Siedmiokrotne "biada"

Pierwsze „biada" zarzuca tym właśnie uczonym w Piśmie i faryzeuszom za­mykanie drogi do królestwa. W jaki sposób zamykają, nie jest wyraźnie powie­dziane. Najprawdopodobniej idzie o „nakładanie ciężarów" (w. 4) oraz „tradycje ludzkie" (por. w. 5). W konsekwencji, nie są przewodnikami, ale zwodzicielami. A tymczasem im właśnie zostało przekazane zadanie objaśniania woli Bożej lu­dziom. Uczeni i faryzeusze mieli zatem możliwość i obowiązek otwierania drogi do królestwa poprzez należyte objaśnianie Prawa. W rzeczywistości ci nauczy­ciele Prawa, zasiadający na katedrze Mojżesza, nie ukazywali pełnej Bożej woli i zaciemnili Prawo poprzez swoje tradycje i drobiazgowe przepisy. Podstawowe i centralne zasady Prawa zostały zastąpione ich kazuistyką. Pominięto miłosier­dzie i wierność (ww. 23-26) na korzyść przestrzegania najdrobniejszych przepi­sów dotyczących czystości lub dziesięciny. Nakładając ciężary ludzkich tradycji (w. 5), odwrócili uwagę ludu od rzeczywistych spraw wiary i postępowania pro­wadzącego do zbawienia.

Z tego też powodu w Ewangelii Mateusza uczeni w Piśmie i faryzeusze przed­stawiani są zawsze w krytycznym świetle. Kiedy tłumy wyrażają podziw z powo­du dokonywanych przez Jezusa egzorcyzmów, faryzeusze przypisują je mocy księcia demonów (9, 33-34). Kiedy tłumy pod wpływem dokonywanych przez Jezusa znaków skłaniają się, aby wyznać „syna Dawidowego", faryzeusze obja­śniają tego rodzaju dzieła jako dokonywane mocą Belzebuba (12, 23-24). Naj­wyżsi kapłani i uczeni z oburzeniem reagują na pozdrowienia Jezusa w Świątyni ze strony tłumu (21, 15). Także wyrażenie: Owce zagubione z domu Izraela (10, 6; 15, 24) otrzymuje polemiczny wydźwięk. Są one zagubione, ponieważ zawiedli ci, którzy byli przewodnikami (9, 36; 13, 10-15; 16, 3).

Tak więc tym, co przeszkadza ludziom wejść do królestwa, jest błędne na­uczanie odrzucające Jezusową działalność wśród pijaków i żarłoków (11,19), za­mykające wejście do królestwa, które Jezus głosił (16, 6. 12) (Garland, Intention, 128). Być może ewangelista ma na uwadze prześladowania chrześcijańskich mi­sjonarzy, którym na wszelki sposób przeszkadza się w głoszeniu Dobrej Nowiny (Davies - Allison III, 286).

III. Aspekt kerygmatyczny

Zamykanie drzwi może dokonywać się na różne sposoby. Kiedy np. wola Boża zawarta w Piśmie Świętym przekazywana jest przez ich nauczycieli w spo­sób niepełny i niestaranny, obojętnie i bez zaangażowania. Kiedy brakiem miło­ści i nadmierną surowością nauczyciel zniechęca i odbiera odwagę do pójścia za Jezusem (9, 33-34; 12, 23-24). Kiedy sposobem życia ukazuje, że bliższe są mu ludzkie tradycje niż Boże prawo. Kiedy zaciemnia to, co istotne w Bożym prawie poprzez minutiae.

Z dziejów interpretacji. „Są tacy, którzy ośmielają się stawiać zarzut z powodu zamieszczonych w Piśmie Świętym gróźb. Wypowiedział je ten sam Boży Syn, któ­ry w Piśmie zamknął także błogosławieństwa. Ten sam Bóg, który błogosławień­stwem obejmuje zbawionych, do grzeszników kieruje groźby. Biada - mówi. Ale biada także tym, którzy słuchając, obwiniają Boga i nie rozumieją, że słowa te zo­stały wypowiedziane z wielką miłością. My rozumiemy, dlaczego Jezus powiedział: Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze. Bo w gruncie rzeczy jest czymś zbawien­nym kierować groźby pod adresem grzeszników. Są one częścią Bożego zamysłu. Strofujący ojciec często upomina, zmierzając do poprawy syna. Upomnienie takie zdaje się być wówczas groźbą. Nie pragnie jednak, aby groźba się zrealizowała, ale raczej pragnie, aby nie nastąpiła nigdy" (Orygenes, Comm. Matt. 13).