Siedmiokrotne "biada"

Przy­sięgano na ogień na ołtarzu, na drewno, który go podtrzymywało, oczywiście na ołtarz i jego części, na świątynię i tym podobne. Najczęściej przysięgano w sprawach handlowych. Wytworzył się cały system kazuistyki, w którym przy­sięgano nie na Jahwe ani na Jego imię, ale na święte przedmioty. Rabini starali się uporządkować formuły przysięgi i ograniczyć ich chaotyczny rozrost oraz przeróżne nadużycia. Byli bowiem tacy, którzy przysięgali, unikając imienia Jahwe, a następnie twierdzili, że nie są związani taką przysięgą, ponieważ nie przysięgali na Jahwe.
Kto by przysiągł na świątynię, to nic. Kto by zaś przysiągł na złoto świątyni, jest związany. Nie jest jasne, o jakie złoto tutaj idzie. Można przypuszczać, że idzie o złoto skarbca, złoto sprzętów świątynnych albo złotą tablicę u wejścia do świą­tyni, albo o wszystkie te przedmioty ogólnie.

17-19. Wyrażenie niemądry zdaje się sprzeciwiać słowom Jezusa z 5, 22 (tam nazwanie kogoś niemądrym, głupcem zostało przez Niego potępione). Wyjaśnić to można w ten sposób, że albo zakaz z 5, 22 nie pochodzi od Jezusa, Mesjasza i Syna Bożego, albo że 5, 22 ma na uwadze jedynie „braci", którzy nie zasługują na takie określenie (brat). Jedno i drugie wyjaśnienie nie jest w pełni przekonu­jące. Z tego powodu wypada rozumieć 5, 22 jako wyrażenie hiperboliczne, które nie odnosi się do wszystkich przypadków, albo też że nakaz ten może być uchylony czymś bardzo ważnym.
Za pomocą dwóch retorycznych pytań Jezus wskazuje na nierozsądek uczo­nych w Piśmie i faryzeuszów. Świątynia i ołtarz są niewątpliwie ważniejsze niż złoto świątynne albo ofiara spoczywająca na ołtarzu. Punkt ciężkości wypowie­dzi spoczywa na odrzuceniu podziału na przysięgi wiążące i niewiążące. Byłoby to czymś różnym od Jezusowego nauczania w 5, 33-37. To, co charakterystyczne dla Jezusa, a mianowicie wiarygodność każdego słowa, nie pojawia się w tym miejscu wyraźnie.

20-22. Werset 20. wyprowadza logiczny wniosek. Wszystkie przysięgi są wią­żące, nawet te, w których umyślnie opuszcza się imię Boga. Ale co wtedy z zale­ceniem w Kazaniu na Górze, wzywającym do niestosowania przysiąg w ogóle (5, 33-37)? Słyszymy tam, że słowo „tak" lub „nie" powinno być tak wiarygodne, by wszelkie inne zabezpieczenia prawdziwości zupełnie nie były potrzebne.
Przypuszczenie, że wypowiedzi ww. 20-22 są aprobatą przysięgi, nie jest jed­nak słuszne. Otóż przysięga na złoto dotyczy nie tylko świątyni, w której się ono znajduje, ale także Boga, który według przekonania Izraelitów mieszka w świą­tyni. To właśnie stwierdzenie z w. 21, że każda przysięga dotyczy samego Boga, stanowi podstawę zakazu 5, 33-37. Przysięga jest niestosowna nie dlatego, że Bóg nie ma żadnego związku z przysięga, ale dlatego że przysięga odwołuje się i usiłuje wiązać samego Boga. Przysięga nadużywa imienia Bożego. Dlatego wg 5, 34 w ogóle nie należy przysięgać. Wersety 21-22 podkreślają związek świątyni i nieba z Bogiem. Świątynia i niebo stanowią dla Boga mieszkanie i tron (por. 1 Krl 8,13; Ps 26,8; Iz 66,1; Mt 5,34). Każda zatem przysięga jest przywołaniem Boga na świadectwo i aktem kultu. Jezus stwierdza, że rozróżnienie faryzeuszów pomiędzy ważną a nieważną przysięgą jest fałszywe - każda bowiem przysięga implikuje samego Boga.
Jezus nie wykazuje zainteresowania finezyjnymi rozróżnieniami pomiędzy ważną a nieważną przysięgą, ponieważ sądzi, że można ich unikać, mówiąc prawdę (Garland, Intention, 136). Faryzeusze i uczeni zostają w tej wypowiedzi przedstawieni jako fałszywi nauczyciele. Nie można więc sądzić, że są oni oskar­żani przez Jezusa z tego powodu, iż za sprawą kazuistyki usiłują uchylić się od zobowiązań przysięgi. Różnica między Jezusem a uczonymi polega na tym, że Je­zus całkowicie odrzuca przysięgi, podczas gdy nauczyciele żydowscy przywiązują znaczenie jedynie do poprawnej formuły przysięgi (w Ned. 1,3 przykładowo Jero­zolima, świątynia, ołtarz były wyraźnie wymienione jako niewiążące przysięgi).