I.6. Święty Jan Nepomucen

Gdy na wiosnę 1393 r. delegacja arcybiskupa uczestniczyła w rozmowach dla uśmierzenia nowego zatargu, król uniesiony złością więzi trzech duchownych: Mikołaja Puchnika, Bogusława Knoblocha i Jana Nepomucena. Poddał ich torturom, a później dwóch pierwszych zobowiązał do milczenia i puścił wolno, Jana zaś skazał na śmierć. 20 marca 1393 r. na rozkaz królewski zrzucono go z mostu Karola w Pradze do Wełtawy. Po kilku dniach wyłowiono ciało kapłana i pochowano w kościele św. Krzyża w Pradze (H. Fros, Twoje imię, Kraków 1988, 306). Utarło się przekonanie, że przyczyną jego męczeństwa była odmowa zdradzenia tajemnicy spowiedzi królowej Joanny. Św. Jan Nepomucen przedstawiany jest najczęściej z krucyfiksem ułożonym na przedramieniu lub z palcem na ustach, zapieczętowanym listem lub zamkniętą kłódką (symbole tajemnicy spowiedzi). Uważany jest też za patrona strzegącego mostów i chroniącego przed klęską powodzi mającego w opiece tonących. Kult św. Jana należał w końcu XVII wieku i w XVIII wieku do największych fenomenów pobożności ludowej. Ślady tego olbrzymiego niegdyś zjawiska spotykamy w wielu krajach. Zwyczaj stawiania figur Świętego na mostach był bardzo rozpowszechniony dzięki licznym wizerunkom i rzeźbom, głoszonym kazaniom i drukowanym życiorysom męczennika z Pragi.
Pamięć o męczeńskiej śmierci ks. Jana trwała wśród mieszkańców Czech i z czasem przerodziła się w żywy kult religijny, który przeniknął do krajów ościennych. Wraz z nim zaczęły pojawiać się liczne opowieści na temat życia Świętego, a zwłaszcza jego heroicznej ochrony tajemnicy spowiedzi. Kult św. Jana stał się bardzo silny w końcu XVII wieku, a już w 1720 roku rozpoczęto oficjalny proces beatyfikacji, zakończony rok później. W 1729 roku ogłoszono uroczyście jego kanonizację. Szczątki św. Jana przeniesiono do praskiej katedry św. Wita, tam też ufundowano okazałą barokową konfesję. Powszechnie znana jest brązowa rzeźba Świętego, pochodząca z 1683 roku, która znajduje się na moście Karola w Pradze. Zapoczątkowała ona zwyczaj stawiania wolno stojących figur św. Jana właśnie na mostach. Zwyczaj ten szeroko rozpowszechnił się w Czechach, Austrii, Niemczech i na Śląsku.
Jeśli życie świętych jest najcenniejszym komentarzem do duchowej lektury Biblii, to warto uczyć się od nich – o czym przekonuje Benedykt XVI – niezawodnej drogi do żywej i skutecznej hermeneutyki (interpretacji) słowa Bożego (por. VD 49). Z Ewangelii Jana dowiadujemy się, że Jezus przekazał władzę odpuszczania grzechów zwykłym ludziom, którzy sami podlegają zasadzkom grzechów, sami potrzebują pokuty i pojednania. Był to gest wielkiego zaufania: „Przyjmijcie Ducha Świętego. Tym, którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone; którym zatrzymacie, są zatrzymane” (J 20,22 – przekład Edycji św. Pawła).