Bóg Ojciec. Źródła Pawłowego obrazu Boga Ojca

Wychowanie dziewcząt i chłopców dokonywało się jednak inaczej. Dziewczynki pozostawały cały czas pod wyłączną opieką matki. Była ona uczona umiejętności koniecznych do prowadzenia całego gospodarstwa domowego.

Dziewczynki były uczone prac domowych, pracy na roli, udziału w żniwach. Uczone były nawet wypasu owiec (zob. Rdz 29,9n.). Chłopcy aż do trzeciego roku życia pozostawali pod opieką matek (zob. 2Mch 7,27). Potem przechodzili pod opiekę ojca rodziny (Rdz 21,8; zob. 1Sm 1,22). Zadaniem ojca było „nauczyć syna Prawa, dać mu żonę oraz nauczyć go zawodu”. Istotą zatem wychowania w Narodzie Wybranym, było nauczenie syna miłości do Prawa Mojżeszowego, które Izraelici wprost nazywali wychowawcą[8]. Nauczanie to w znacznej mierze polegało na tym, że syn pytał ojca, ten zaś objaśniał mu wszelkie kwestie wątpliwe (zob. Wj 12,26-27; Joz 4,6). Równie ważnym obowiązkiem ojca było pouczanie dzieci o dziejach Narodu Wybranego, które były opisem opieki Boga nad ludem wybranym (zob. Wj 10,2). Stąd też Biblia poucza ojców: „Gdy się was zapytają dzieci: cóż to za święty zwyczaj? – tak im odpowiecie: To jest ofiara Paschy na cześć Pana, który w Egipcie ominął domy Izraelitów” (Wj 12,26-27).

Wychowanie w Starym Przymierzu zmierzało do otworzenia serca młodego człowieka na słowo Boże (zob. Syr 6,33-37), jako że człowiek przepełniony bojaźnią Pańską zdobywa również i mądrość (zob. Prz 1,7). Drogą zatem wiodącą do mądrości było studium Prawa Mojżeszowego, które dla każdego Izraelity było sposobnością do poznawania jak należy postępować, jak również zbliżało do samego Boga. Izraelici stawiali u dzieci na równi naukę i modlitwę, stąd też i Izraelskie powiedzenie: „dzieci szkolne nie powinny zaniedbywać nauki nawet kosztem budowy świątyni. Świat trwa tylko dzięki oddechowi dzieci szkolnych”[9].

Zadanie przekazywania wiary było niezwykle ważne. Stąd też Biblia poucza ojca: „tylko się strzeż bardzo i pilnuj siebie, byś nie zapomniał o tych rzeczach, które widziały twe oczy: by z twego serca nie uszły po wszystkie dni twego życia, ale ucz ich swych synów i wnuków” (Pwt 4,9). Podobny nakaz opowiadania i pouczania o wydarzeniach z historii narodu znajdujemy w opisie ustanowienia Paschy: „W tym dniu będziesz opowiadał synowi swemu: Dzieje się tak ze względu na to, co uczynił Pan dla mnie w czasie wyjścia z Egiptu. Będzie to dla ciebie znakiem na ręce i przypomnieniem między oczami, aby prawo Pana było w ustach twoich, gdyż ręką potężną wywiódł cię Pan z Egiptu. I będziesz zachowywał to postanowienie w oznaczonym czasie rok w rok” (Wj 13,8-10).