VIII Niedziela Zwykła - Rok B

Dzięki uprzejmości Oficyny Wydawniczej „Vocatio” i Księgarni św. Wojciecha (www.mojeksiazki.pl), które wyraziły zgodę na publikację fragmentów wydawanych przez nie pozycji, przedstawiamy czytelnikom cykl: „Zrozumieć Słowo”. Będziemy starali się ukazywać w nim fragmenty Pisma Świętego przewidziane w Liturgii w kontekście historycznym, kulturowym i teologicznym.
Mamy nadzieję, że pomoże to czytelnikom w pełniejszym przeżywaniu spotkania z Chrystusem podczas Eucharystii oraz w coraz lepszym odczytywaniu skierowanego do nas Słowa Bożego i wprowadzaniu go w życie. Zapraszamy do lektury i refleksji.

VIII Niedziela Zwykła – Rok B

Czytania mszalne

 PIERWSZE CZYTANIE
Naród wybrany jest oblubienicą Boga

Czytanie z Księgi proroka Ozeasza

To mówi Pan:
„Chcę przynęcić niewierną oblubienicę, na pustynię ją wyprowadzić i mówić do jej serca. I będzie mi tam uległa jak za dni swej młodości, gdy wychodziła z egipskiego kraju.

I poślubię cię znowu na wieki, poślubię przez sprawiedliwość i prawo, przez miłość i miłosierdzie. Poślubię cię sobie przez wierność, a poznasz Pana”.
Oz 2,16.17b.21-22

21. Kontynuacja idei przymierza, przedstawionego pod postacią kontraktu małżeńskiego.

”poślubię przez”: Przyimek wskazuje cenę panny młodej, dar ofiarowany przez pana młodego. Dlatego dalsze słowa opisują cechy Jahwe, a nie jego żądania,

”sprawiedliwość”:. Dosl „sąd, czyli konkretną realizację „prawa”

”miłość”: Hebr. heses, która oznacza wierność partnerowi przymierza

22. ”poznasz Pana”: Nie przez poznanie umysłem, ale świadomość religijną, która prowadzi do poszanowania jego woli (por. 4,1-2.6, gdzie „znajomość Boga” jest równoległa do przestrzegania jego prawa); poznanie Pana (Jahwe) to religijne poznanie w sensie rozumowym, zaś poznanie Boga to w szczególności poznanie tradycyjnej moralności hebrajskiej. Mimo uwydatnienia przez Ozeasza faktu, że Bóg miłuje (’hb) Izraela, kiedy prorok mówi o jego odpowiedzi, domaga się poznania (yd`) chociaż spodziewalibyśmy się, że miłość winna przyzywać miłość. Jednakże yd` ma zabarwienie mocno emocjonalne; prorok prawdopodobnie unika bezpośredniego ’hb, aby uniknąć skojarzeń erotycznych. Obeznany z rytami płodności, Izrael skłonny był mylić erotyczne z religijnym.
 

Katolicki Komentarz Biblijny
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

 PSALM RESPONSORYJNY

Refren: Pan jest łaskawy, pełen miłosierdzia.

Błogosław, duszo moja, Pana,
i wszystko, co jest we mnie, święte imię Jego.
Błogosław, duszo moja, Pana
i nie zapominaj o wszystkich Jego dobrodziejstwach.
Refren.
On odpuszcza wszystkie twoje winy
i leczy wszystkie choroby.
On twoje życie ratuje od zguby,
obdarza cię łaską i zmiłowaniem.
Refren.
Miłosierny jest Pan i łaskawy,
nieskory do gniewu i bardzo cierpliwy.
Nie postępuje z nami według naszych grzechów
ani według win naszych nam nie odpłaca.
Refren.
Jak odległy jest wschód od zachodu,
tak daleko odsunął od nas nasze winy.
Jak ojciec lituje się nad dziećmi,
tak Pan się lituje nad tymi, którzy cześć Mu oddają.
Refren.

Ps 103,1-2.3-4.8 i 10.12-13

Ps 103. Dziękczynienie jednostki, przypuszczalnie za odzyskanie zdrowia (w. 3), którego cechy hymniczne zostały zauważone przez Gunkela i późniejszą krytykę form.

Struktura: ww. 1-5.6-18 (dalej podzielone na 6-14 i 15-18).19-22.
 

