Czy Ewangelie są pewne? (5)

Fragment książki "Przewodnik po trudnościach wiary katolickiej", który zamieszczamy za zgodą Wydawnictwa M

Autorzy pogańscy mówiący o Jezusie

Nietrudno odgadnąć korzyści, jakie wynikają z pism autorów pogańskich, którzy wspominają o Jezusie! Spontanicznie myślimy: oto ludzie, którzy winni o Nim mówić z większym obiektywizmem, ponieważ nie posiadali uprzedzeń korzystnych dla Niego.
Istotnie, biorąc pod uwagę dość późny okres ich pism, autorzy ci zaznajamiają nas częściej z opiniami ludzi swojego pokolenia na temat Jezusa, niż o Nim samym. Jedynymi świadkami, którzy pozwalają nam Go poznać z bliska, są Jego uczniowie... Dlatego właśnie przyłożyliś­my się do starannego stwierdzenia szczerości ich świadectwa.
Tymczasem jest rzeczą interesującą przyjrzeć się głównym autorom pogańskim drugiego wieku, którzy mówią o Jezusie we­dług tego, co o Nim słyszeli wokół siebie.
Historyk Tacyt w swoich Rocznikach napisanych około roku 115, opisuje pożar Rzymu za czasów Nerona (rok 64) oraz pogłoski, według których sam cesarz miał kazać go wzniecić. I pisze dalej: „Aby położyć kres tym plotkom, Neron szukał winowajców i za­stosował najokrutniejsze tortury wobec pogardzanych nieszczęśliw­ców z powodu ich niesławy, których nazywano powszechnie chrze­ścijanami. Nazwa ta wywodzi się od Chrystusa, który pod panowa­niem Tyberiusza został skazany na śmierć krzyżową przez Poncjusza Piłata. Chwilowo pokonany, ten ohydny przesąd szybko się rozprzestrzenił na nowo nie tylko w Judei, gdzie został zapoczątkowany, ale także w samym Rzymie, dokąd spływają i rozszerza­ją się wszystkie nieporządki i wszelkie zbrodnie. Rozpoczęto od schwytania tych, którzy uznawali się za chrześcijan, a następnie w oparciu o ich zeznania zatrzymano wielkie mnóstwo tych, którzy byli mniej przekonani, że podpalili Rzym niż że nienawidzili rodzaj ludzki" (XV, 44).
Potem Tacyt przypomniał tortury stosowane wobec chrześcijan i oburzał się wobec nich, ale podany fragment wskazuje, że znał chrześcijan jedynie z opowiadań i miał o nich opinię obiegową.
W jaki sposób Tacyt poznał historie Jezusa? Chyba dzięki Dziejom Pliniusza Starszego, których często używał jako źródła. Otóż Pliniusz Starszy należał do sztabu generalnego cesarza Tytu­sa, kiedy ten zajął Jerozolimę w roku 70.
W Życiu Nerona, napisanym około roku 120, historyk Swetoniusz - który miał dostęp do archiwów cesarskich - potwierdza świadectwo Tacyta: „Neron uczynił wiele złego, ale też sporo dobrego. Zostali skazani na śmierć chrześcijanie, ludzie wyznający nowe przesądy i nikczemnicy" (XVL, 2).
W napisanym w tym samym okresie Życiu Klaudiusza Swetoniusz mówi o dekrecie cesarza z roku 49 dotyczącym wydalenia Żydów z Rzymu: „Klaudiusz wypędził z Rzymu Żydów pod­nieconych przez niejakiego Chrestosa, którzy ustawicznie się bun­towali" (XXV, 4). Tekst ten potwierdza to, co mówią Dzieje Apostolskie (18,2): Paweł po przybyciu do Koryntu w roku 50 „Znalazł tam pewnego Żyda, imieniem Akwila, rodem z Pontu, który z żoną Priscillą przybył niedawno z Italii, ponieważ Klaudiusz wysiedlił z Rzymu wszystkich Żydów".
Istnieje wreszcie długi list, jaki Pliniusz Młodszy, prokonsul w Azji Mniejszej nad brzegiem Morza Czarnego, kieruje w ro­ku 110 do cesarza Trajana, by prosić o wskazówki co do sposobu obchodzenia się z chrześcijanami. Otrzymał doniesienia na ich temat, kazał aresztować diakonisę, lecz śledztwo nie ujawniło nic podejrzanego. Pisał: „Gromadzą się przed świtem, spożywają wspól­ny posiłek, śpiewają hymny do Chrystusa jakby do boga, zobowią­zują się pod przysięgą nie być ani złodziejami, ani kłamcami, ani cudzołożnikami".
Jednakże skargi zanosili kapłani pogańscy: świątynie się wylud­niły, a sprzedawcy mięsa ofiarnego nie są już w stanie zarabiać. Trajan podpowiada Pliniuszowi, przesyłając mu pierwszy urzędowy reskrypt w sprawie chrześcijan: Nie należy chrześcijan poszukiwać, ale jeśli ktoś na nich donosi w przekonaniu, że są chrześcijanami, należy ich karać. Natomiast jeśli ktoś przeczy, jakoby był chrze­ścijaninem, i potwierdza to składając dary bogom, niech mu wszystko zostanie wybaczone.