Teologia biblijna

IV. NOWY TESTAMENT - Wyłaniając się zarówno z egzegezy Pisma św., jak i z teologii lub raczej uzupełniając w pewnym sensie te obydwie dyscypliny, teologia biblijna. NT przybierała coraz to inne oblicze w zależności od kryterium klasyfikacji materiału biblijnego; materiał teologiczny zawarty w księgach NT grupują jedni wg pewnych jednostek tematycznych (H.J. Holtzmann, F.C. Bauer), dokoła poszczególnych autorów (M. Meinertz, J. Bonsirven), ze szczególnym uwzględnieniem głównych faz rozwojowych nowotestamentalnej myśli teologicznej (H. Weinel) i ze wskazaniem ewentualnych wpływów, którym pierwotny Kościół podlegał ze strony judaizmu i świata pogańskiego (W. Bousset). Inni natomiast usiłują sprowadzić całą teologię NT do jednej idei centralnej, przy czym ową ideą jest najczęściej historia zbawienia (E. Stauffer, J.Ch.K. von Hofmann, K.G. Steck, O. Cullmann). Jeszcze inni, klasyfikując materiał biblijny NT, syntetyzują wspomniane wyżej kryteria: główne tematy teologiczne są rozpatrywane w ramach właściwych sobie epok, przy czym uwzględnia się ewentualną ewolucję poszczególnych idei oraz ich zależności od religii ościennych (R. Bultmann, H. Conzelmann, J. Jeremias, G. Kummel, A. Lemonnyer, L. Cerfaux). Niekiedy teologiczne dane NT dzieli się wg kategorii obowiązujących w tradycyjnych podręcznikach teologii dogmatycznej (K.H. Schelkle, F.C. Ceuppens, F. Prat).
Istotę systematyki w teologii biblijnej NT stanowi podział danych objawienia nowotestamentalnego w sposób wyczerpujący zarówno pod względem materialnym, jak i formalnym, co oznacza, że w zbiorze tematów składających się na teologię NT nie może być pominięte żadne z zagadnień poruszonych przez autora natchnionego. Tym właśnie różni się teologia biblijna od teologii systematycznej: pierwsza wyczerpuje całą treść Pisma św. NT, druga zaś odwołuje się do niektórych tekstów natchnionych, nie uwzględniając przy tym bardzo wielu tematów biblijnych. Teologia biblijna spełnia zaś formalnie warunek wykładu wyczerpującego materiał biblijny wtedy, gdy uwzględnia odmienność formalną tych samych prawd objawienia nowotestamentalnego na różnych etapach ich historycznej ewolucji. Systematyczność i krytyczność wykładu teologii biblijnej NT przejawiają się nadto we właściwym ukazaniu poszczególnych prawd niejednakowo rozmieszczonych przez autorów natchnionych. Niektóre bowiem prawdy zawarte w Biblii mają charakter twierdzeń zasadniczych, inne są potraktowane marginesowo, jeszcze inne są zwykłymi aluzjami.
Jako nauka o Bogu teologii biblijnej NT jest też teocentryczna, a ów teocentryzm ma charakter chrystologiczny (chrystocentryzm), gdyż Bóg NT objawia się w osobie i czynach Jezusa Chrystusa.
Źródłem dla teologii biblijnej NT są wyłącznie księgi kanoniczne Pisma św. NT; orzeczenia nauczycielskiego urzędu Kościoła są tylko ubocznie i pośrednio źródłem dla teologii biblijnej. Z Pisma św. teologia biblijna czerpie zarówno tematykę, jak i terminologię. Tematykę teologii biblijnej tak pod względem jakościowym, jak ilościowym wyznaczają księgi Pisma św. NT. W badaniach swych teologia biblijna NT posługuje się metodą historyczno-filologiczną. Ponieważ przy analizie tekstów korzysta się z takich dyscyplin pomocniczych historii, jak krytyka tekstu, krytyka literacka, archeologia, historia starożytnego Bliskiego Wschodu, metoda teologii biblijnej jest także historyczno-porównawcza.

------------------------------------------------------

źródło: Encyklopedia Katolicka :. (t. II)

Zamieszczono dzięki uprzejmości i zgodzie Towarzystwa Naukowego :. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego :.