Obmycie nóg uczniom

W wersecie 7 należy zwrócić uwagę na słowa Jezusa wypowiedziane do Piotra, Ὃ ἐγὼ ποιῶ σὺ οὐκ οἶδας ἄρτι, γνώσῃ δὲ μετὰ ταῦτα. (co ja czynię, tego ty nie wiesz teraz, zrozumiesz zaś później). To później ukazuje związek umycia nóg z tym, co się dokona na krzyżu, związek tego czynu, „z czynem zbawczym Jezusa”^[118]. Piotr, jak i inni apostołowie zrozumieją to wszystko dopieropo śmierci i zmartwychwstaniu swego Nauczyciela i Pana (por. J 13, 13). Idąc za taką interpretacją sposób nie zauważyć zapowiedzi śmieci^[119].

Zawarte w wersecie 7 γνώσῃ (pojmiesz) i ποιῶ (czynię^[120]) pojawiają się później w zmienionej formie γινώσκετε (pojmujecie^[121]) i πεποίηκα (uczyniłem) w wersecie 12. Ponadto występuję tu także οἶδας (wiesz) i ταῦτα (tym) zapisane w 17 wersecie a jako: οἴδατε (wiecie) i ταῦτα (to). Jest to jakby klamra, która spaja i zamyka ten opis. M. Wojciechowski zauważył, że „redaktorowi zależało najwyraźniej na skupieniu uwagi czytelnika na głębszym sensie czynu Jezusa”^[122].

W kolejnym wersecie znów występuje protest Piotra na chęć umycia nóg. Οὐ μὴ νίψῃς μου τοὺς πόδας εἰς τὸν αἰῶνα. Taki semityzm występuje jeszcze w Piśmie Świętym z innymi negacjami u Marka i Mateusza^[123]. Jak podaje M. Wojciechowski protest Piotra mógł składać się z dwóch zdań^[124].

Użyte w w. 8 mieć udział, dosłownie użyte jest w czasie teraźniejszym, a użycie czasu przyszłego uważane jest za arameizm^[125]. W Starym Testamencie, tzn. w Septuagincie, sformułowanie mieć udziałma wiele znaczeń, które niosą za sobą wiele określeń. Jednym z nich, najbardziej odpowiadającemu J 13, 8, jest dostęp do dóbr kogoś innego, do dziedzictwa, ziemi, itp^[126].

Werset ten należy do motywacji wykonania gestu umycia nóg, który wymaga dania odpowiedzi i zajęcia jakiegoś stanowiska. Nie mieć udziału z Jezusem, w wyniku odrzucenia Jego posługi, oznacza odrzucić Jego i to wszystko, co posiadał od Ojca przed założeniem świata, tj. chwałę i miłość samego Ojca. Ona to uzdalnia mających udział do miłowania i uczestnictwa w życiu samego Boga^[127].

Po dokonanej krytyce zauważamy, że istnieje rozbieżność w świadkach tekstu w wersecie 10. Dotyczy to pomijanego przez kodeks Synajski, manuskrypty Aureus i Colbertinus, Starołacińską redakcję wulgaty oraz Ojców Kościoła: Tertuliana i Orygenesa εἰ μὴ τοὺς πόδας (oprócz nóg). Słowa te mogły być późniejszym dodatkiem redaktora, który chciał „lepszego powiązania zdań w dialogu”^[128]. Jednak dłuższa wersja jest lepiej potwierdzana. Zdanie z pominięciem oprócz nógjest aforyzmem, który mógłby być przekazany jako osobny^[129].

---------------------------------------------

[118] M. Wojciechowski, Czynności …, w: SzB⁶, s. 187.