Wstęp do Ewangelii wg św. Jana

Nie możemy się zatem zatrzymywać na powierzchni samego wydarzenia histo­rycznego, ale musimy wniknąć w jego głębszy sens. W tym celu należy zanalizo­wać wszystkie szczegóły tego wydarzenia:

- Na początku i na końcu publicznej działalności Jezusa stoi Jego Matka (J 2,1 i 19, 25-27). W obu wypadkach Jezus zwraca się do Niej: Niewiasto...

- Gdy Matka Jezusa powiadamia Go o braku wina, nie chce z Nią na ten temat rozmawiać. Odczuwa się pewien dystans Jezusa do swojej Matki. Nie wiadomo, czy Maryja prosi, by Jej Syn dokonał cudu, czy jest to zwykłe powiadomienie o kłopocie gospodarzy.

- Swoją odpowiedzią Jezus uświadamia Jej, że brak wina i Jej prośba nie mogą być wystarczającym powodem, aby objawiał swoją moc i przyspieszał swoją godzinę (J 2,4) - o tym decyduje wola Ojca, który sam wyznacza moment, kiedy Jezus przez cudowne znaki ma objawić swoją chwałę (Łk 21,8). Dlatego stwier­dza, że Jego godzina jeszcze nie nadeszła. Szczególnie św. Jan podkreśla zależ­ność Jezusa od woli Ojca: J 7, 6.30; 8, 20; 12,23.27; 13,1; 17,1.

- W słowach „zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie" (J 2,5) Maryja wyraża całko­wite zaufanie i zdanie się na Jezusa. Cokolwiek On postanowi i uczyni, jest najlepsze. Wprawdzie godzina Jezusa jeszcze nie nadeszła, ale mogła nadejść - i rzeczywiście nadeszła: Jezus przemienia wodę w wino. To całkowite zawie­rzenie Synowi zostało hojnie wynagrodzone, a zaufanie spełnione.

- Rozmowa Jezusa ze swoją Matką jest pełna głębokiej treści. Moja godzina to moment, który Jezusowi wyznaczył Ojciec, od którego Jezus jest we wszyst­kim zależny. W swoim działaniu jest posłuszny tylko Ojcu. Na tym tle i w tym kontekście należy rozumieć słowa Jezusa: „Czyż to moja lub Twoja sprawa, Niewiasto?" (J 2,4). Jest to typowy zwrot w języku semickim (Sdz 11, 12; 2 Sm 16, 10). W zależności od tonacji, sytuacji i kontekstu może mieć różne znaczenia. Na ogół chodzi o pewną różnicę postaw i zapatrywań, które ujawniają się w rozmowie - ale nie w sensie: „Co cię to obchodzi?!". Maryja podejmuje inicjatywę, której Jezus nie krytykuje ani nie odrzuca, ale Jej uświadamia, że ostatecznie o wszystkim decyduje Ojciec i tylko Jego wolą powinni się oboje kierować. Dlatego ten trudny zwrot można przetłumaczyć: „Co tobie i mnie do tego - to ani moja, ani twoja sprawa".

- Mamy tu do czynienia z najgłębszą tajemnicą pomiędzy trzema osobami: Ojcem - Synem - Matką Jezusa. I dlatego do końca i jednoznacznie nie da się tego zwrotu zrozumieć.

- Zwracając się do swej Matki Niewiasto, Jezus wyraźnie podkreśla Jej rolę w historii zbawienia, tym bardziej gdy uwzględnimy J 20, 15, 19, 25-27: Mary­ja jawi się jako Druga Ewa u boku Drugiego Adama (Rdz 3, 14n.20).

- Nadzwyczajna obfitość wybornego wina jest darem Jezusa: „Sześć kamiennych stągwi, z których każda mogła pomieścić dwie lub trzy miary" (J 2,6) to ok. 600-700 litrów wody, przemienionej w wyborne wino! Obfitość wina jest częstym sym­bolem pomyślności czasów mesjańskich - eschatologicznych, czasów zbawie­nia (Am 9,13; Oz 2,24; Jl 4,18; Iz 29,17; Jr 31,5). Również woda, wino razem z oliwą i mlekiem są znakiem rozpoznawczym Mesjasza (Rdz 49, 11; Am 9,13; Ez 47, 1-12; Lb 25, 1; Joz 2, 1; Ap 22, 1-2). W Kanie Galilejskiej Jezus „obja­wił swoją chwałę" (J 2,11), tzn. blask swej boskiej mocy, hojności i dobroci. A to oznacza, że rozpoczęły się czasy mesjańskie, czasy zbawienia.

- Jest zastanawiające, że Ewangelista sam cud ujął w dwu krótkich poleceniach Jezusa: napełnijcie i zaczerpnijcie (J 2,7.8). Natomiast wiele miejsca poświęca Ewan­gelista Jego Matce. Nie ma nic na temat reakcji gości - ale dużo mówi starosta wesela, zastanawiając się: poden estin (J 2,9) - skąd się ono wzięło i dlaczego teraz na końcu wesela, a nie na jego początku? Pytanie to jak echo powraca i porusza centralny temat Ewangelii: nie tylko skąd to tak wyborne wino, ale skąd przychodzi i od kogo pochodzi sam Jezus: jako człowiek pochodzi z Gali­lei (J 1, 45; 7, 41-42.52), od ziemskich rodziców (J 6, 42), ale ma On wyższe pochodzenie (J 7, 28). Przyszedł z góry (J 3, 13.31; 8, 23), wyszedł od Ojca (J 8, 42; 16, 27; 17, 8; 13, 3), również Jego nauka (J 3, 32; 7, 16; 8, 26.28; 12, 44-50) i Jego dary (J 6, 32.57; 7, 37-39) pochodzą od Tego, który Go posłał. Dlatego nie poznają Go ci, którzy są daleko od Boga (J 7,28-29; 19,28) a Jego słowa sadła nich niezrozumiałe (J 6, 60; 8,43.46-47). Cud w Kanie i wszystkie pozostałe znaki, cuda i czyny Jezusa mają nam pomóc uwierzyć, że przychodzi od Boga i jest z Nim jedno. Cała symbolika cudu w Kanie otwarta jest na jesz­cze szersze horyzonty.