3. Związek między przebaczeniem za grzechy a uzdrowieniem z choroby fizycznej jest motywem występującym w NT (Mk 2,10-11); związek między grzechem i chorobą występuje zarówno w ST (Hi; Ps 32,3-5; 107,17), jak i w NT (J 9; Jk 5,l4-l6).

4. Wybawienie psalmisty „od zguby” (Szeol) kontynuuje temat śmiertelnej choroby.

5. ”On twoje dni nasyca dobrami”: „Dobra” mogą oznaczać ogólnie dobrodziejstwa Boże lub konkretnie Bożą obecność, podobnie jak w Wj 33,19.

7. ”Drogi swoje objawił Mojżeszowi”: Obok cytatu Wj 33,13 w tym wersecie i Wj 34,6 w w. 8 występuje aluzja do Wj 34,9 w w. 3.

9-13. Wersety, które występują tuż po cytacie z Wj 34,6 stanowią jego komentarz; w. 9 charakteryzuje gniew Boży, w. 10 – jego łaskę, w 11. – jego łaskawość wynikającą z przymierza (heses) i w. 13 –Jego miłosierdzie.

15-16. Aluzja do Iz 40,6-8 albo niezależne wykorzystanie częstego motywu. Por. Ps 90,5-6; Hi 14,2; Iz 51,12. „Wiatr” niszczący rośliny to sirocco, wiatr ze wschodu.

17-18. Przeciwstawieniem przemijania życia ludzkiego jest wieczna miłość Jahwe wobec tych, którzy strzegą jego przymierza.

20-21. Psalmista zaprasza wszystkich członków rady Bożej i wszystkie zastępy niebieskie, by przyłączyli się do wielbienia Jahwe, który panuje w niebie.

22. Całe stworzenie przyłącza się do chóru chwały. Psalm kończy się powtórzeniem słów wstępu.

Katolicki Komentarz Biblijny
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

 DRUGIE CZYTANIE
Jesteście listem Chrystusowym dzięki naszej posłudze

Czytanie z Drugiego Listu świętego Pawła Apostoła do Koryntian

Bracia:
Czy potrzebujemy, jak niektórzy, listów polecających do was lub od was? Wy jesteście naszym listem, pisanym w sercach naszych, listem, który znają i czytają wszyscy ludzie. Powszechnie o was wiadomo, żeście listem Chrystusowym dzięki naszemu posługiwaniu, listem napisanym nie atramentem, lecz Duchem Boga żywego; nie na kamiennych tablicach, lecz na żywych tablicach serc.

A dzięki Chrystusowi taką ufność w Bogu pokładamy. Nie żebyśmy uważali, że jesteśmy w stanie pomyśleć coś sami z siebie, lecz wiemy, że ta możność nasza jest z Boga. On też sprawił, żeśmy mogli stać się sługami Nowego Przymierza, przymierza nie litery, lecz Ducha; litera bowiem zabija, Duch zaś ożywia.
2 Kor 3,1b-6

1. Żydowscy podróżni często wieźli listy polecające, dzięki którym w domach żydowskich obdarzano ich zaufaniem i udzielano gościny. W społeczeństwie grecko-rzymskim patroni należący do warstwy wyższej pisali listy polecające dla swych podopiecznych. Owe listy miały naturalnie więcej wagi od własnych słów człowieka. Każdy, kto cieszył się zaufaniem, mógł pisać listy polecające (Dz 15,25-27; 18,27; 1 Kor 16,3), mogły też one uwierzytelnić posłańca przez tego, kto go posłał (Dz 9,2). Chwalenie samego siebie było uważane za dopuszczalne, o ile było niezbędne do własnej obrony lub ważne dla pełnego sensu wypowiedzi.

”listów polecających”: Przykładem może być Rz 16,1-2, wzmiankę o nich można znaleźć w Dz 9,2; 18,27.

2-3.Pierwsze Prawo zostało spisane palcem Bożym na kamiennych tablicach (Wj 31,18; Pwt 5,22), lecz prorocy obiecali, że nowe Prawo (Iz 2,3), zostanie zapisane w ludzkim sercu (Jr 31,31-34), O czym wspomina również Pwt 30,6.11-14. Ezechiel prorokował, że Bóg usunie twarde serce swojego ludu, serce kamienne, i zapisze z pomocą Ducha swoje słowo w sercu z ciała (Ez 11,19-20; 36,26-27). Prorocy ze Starego Testamentu odwoływali się do powołania od Boga, zaś niektórzy z filozofów greckich, chcąc odróżnić się od szarlatanów (2 Kor 2,17), również twierdzili, że mają boskie, a nie jedynie ludzkie uwierzytelnienia.

