Pojawienie się Zbawcy, Księcia Pokoju i przyjście Mesjasza, Króla Sprawiedliwego (Iz 9,1-6 oraz Iz 11,1-9)

W słowach: „zazdrość Jahwe Zastępów to sprawi" Izajasz stwierdza, że te obietnice spełnią się dzięki zazdrości Jahwe, czyli dzięki Jego zazdrosnej miłości do Izraela, Bóg jest gwarantem. Dąży ona do podtrzymania więzów z tym narodem, nakłonienia go, by nie oddawał czci obcym bogom i dochował wierności zawartemu z Nim przymierzu (Pwt 4,24; por. 5,9; 6,15; 32,16.21; Wj 20,5; 34,14; Lb 25,11; Ez 8,3-5; 39,25; Za 1,14). Wyrażenie „Jahwe Zastępów" wskazuje na potęgę Jahwe, z którym prorok wiąże swoje nadzieje. Słowo „Zastępy" oznaczać może gwiazdy (por. Iz 40,26), lub aniołów stanowiących dwór Jahwe (1 Krl 22,19; Hi 1,6; Ps 103,21), czy też kananejskie mityczne siły przyrody, ogół rzeczywistości ziemskich i niebieskich. Wszystko to jest odpowiednikiem przymiotnika „wszechmocny".^[35]

I wyrośnie różdżka z pnia Jessego,
wypuści się odrośl z jego korzeni.
I spocznie na niej Duch Pański,
duch mądrości i rozumu,
duch rady i męstwa,
duch wiedzy i bojaźni Pańskiej.
Upodoba sobie w bojaźni Pańskiej.
Nie będzie sadził z pozorów
ni wyrokował według pogłosek;
raczej rozsądzi biednych sprawiedliwie
i pokornym w kraju wyda słuszny wyrok.
Rózgą swoich ust uderzy gwałtownika,
tchnieniem swoich warg uśmierci bezbożnego.
Sprawiedliwość będzie mu pasem na biodrach,
a wierność przepasaniem lędźwi.
Wtedy wilk zamieszka wraz z barankiem,
pantera z koźlęciem razem leżeć będą,
cielę i lew paść się będą społem
i mały chłopiec będzie je poganiał.
Krowa i niedźwiedzica przestawać będą przyjaźnie,
młode ich razem będą legały.
Lew też jak wół będzie jadał słomę.
Niemowlę igrać będzie na norze kobry,
dziecko włoży swą rękę do kryjówki żmii.
Zła czynić nie będą ani zgubnie działać
po całej świętej mej górze,
bo kraj się napełni znajomością Pana,
na kształt wód, które przepełniają morze.

Za najpiękniejszy spośród tekstów Izajaszowych uważane jest proroctwo Iz 11,1-9. W Biblii Tysiąclecia nadano mu tytuł: „Przyjście Mesjasza, Króla sprawiedliwego”.

„Mesjasz”, inaczej Chrystus ( z hebr. masziah, aram. mesziha, grec. christos ) oznacza „namaszczony” i był to tytuł oczekiwanego króla, pomazańca z rodu Dawida.^[36] Od czasów Saula jest to termin polityczny - tytuł właściwy królom Izraela.^[37]

„Król” w Izraelu był wybrańcem Bożym, czego oznaką było namaszczenie podnoszące go do godności dziedzica i syna Bożego (2Sm 7,14). Wówczas stawał się nienaruszalny (por. 1Sm 24,7). Dla późniejszych pokoleń ideałem króla stał się Dawid. Zadania jego obejmowały troskę o świątynię (por. 1 Krn 22-29) i kult (2 Krl 23), czasem funkcje kapłańskie (1 Krl 9,25). Uważano go za pasterza ludu (2 Sm 5,2), obrońcę prawnego ubogich (Ps 72,4.12) i wybawcę narodu (1 Krl 9,25). Był on jednak tylko namiestnikiem Jahwe – prawdziwego władcy Izraelitów.^[38]

