Wyjście z Egiptu

119. Dla kogoś takiego brat wydaje się mało użyteczny do pomocy w wiel­kich zawodach, ów brat, który na rozkaz Boga wyszedł na spotkanie Mojżesza, gdy ten przybywał do Egiptu, a którego Pismo przedstawiło jako symbol anioła. Lecz wówczas pojawiła się wyższa natura, która dostosowała swe objawienie do możliwości tego, który je przyjmował. Wydarzenie, o którym tutaj słyszymy, powtarza się ustawicznie w życiu duchowym. 120. Zawsze, gdy ktoś ucieka przed Egipcjaninem i znalazłszy się za granicą, lęka się ataku pokus, jego przewodnik pokazuje mu niespodziewaną pomoc z wysoka. Gdy nieprzyjaciel otoczy uciekiniera swoją mocą, wówczas morze zostaje zmuszo­ne, aby mu dać drogę ucieczki. 121. Funkcję przewodnika podczas ucieczki pełni obłok. Wyraz, oznaczający przewodnika, nasi poprzednicy słusznie uznali za symbol łaski Ducha Świętego: to On prowadzi sprawiedliwych do zbawienia. Kto za Nim idzie, jest zdolny przekroczyć morze. On mu otwiera przejście i zapewnia wyzwolenie, niszcząc w wodzie jego prześladowcę.
Kto to słyszy, rozumie tajemnicę wody, do której wchodzi razem z całą armią nieprzyjaciół, a wychodzi z niej sam, podczas gdy wrogie wojsko tonie w wodzie. 122. Któż bowiem nie rozumie, że wojsko egipskie - owe konie, owe rydwany, owi żołnierze na rydwanach, łucznicy, procarze, ciężkozbrojni i cała reszta - symbolizuje różne namiętności duszy, które ujarzmiają czło­wieka? Cóż lepiej od tej armii może symbolizować gniewne myśli, żądzę rozkoszy, smutek czy chciwość? Oszczerstwo jest jak kamień wyrzucony z procy, gniew jest niczym ostrze włóczni; konie w niepohamowanym pę­dzie ciągnące rydwan symbolizują żądzę przyjemności. 123. Na rydwanie jadą trzej żołnierze, których Pismo określa słowem tristateis - dygnitarze. Owych trzech żołnierzy stanowiących załogę rydwanu można, znając już symbolikę odrzwi i nadproża, rozumieć jako symbol trójpodziału duszy na rozumną, pożądliwą i popędliwą. 124. Oni wszyscy rzucają się do wody w ślad za Izraelitą, którego prześladują. Woda zaś, dzięki lasce wiary i jaśnie­jącemu obłokowi, jest żywiołem dającym życie tym, którzy w niej szukają schronienia, a zabójczym dla ich prześladowców.
125. Ponadto historia poucza nas tutaj, że ci, którzy przechodzą przez wodę, nie powinni ciągnąć za sobą nieprzyjacielskiego wojska, kiedy się w niej zanurzyli. Kto bowiem wychodzi z wody razem ze swymi wrogami, nawet wtedy pozostaje ich niewolnikiem. Jeżeli wszedł do wody razem z nie­przyjacielem, to i po wyjściu z niej pozostaje jego niewolnikiem, ponieważ ciągnie za sobą żywego ciągle tyrana, którego nie utopił w otchłani. Wyjaśnie­nie tej symboliki pozwoli łatwiej zrozumieć, co mam na myśli: oto wszyscy, którzy przechodzą przez sakramentalną wodę chrztu, powinni uśmiercić w tej wodzie cały hufiec grzechów, które z nim toczą walkę: chciwość, roz­wiązłą pożądliwość, skłonność do rabunków, zarozumiałość, pychę, porywy gwałtowności, złość, gniew, zawiść, zazdrość i tym podobne namiętności, które w jakimś stopniu są właściwe naszej naturze, gdy chodzi o złe poru­szenia duszy albo uczynki, które z nich wynikają. 126.1 tak jak w tajemnicy Paschy (jest to nazwa ofiary, której krew chroni od śmierci tych, którzy z niej korzystają) Prawo nakazuje spożywać przaśny chleb - przaśny, to znaczy niezmieszany ze starym kwasem - a to oznacza, że żaden dawny grzech nie powinien łączyć się z nowym życiem, zerwanie zaś z nawykiem grzechu przez nawrócenie stanowi początek całkowicie odnowionego życia, tak samo tutaj należy w zbawczej kąpieli, jak w otchłani, utopić każdego Egipcjanina, to znaczy wszelką postać grzechu, i wypłynąć na powierzchnię samemu, nie zachowując w swym życiu niczego, co jest nam obce. Tego właśnie dowiadu­jemy się z opowieści, która mówi, że w tej samej wodzie przyjaciół i wrogów spotyka różny los: jedni znajdują życie, drudzy spotykają śmierć.