2. Samo istnienie wspólnoty gwarantowało autentyczność Pawłowego posługiwania (1 Kor 9,2).

”pisanym w sercach naszych”: Choć lepiej poświadczone przez rękopisy w „sercach naszych” prowadzi do nonsensu. Serce jest tutaj rozumiane jako źródło całej ludzkiej aktywności człowieka.

3. ”listem Chrystusowym”: Pawłowy list polecający jest innego rodzaju, pochodzi bowiem od znacznie wyższej władzy

”dzięki naszemu posługiwaniu”: Zwrot niejasny, implikujący jedynie pośredniczenie

”nie na kamiennych tablicach”: Zob. Wj 24,12; 31,18. Zastąpienie tym zwrotem oczekiwanego „nie na skórach” (odpowiadającego słowom „nie atramentem”) było spowodowane akcentowaniem Prawa przez przeciwników,

”na żywych tablicach serc”: Zob. Ez 11,19; 36,26; Jr 31,33.

4-5. Bóg udziela Pawłowi mocy (4,7) do wypełnienia powierzonej mu misji, która wykracza poza możliwości upadłej natury ludzkiej.

„Możność nasza”- dosł. „wystarczalność nasza”: Żydzi spoza Palestyny mówili czasami o Bogu jako „Tym, który wystarczy” (zob. w. 5; por. 2 Kor 2,l6)

6. Grecko-rzymscy legaliści odróżniali literę prawa od intencji prawa. Być może chodzi tutaj raczej o to, że czasami nauczyciele żydowscy poświęcali wielką uwagę nawet poszczególnym literom w prawie. Litera była zatem spisanym prawem, które „zabijało”, ogłaszając wyrok śmierci nad człowiekiem, który dopuścił się winy moralnej. Jednak Duch wpisywał moralność prawa w serce Bożego ludu, jako łaskawy dar Boga (Ez 36,26-27).

”Nowego Przymierza, przymierza nie litery, lecz Ducha”: Paweł był zmuszony do rozróżnienia dwóch rodzajów przymierza (1 Kor 11,25), ponieważ jego przeciwnicy wykorzystali temat Nowego Przymierza, by podkreślać znaczenie Prawa (Jr 31,33). W tym sensie Nowe Przymierze miało udział w niszczącym („litera bowiem zabija”; por. Rz 7,10) działaniu Starego Przymierza (3,14).

”Duch zaś ożywia”: Chrystus (1 Kor 15,45) obdarza prawdziwa ludzkość nowym życiem (2,16).

Katolicki Komentarz Biblijny
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

Historyczno Kulturowy Komentarz do Nowego Testamentu
Craig S. Keener, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2000 :.

ŚPIEW PRZED EWANGELIĄ
Aklamacja: Alleluja, alleluja, alleluja.
Z woli swej zrodził nas Ojciec przez słowo prawdy,
abyśmy byli jakby pierwocinami Jego stworzeń.
Aklamacja: Alleluja, alleluja, alleluja.

Jk 1,18

 EWANGELIA
Chrystus jest oblubieńcem Kościoła

Słowa Ewangelii według świętego Marka

Uczniowie Jana i faryzeusze mieli właśnie post. Przyszli więc do Jezusa i pytali: „Dlaczego uczniowie Jana i uczniowie faryzeuszów poszczą, a Twoi uczniowie nie poszczą?”

Jezus im odpowiedział: „Czy goście weselni mogą pościć, dopóki pan młody jest z nimi? Nie mogą pościć, jak długo pana młodego mają u siebie. Lecz przyjdzie czas, kiedy zabiorą im pana młodego, a wtedy, w ów dzień, będą pościć.

Nikt nie przyszywa łaty z surowego sukna do starego ubrania. W przeciwnym razie nowa łata obrywa jeszcze część ze starego ubrania i robi się gorsze przedarcie. Nikt też młodego wina nie wlewa do starych bukłaków. W przeciwnym razie wino rozerwie bukłaki; i wino przepadnie, i bukłaki. Lecz młode wino należy lać do nowych bukłaków”.

Mk 2,18-22

Pytanie na temat postu (2,18-22).

