Paryska Apokalipsa

Dzieło ilustruje wizję z czwartego rozdziału Apokalipsy św. Jana. Apostoł, którego widzimy z lewej strony na dole, gdy z pomocą anioła wychodzi po schodach, jest świadkiem niezwykłej sceny. „A oto w niebie stał tron i na tronie [ktoś] zasiadał. A Zasiadający był podobny z wyglądu do jaspisu (…)” (Ap 4,2–3). Osoba zasiadająca na tronie to Bóg Ojciec. Wraz z tronem otoczony jest podtrzymywaną przez anioła mandorlą, czyli olbrzymią aureolą o owalnym kształcie, obejmującą całą postać. Bóg trzyma królewskie berło, a Jego stopy spoczywają na kuli ziemskiej, co symbolizuje Boskie panowanie nad światem.

„(…) a w środku tronu i dokoła tronu cztery Zwierzęta pełne oczu z przodu i z tyłu: Zwierzę pierwsze podobne do lwa, Zwierzę drugie podobne do wołu, Zwierzę trzecie mające twarz jak gdyby ludzką i Zwierzę czwarte podobne do orła w locie. Cztery Zwierzęta – a każde z nich ma po sześć skrzydeł (…)” (Ap 4,6–8). Anonimowy artysta wiernie przedstawił postaci opisane w Apokalipsie. Według niektórych interpretacji są to symbole czterech Ewangelistów. Lew bardzo często w sztuce towarzyszy św. Markowi, wół – Łukaszowi, anioł – Mateuszowi, a orzeł – Janowi.

Nad tronem, u góry, wisi siedem lamp, o których wspomina św. Jan: „(…) i płonie przed tronem siedem lamp ognistych, które są siedmiu Duchami Boga” (Ap 4,5). To symbol Ducha Świętego. Po obu stronach mandorli i tronu widzimy osoby nazwane przez św. Jana Starcami. To Patriarchowie ze Starego Testamentu i Apostołowie. Oddają oni cześć Bogu, klęcząc lub grając na instrumentach muzycznych.

Poniżej mandorli i Starców dostrzegamy wodę. „Przed tronem – niby szklane morze podobne do kryształu” (Ap 4,6) – pisze św. Jan. Morze symbolizuje odległość Stwórcy od stworzenia, podkreśla jeszcze bardziej Jego świętość i chwałę. Wielkość tej chwały chciał przede wszystkim pokazać anonimowy twórca „Paryskiej Apokalipsy”.

(za: Leszek Śliwa, Gość Niedzielny Nr 45/2007 )