion” (zdrobniale)

Z powyższymi nazwami zbioru ksiąg starotestamentalnych można spotkać się również w Nowym Testamencie:

• „he biblos” – Mk 12,26; Łk 3,4; Dz 7,42
• „to biblion” – Łk 4,17; Ga 3,10

W czasach machabejskich, chcąc podkreślić, że księgi te pochodzą od Boga, zaczęto do ich nazwy dodawać przymiotnik „święte”.

Ojcowie Kościoła (m.in. Klemens Aleksandryjski, Jan Chryzostom, Orygenes) mówiąc o księgach Pisma Świętego często używali liczby mnogiej rodzaju nijakiego: „ta biblia”. Na skutek tego w łacinie średniowiecznej słowo „biblia” zaczęło być traktowane jako rzeczownik rodzaju żeńskiego w liczbie pojedynczej (biblia, bibliae). Z łaciny zaś formę tę, jako określenie wszystkich ksiąg Pisma Świętego, przejęła większość języków nowożytnych – np. polski: „Biblia”, niemiecki: „die Bibel”, francuski: „la Bible” czy włoski: „la Bibbia”.

Oprócz tego w Nowym Testamencie, mówiąc o księgach Starego Testamentu, używa się terminów:

• „hai grafai” (pisma) – np. Mt 21,42, Łk 24,27, Rz 15,4; 1Kor 15,3
• „he grafe” (pismo) – odnośnie pewnego fragmentu: np. Mk 12,10 lub częściej całości ST: np. J 2,22; Ga
• 3,8,22; 1P 2,6; 2P 1,20

Pierwsi chrześcijanie używali obu tych terminów zamiennie zarówno odnośnie Starego Testamentu, Nowego Testamentu jak i wszystkich ksiąg Pisma Świętego, dodając do nich bliższe określenia, takie jak:

• „Pismo Boże” – Tertulian, Augustyn
• „Pismo Święte” – Cyprian, Augustyn

a także

• „Pismo Pańskie” i „Pismo natchnione”

Można też spotkać się z nazwami:

• „ta hiera grammata” (święte litery) – 2Tm 3,16; Klemens Aleksandryjski, Orygenes
• „ho theios logos” (słowo Boże) – Orygenes

Ponadto, ponieważ greckie słowo „diatheke" może oznaczać zarówno "testament" (jako ostatnią wolę) jak i "przymierze", zamiast określeń Stary i Nowy Testament używano również sformułowań Stare i Nowe Przymierze