Lata "chude" i "tłuste"

Słowa Józefa po trzech dniach się potwierdziły podczas urodzin faraona. W starożytności królowie świętowali swoje urodziny z wielkim przepychem, organizując wystawne uroczystości. W związku z tym w Egipcie faraon miał zwyczaj ogłaszania amnestii. Taka amnestia objęła podczaszego, przełożony piekarzy natomiast został stracony. Jednakże główny podczaszy zapomniał o prośbie Józefa i nie wspomniał o nim faraonowi. Dopiero po dwóch latach, w sytuacji, kiedy nikt nie potrafił wyjaśnić snów faraona przypomniał sobie o Józefie i jego zdolności tłumaczenia snów.

Egipcjanie przywiązywali do snów ogromną wagę, wierząc że kontaktują one ludzi w sposób rzeczywisty i bezpośredni z zaświatami, gdzie mieszkają bogowie. Dlatego też od snów uzależniali nawet najważniejsze postanowienia państwowe. W związku z tym istnieli zawodowi tłumacze snów posługujący się księgami, w których spisywano sny i ich znaczenie. Dla Izraelitów sny również miały wielkie znaczenie. Jednakże w przeciwieństwie do mentalności egipskiej i babilońskiej, które przypisywały królowi atrybuty boskie, a kapłanom zdolności wróżbiarskie, uznając ich za posiadaczy tajemnic wiedzy i natury, Biblia głosi, że te cechy odnoszą się tylko do Boga. Mędrzec według Biblii to ten, kto powierza się Bogu i ocenia każdą kwestię w świetle wiary. Podkreśla to Józef, który wierzy, że Bóg dopomoże mu zrozumieć właściwą treść proroczą snów. Stwierdza, że tylko Bóg może właściwie objaśnić sen proroczy. Nic dziwnego zatem, że nie potrafili tego dokonać mędrcy i wróżbiarze egipscy. Płynie z tego nauka, że sny są znakami, dzięki którym można poznać wolę Boga, ale rozum ludzki nie jest w stanie ich odczytać bez specjalnego natchnienia Bożego.

Po wyjaśnieniu snów faraona, które zapowiadały, że po siedmiu "tłustych" latach urodzaju nastąpi siedem "chudych" lat głodu, Józef daje również wskazówki jak zabezpieczyć się przed nieszczęściem:

Teraz więc niech faraon upatrzy sobie kogoś roztropnego i mądrego i ustanowi go zarządcą Egiptu. Niech faraon tak ustanowi nadzorców, by zebrać piątą część urodzajów w Egipcie podczas siedmiu lat obfitości. Niechaj oni nagromadzą wszelką żywność podczas tych lat pomyślnych, które nadejdą. Niechaj gromadzą zboże do rozporządzenia faraona jako żywność w miastach i niechaj go strzegą. A będzie ta żywność zachowana dla kraju na siedem lat głodu, które nastaną w Egipcie. Tak więc kraj nie zginie z głodu. (40,33-36)

Władze egipskie prowadziły szczegółowy wykaz dzierżawionych gruntów i w przeddzień żniw obliczały zasoby zboża w celach podatkowych. Dzięki takiemu systemowi środki zaproponowane przez Józefa były łatwe do zrealizowania (Rdz 41,34-35.48-49; 47,23nn)