- Jezus dokonał tego cudu trzeciego dnia - te słowa kojarzą się ze zmartwych­wstaniem Jezusa. To, co teraz Jezus rozpoczyna, wypełni się w dniu Jego zmar­twychwstania, które nastąpi właśnie trzeciego dnia.

- Wino może się kojarzyć z Eucharystią. Wówczas cud wina byłby odpowiedni­kiem do cudownego rozmnożenia chleba (J rozdz. 6). A w kontekście oczysz­czenia świątyni, o którym Ewangelista opowiada bezpośrednio po cudzie w Kanie, Eucharystię należy rozumieć jako źródło i szczyt nowego kultu, w którego centrum ukrzyżowany i zmartwychwstały Jezus jest „Kapłanem, Ołtarzem i Barankiem ofiarnym" (V prefacja wielkanocna), a Kościół - Mistycznym Ciałem Jezusa (Rz 12,5; 1 Kor 1,13; 6, 12-20; 10, 17; 12, 12.27; Ga 3, 28; Ef 1,22-23; 2, 16; 4,4; 5,23.30; Kol 1,18.24; 2, 18-19; 3, 15; to samo wyraża formuła Pawłowa: w Chrystusie). Dlatego rola świątyni razem z jej kultem i ludem Bożym skupio­nym wokół niej dobiegła końca.

- Nic zatem dziwnego, że Ewangelista wprowadza ostre rozgraniczenie pomię­dzy Starym i Nowym Testamentem, synagogą i Kościołem, Prawem Mojżesza a Łaską, którą nam przyniósł Jezus (J 1,14.17). W tym ujęciu wodzie w stą­gwiach przeznaczonych do żydowskich oczyszczeń (J 2,6) przeciwstawione jest wy­borne wino, porządkowi prawa - porządek łaski (J 1,17). Wobec tego, jeżeli połączymy cud w Kanie, oczyszczenie świątyni (J 2, 13-22) i rozmowę z Niko­demem (J rozdz. 3), wtedy możemy się domyśleć polemicznych akcentów w Ewangelii Jana pod adresem całego judaizmu.

- Przemiana wody w wino to początek znaków, po którym nastąpią dalsze. Ewan­gelista z mocą podkreśla, że cuda Jezusa są znakami - a to oznacza, że odkry­wają nam one najgłębszą tajemnicę Jezusa, w ich świetle dowiadujemy się, kim On jest: w całym kontekście godów weselnych Jezus objawia się jako Oblubie­niec, który ma Oblubienicę. Ten motyw rozwinie Ewangelista bezpośrednio po rozmowie Jezusa z Nikodemem: Ten, kto ma oblubienicę, jest oblubieńcem (J 3,29). W Starym Testamencie Bóg nazwany był Oblubieńcem swego narodu (Oz 1,2). W Nowym Testamencie to Chrystus jest Oblubieńcem Kościoła, a Kościół Jego Oblubienicą (2 Kor 11, 2; Ap 19, 7; 21, 2) (patrz: tekst nr 12) :.

- W ten sposób Jezus objawił swoją chwałę. Uczestnicy wesela w Kanie własny­mi oczyma oglądali tę chwałę, jaką im objawił Jezus i uwierzyli w Niego. Obecnie my, czytając, rozważając i kontemplując ten cud, możemy oglądać Jego chwałę, jaką Jednorodzony otrzymuje od Ojca i uwierzyć (J 2, 18.23; 3, 2; 4, 48.54; 6, 2.14.26.30; 7, 31; 9, 16; 10,41; 11,47;12, 18.37; 20, 30).

- Innymi słowy, wszystkie wydarzenia w Kanie: wesele, woda, wino, itd. są tu znakami i symbolami skoncentrowanymi na Jezusie. Po pierwsze, obfitość wina jest darem Jezusa. Po drugie, wszystko w tym wydarzeniu wskazuje na Jego Osobę i skierowane jest na Jego tajemnicę: w świetle tych znaków Jezus nie tylko objawia się jako Mesjasz, ale przekracza wszystkie oczekiwania Starego Testamentu: jest On Synem Człowieczym, który z nieba zstąpił, a przede wszyst­kim jest Synem Ojca, Synem Bożym ściśle z Nim zjednoczonym i przez Niego posłanym, aby ludziom dać pełnię życia. Jako taki jest On owym Oblubieńcem, zapowiedzianym przez proroków i Pnp. Tak więc w centrum całego tego wyda­rzenia w Kanie jest sam Jezus jako żywy znak - w Nim objawia się ostateczne i eschatologiczne działanie samego Boga (Iz 8, 18; Dn 3, 99).
I ta zasada - którą nazywamy chrystocentryzmem - odnosi się do wszystkich Jego cudów, znaków i całej symboliki Ewangelii św. Jana.