Święci Piotr i Paweł

Paweł i jego współpracownicy

ks. Józef Kozyra


Nawrócenie św. Pawła, to moment kluczowy w dziele ewangelizacji. Do najbliższych współpracowników Apostoła Narodów należeli święci biskupi Tymoteusz i Tytus.

Paweł i jego współpracownicy
Paweł wspomina w swoich listach o powołaniu go na Apostoła, chociaż nie rozwodzi się zbytnio nad tym wydarzeniem (por. Ga 1,13-17; 1 Kor 9,1; 15,8). Pragnie jedynie potwierdzić autentyczność swej posługi. Chociaż nie był jednym z Dwunastu, otrzymał misję od samego Jezusa Chrystusa, i to zmartwychwstałego.

Spotkanie Pawła z Jezusem zmartwychwstałym pod Damaszkiem, trzykrotnie opisane przez Łukasza w Księdze Dziejów Apostolskich (rozdziały: 9; 22 i 26), było dla Apostoła prawdziwym nawróceniem. Po tym spotkaniu Paweł zmienił cały swój dotychczasowy sposób rozumienia woli Bożej i rzeczywistości zbawienia.

Nawrócenie Pawła było momentem kluczowym. Od tej chwili Kościół otwiera się na świat pogański. Człowiekiem, który zaniesie Ewangelię poganom, jest powołany na Apostoła Żyd i Rzymianin zarazem - Paweł z Tarsu.

W posłudze głoszenia Ewangelii pomagali Pawłowi ochrzczeni żydzi i poganie, mężczyźni i kobiety, ludzie samotni, oddający swe życie dla Chrystusa, jak Tymoteusz, Tytus czy Apollos. Na czoło współpracowników Pawła w dziele apostolskim wysuwa się Barnaba.
Długą listę współpracowników Pawła znajdujemy w końcowych pozdrowieniach Listu do Rzymian (16,1-16.21-23).

Tytus
Tytus, z pochodzenia Antiocheńczyk, był Grekiem, poganinem ochrzczonym przez św. Pawła. W 2 Kor 8,16-23 Paweł pisze o nim jako o swoim współpracowniku, który przez Starszych Kościoła został ustanowiony współtowarzyszem jego podróży misyjnych i wypełniał z gorliwością posługę głoszenia Ewangelii. Był świetnym organizatorem, dlatego Paweł mógł polegać na jego decyzjach (por. 2 Kor 12,18).

Tytus wraz z Pawłem udał się na sobór apostolski w Jerozolimie w 49 lub 50 r. Jako ochrzczony poganin był dla Pawła żywym przykładem jego przekonań i nowej praktyki wprowadzania pogan do Kościoła z pominięciem zwyczajów żydowskich. Paweł kategorycznie sprzeciwił się, by Tytusa poddać obrzezaniu, słusznie upatrując w tym walkę o istotę zasady nowej wiary (usprawiedliwienie przez wiarę w Chrystusa, a nie przez wypełnienie uczynków wynikających z Prawa Mojżeszowego - por. Ga 2,1-5.16; Rz 1-7). Na soborze jerozolimskim takie stanowisko uznano za słuszne, co było niemałym wyłomem dla skrajnego skrzydła judeo-chrześcijan (por. Dz 15,1-35).

Z listów Pawłowych, szczególnie z 2 Kor, wiemy, że Tytus towarzyszył Apostołowi w III podróży misyjnej, w latach 53-58, współdziałał z nim w Efezie i pomagał rozwiązać problemy w Koryncie.

Późniejsza działalność ewangelizacyjna Tytusa związana jest z wyspą Kreta, gdzie Paweł ustanowił go biskupem. Lokalna tradycja, potwierdzona przez wykopaliska archeologiczne, wiąże Tytusa ze starożytną stolicą Krety - Gortyną, gdzie można oglądać ruiny kościoła poświęconego Tytusowi.

Tytus był również przy Pawle w początkach powtórnego uwięzienia Apostoła w Rzymie (67 roku). Stamtąd wysłał go Paweł z misją do Dalmacji (dziś: Chorwacja - por. 2 Tm 4,10).