„Sprawiedliwość” w Starym Testamencie jest cechą Boga (por. Rdz 18,25) pozostającego wiernym swym obietnicom, na którym można polegać (por. Iz 26,4), który daje ludziom łaski (por. Ps 103,17; Jr 9,24) i zbawienie (Iz 10,22; 41,1n; por. Rz 10,3). Sprawiedliwość Boża jest zakotwiczona w Przymierzu i dlatego posiada sens zbawczy, a nie prawny. Terminy „sprawiedliwy” i „zbawczy” to w Starym Testamencie niemal synonimy (por. Iz 45,20). Sprawiedliwy to ten, kto włącza się w zbawcze dzieło Boga (Hi 17,9), a w szczególności Sługa Boży – prototyp niewinnie cierpiącego Jezusa.^[39]

Dwa stychy pierwszego wersetu, połączone paralelizmem synonimicznym, wyrażają tę samą myśl: z rodu Jessego, ojca Dawida, narodzi się nowy władca. Dynastia Dawidowa porównana jest do drzewa, któremu odcięto korzenie i został tylko pień. Z niego wyrośnie świeża gałązka, określona przez Izajasza rzeczownikami: heter - „latorośl" i necer - „młody pęd". Pniem jest oczywiście ród Jessego, świeżą gałązką jego nowy potomek. Prorok nawiązuje tu do symboliki, szeroko rozpowszechnionej w krajach starożytnego Bliskiego Wschodu. Już w kodeksie Hammurabiego (około 1728-1686) słowo to określa potomka królewskiego, a w Fenicji – dziedzica rodu. Pozostaje to w bliskim związku z symbolem drzewa życia jako władzy królewskiej. Do podobnego procesu natury odwołuje się Hiob w 14,7-8 mówiąc „Drzewo ma jeszcze nadzieję bo ścięte, na nowo wyrasta, świeży pęd nie obumrze. Choć bowiem korzeń zestarzeje się w ziemi, a pień jego w piasku zbutwieje, gdy wodę poczuje odrasta, rozwija się jak młoda roślina.^[40]

Król, którego przyjście przepowiada wieszcz ma być kontynuatorem dynastii Dawida. Należałoby się raczej spodziewać wyrażenia „z pnia Dawida”. Prorok jednak prawdopodobnie chciał dać do zrozumienia, że ma on być nowym synem Jessego czyli Dawidem (por. 1 Sm 16,1-23; 17,22). W zwrocie, że ten młody pęd wyrośnie z korzenia, a nie z pnia niektórzy dopatrują się myśli, że nie będzie on należał do głównej krytykowanej przez Izajasza linii rodu Dawida, ale do bocznej odnogi. Jest to błędne stwierdzenie, gdyż została tu użyta konstrukcja „pars pro toto” polegająca na oznaczaniu całości przez część. Zgodnie z tym korzeń to synekdocha oznaczająca to samo, co pień. Potwierdza to dodatkowo fakt występowania w Iz 11,1 paralelizmu synonimicznego powtarzającego w drugim członie treść pierwszego.^[41]

Werset drugi mówi, że nowy władca ma być obdarzony duchem Jahwe. Termin ruach oznacza dosłownie powiew powietrza (Iz 57,13), wiatr (Rdz 8,1), burzę (Jr 13,24). Z innych tekstów wynika, że „ruach Jahwe” to szczególna moc Boża przejawiająca się w działaniu. Nie ma jeszcze mowy o Duchu Świętym, który pojawia się dopiero w Nowym Testamencie. Tą mocą Bóg stworzył świat z materii pierwotnego chaosu; dzięki niej żyją ludzie i wszystkie stworzenia (Rdz 1,2; 6,3; Ps 104,30); ożywia ona wszystko działając spontanicznie; odnawia, a nawet stwarza (Ez 11,9; 18,31; 36,26). Wyposażeni w nią byli sędziowie (Sdz 3,10), wybitni wojownicy (Sdz 6,34; 11, 29; 13,25; 14,6.19), królowie Saul i Dawid (1 Sm 10,6.9 n; 11,6; 16,13 n), oraz prorocy (Lb 11,25; 1 Sm 10,6; 1 Krl 18,12; 2 Krl 2,9). Dzięki niej wedle nauki proroków nastąpić miało odrodzenie Izraela (Iz 32,15; Ez 37,1-14). Joel (3,1-2) uczył, że przyjdzie czas, kiedy duch Jahwe wylany zostanie na wszelkie ciało (por. Dz 2,17-21). Ruach był łącznikiem miedzy Bogiem i człowiekiem.