Tym razem oponentami Jezusa są uczniowie Jana Chrzciciela i faryzeusze, zaś spór dotyczy postu. Ich pytanie (2,18) skłania Jezusa do określenia siebie jako mesjańskiego „pana młodego” i wskazuje, że okres jego publicznej działalności ma wyjątkowy charakter (2,19a). Następnie pojawia się pierwsza zapowiedź jego śmierci (2,19b-20), a która skłoni chrześcijan do postu. Niezależnie od tego jaki był pierwotny kontekst przypowieści o nowej łacie i młodym winie (2,21-22), posłużyły one do skontrastowania nowej i dawnej formy praktyk religijnych. Jednak główną myślą fragmentu w jego obecnej postaci są nie tyle praktyki religijne, ile ukazanie Jezusa jako mesjańskiego pana młodego; okres jego publicznej służby jest czasem wyjątkowym, do którego nie pasują dawne formy.

18. ”Uczniowie Jana i faryzeusze i mieli właśnie post”: Jedynym obowiązkowym postem w ST był post w dniu Święta Przebłagania (Kpł 16,29), jednak faryzeusze (których członkowie często nie pili wody nawet dwa dni w tygodniu, szczególnie w porze suchej)ustalili dodatkowe posty (zob. Łk 18,12), podobnie jak uczniowie Jana Chrzciciela. Post był ważną praktyką kojarzoną z modlitwą lub pokutą, było więc niezwykłe, że uczniowie (przyszli rabini) w ogóle nie pościli. Uważano, że nauczyciel jest odpowiedzialny za postępowanie swoich uczniów.

”a Twoi uczniowie nie poszczą”: Powodem sporu było to, że uczniowie Jezusa nie pościli w czasie jego publicznej działalności (chociaż Mt 6,16-18 zakłada, że uczniowie to czynili).

19-20. Uczta weselna trwała zwykle siedem dni. Osoby, które w niej uczestniczyły, nie mogły pościć, wykonywać innych aktów żałobnych lub ciężkiej pracy. Jezus nawiązuje do tego, podkreślając niestosowność postu w czasie, gdy przebywa pośród swoich uczniów.

”Pan młody”: Zastosowanie tego określenia do Jezusa miało przypuszczalnie mesjański podtekst (zob. J 3,29; 2 Kor 11,2; Ef 5,32; Ap 19,7; 21,2) i odwoływało się do starotestamentowego obrazu Jahwe jako małżonka Izraela (Oz 2,19; Iz 54,4-8; 62,4-5; Ez 16,7-63).

”Jak długo pana młodego mają u siebie”: Wyjaśnienie, dlaczego uczniowie Jezusa nie poszczą, odwołuje się do wyjątkowego charakteru okresu jego ziemskiej służby.

”kiedy zabiorą im pana młodego”: Subtelna alegoria śmierci Jezusa, będącej uzasadnieniem praktykowania postu we wczesnym Kościele (zob. Did 8,1), co wiodło wielu komentatorów do wniosku, iż 2,19b-20 jest dopiskiem z czasów wczesnego Kościoła. Warto podkreślić, że aluzja do ukrzyżowania Jezusa znajduje się w centrum relacji o pięciu sporach.

21-22. Ponownie pojawia się temat niestosowności postu w obecnych okolicznościach. Jezu posługuje się dwoma powszednimi faktami, by przekazać swoją myśl. Stare ubranie uległo skurczeniu pod wpływem prania. Wino przechowywano w stągwiach, bądź w bukłakach, które się rozciągały. Stare bukłaki już się rozciągnęły do granic możliwości pod wpływem rosnącej objętości wlanego do nich wina. Gdyby zostały napełnione ponownie młodym winem, nie wytrzymałby naporu fermentującego napoju i pękłyby.

”łaty z surowego sukna”: Nikt tego nie czynił, ponieważ surowe sukno kurczy się, czyniąc rozdarcie jeszcze większym. Nie ma pewności, jaki był pierwotny kontekst tego powiedzenia (i następnych).

”młodego wina nie wlewa do starych bukłaków”: Nikt tego nie czyni, ponieważ młode wino fermentuje i po większa swą objętość, może więc rozsadzić stare, sztywne skórzane bukłaki.

Budowa i wewnętrzny dynamizm obydwu powiedzeń 2,21-22 są podobne; w obydwu przypadkach chodzi o za chowanie łaty i szaty, wina, jak i bukłaków.

Katolicki Komentarz Biblijny
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

Historyczno Kulturowy Komentarz do Nowego Testamentu
Craig S. Keener, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2000 :.