Według tradycji, Tytus po śmierci męczeńskiej św. Pawła w Rzymie wrócił na Kretę i tam ewangelizował przez resztę swego życia. Głosił zaś Ewangelię Chrystusa nie tylko ustnie, ale nawet przypisuje mu się wysłanie listu apokryficznego w sprawie dziewic w pierwotnym Kościele.

Tymoteusz
Umiłowany uczeń Pawła, Tymoteusz, należał do jego najbliższych współpracowników. Pochodził z Lystry w Lykaonii (dziś środkowa Turcja). Jego ojcem był poganin, Grek z pochodzenia, a matka Żydówką. Matka Eunice i babcia Lois wychowały Tymoteusza w tradycji judaizmu (por. 2 Tm 1,5; 3,14), chociaż ze względu na męża poganina syna nie obrzezano.

Tymoteusz spotkał się z Pawłem w czasie jego pierwszej podróży apostolskiej w latach 45-49 (por. Dz 14,6-9). Wtedy Tymoteusz, jego matka i babcia przyjęli chrzest z rąk Pawła. Apostoł zainteresował się Tymoteuszem również podczas swojej II wyprawy misyjnej i zaangażował go do współpracy w szerzeniu Ewangelii (Dz 16,1-5). Ze względu na żydowskich członków wspólnot kościelnych w Azji Mniejszej, aby zapewnić większą skuteczność swej misji i uniknąć niepotrzebnych trudności, Paweł poddał Tymoteusza obrzezaniu (Dz 16,3).

Odtąd Tymoteusz już stale towarzyszył Pawłowi w jego działalności ewangelizacyjnej. Stał się też współuczestnikiem doświadczeń i prześladowań Apostoła. Paweł zlecał mu pilnowanie dzieła głoszenia Ewangelii oraz przygotowanie terenów misyjnych, do których sam potem docierał (por. Dz 17,14; 18,5; 1 Tes 3,2). Jako kurier misyjny Tymoteusz utrzymywał łączność Pawła ze wspólnotami kościelnymi w Tessalonikach i w Koryncie, a także w Filippi, Efezie oraz innych miastach Macedonii i Grecji (por. Dz 17,14n; 18,5; 19,22; 20,4; 1 Kor 4,17; 16,10; 2 Kor 1,19; Flp 2,19; 1 Tes 3,2.6).

Tymoteusz towarzyszył Pawłowi również w jego dramatycznej podróży powrotnej z trzeciej wyprawy misyjnej do Jerozolimy (por. Dz 20,3-21,17). Był przy boku Apostoła w czasie jego pierwszego uwięzienia w Rzymie (lata 61-63; por. Kol 1,1; Flm 1). Razem ze św. Pawłem pisał listy i przesyłał pozdrowienia do różnych Kościołów. Imię Tymoteusza nie jest wymienione tylko w trzech listach (Ga, Ef i Tt).

Nikt nie był tak bardzo związany z Apostołem Narodów jak Tymoteusz. Dlatego też właśnie jemu Paweł zlecił czuwanie nad wspólnotą kościelną w Efezie, dobrze znaną obydwu misjonarzom. Tymoteusz pozostał tam do końca życia.

Paweł, przeczuwając bliski koniec swojej wędrówki na szlaku Jezusowym, pragnął przekazać ukochanemu uczniowi testament i ostatnie wskazówki, które wyraził w Drugim Liście do Tymoteusza.
Wezwanie skierowane do Tymoteusza: "Ty zaś czuwaj nad wszystkim, znoś trudy i cierpienia, wykonaj dzieło głosiciela Ewangelii i spełnij swe posługiwanie" (2 Tm 4,5) Apostoł Paweł motywuje obietnicą: "Na ostatek odłożono dla mnie wieniec sprawiedliwości, który w owym dniu wręczy mi Pan, sprawiedliwy Sędzia, lecz nie tylko mnie, ale wszystkim, którzy z miłością oczekują Jego Objawienia" (2 Tm 4,8).

 

SPIS TREŚCI