Poszukiwanie utraconego, czyli o raju w Biblii

Swoistą antycypacją owego raju w historii biblijnej jest Ziemia Obiecana ku której Izraelici zmierzali przez czterdzieści lat swojej wędrówki przez pustynię. Miała to być kraina mlekiem i miodem płynąca. Choć zasobna, nie była jednak tym samym, co utracony niegdyś przez ludzkość raj. Dlatego, zwłaszcza w chwilach dla Izraela trudnych, prorocy zapowiadali nadejście nowych, lepszych czasów. Nawiązywali przy tym często do „rajskich” obrazów mówiąc np. że w owym czasie Izrael będzie jak Eden (Iz 51,3; Ez 36,35), a życie ludzkie podobne do tego z czasów rajskich: ziemia będzie niezwykle płodna (Oz 2, 23; Am 9, 13, Jer 31, 27-28), zapanuje powszechny pokój, nie tylko między ludźmi, ale także człowiekiem i światem przyrody (Iz 2,4; Oz 2, 20; Iz 11, 6-9), nastąpi niczym niezakłócona radość (Jer 31, 13; Iz 35,5-10; 65, 18-19). Według proroków nie w będzie też wtedy cierpienia, a nawet śmierci (Iz 35, 5-10; 65,19; 25,7-10).

Raj dla potomków



Trzeba jednak zaznaczyć, że w Starym Testamencie nie ma jasnego podejścia do kwestii życia pozagrobowego. Dlatego obietnice proroków należy raczej odnosić do ludzkości jako takiej, a nie pojedynczego człowieka. Nastanie kiedyś czas raju, ale niekoniecznie będzie on dostępny dla tych, którzy owych eschatologicznych czasów nie dożyją. Właściwie dopiero w ostatnich księgach Starego Testamentu (Machebejskie, Mądrości), a po nich w literaturze międzytestementalnej oraz w Nowym Testamencie, wiara w życie wieczne zostaje wyraźnie wyrażona. Następuje w nich też pewne przeniesienie prawdy o szczęśliwych czasach eschatologicznych na „czas” po śmierci: szczęście staje się w ten sposób dostępne wszystkim, także tym, którzy nadejścia Boga na ziemię nie doczekali.





Przywrócić i dać więcej



Choć we wspomnianych wyżej księgach Starego Testamentu mowa jest o nagrodzie dla sprawiedliwych zmarłych, to właściwie dopiero Nowy Testament szerzej ten temat rozwinie. Ukazując Potomka Niewiasty, który ściera głowę węża.

Motywy raju i powrotu do niego ludzkości w pismach Nowego Testamentu nie są zbyt mocno wyakcentowane, ale jednak dość wyraźne. Na przykład wzmianka o pobycie Jezusa na pustyni u Marka, choć najkrótsza, nawiązuje do sytuacji z raju. „(Jezus) Czterdzieści dni przebył na pustyni, kuszony przez szatana. Żył tam wśród zwierząt, aniołowie zaś usługiwali Mu” (Mk 1, 13). W tej samej Ewangelii Jezus tłumacząc powody, dla których rozwód jest niedopuszczalny powołuje się na pierwotny Boży zamysł (na początku - Mk 10,6). Bardzo wyraźnie do tych motywów nawiązuje też św. Paweł ukazując Jezusa jako Nowego Adama (1Kor 15, 20-22), a także Apokalipsa (2,7; 22, 2)

Ważniejsze jednak od literalnych nawiązań jest przesłanie, które niesie ze sobą Jezus. Jest tym, który wypędza złe duchu uzdrawia chorych, wskrzesza umarłych, potrafi nakarmić głodne rzesze, a uciśnionym przywraca sprawiedliwość. Odwraca więc to wszystko, co zepsuł grzech pierwszych rodziców. Jezus jawi się więc jako ten, który przywraca człowiekowi utracony raj. Jednak przez Jego działalność ziemia nie stanie się Edenem (przynajmniej nie od razu). To szczęście czeka raczej tych, którzy wespół z Nim poniosą krzyż. Razem z nim będą cierpieć, by potem razem z nim zmartwychwstać. To dla nich jest obietnica nowego nieba i nowej ziemi (Ap 21,1), a jej potwierdzeniem jest zmartwychwstanie i wniebowstąpienie Jezusa.

Dla tych, którzy pójdą wraz z Nim, przygotowane jest wieczne mieszkanie u Boga. To już coś więcej niż tylko ziemski raj.