Rozeznawanie w Biblii

1. W Piśmie Świętym wyróżnia się trzy rodzaje rozeznawania

Pierwsze określane jest jako rozeznawanie naturalne, ponieważ dotyczy tego, co jest wyczuwalne i uchwytne dla samego człowie­ka poprzez zmysły oraz obserwację i analizę zaistniałych sytuacji. Ten rodzaj rozeznawania, który zazwyczaj następuje po uważnej analizie danej rzeczywistości, zakłada też pewne cechy podmiotu takie jak inteligencja, przezorność czy zdrowy rozsądek.
Za przykład rozeznawania naturalnego może posłużyć nam słyn­na odpowiedź, jakiej Jezus udzielił tym, którzy próbowali wystawić Go na próbę: „Gdy niebo czerwieni się wieczorem, mówicie: «Będzie piękna pogoda». A gdy czerwieni się rano i jest zachmurzone, mówicie: «Będzie wichura». Umiecie więc przewidywać pogodę po wyglądzie nieba, a nie potraficie rozpoznać znaków czasu" (Mt 16, 2-3). Mówił także do tłumów: „Kiedy zobaczycie chmurę przycho­dzącą z zachodu, zaraz mówicie: «Będzie deszcz». I tak bywa. A kie­dy wieje wiatr z południa, mówicie: «Będzie upał». I tak się dzieje. Obłudnicy! Umiecie rozeznawać to, co dzieje się na ziemi i niebie, a czemu nie potraficie rozeznać obecnego czasu? Dlaczego więc sami z siebie nie rozsądzacie, co jest słuszne?" (Łk 12, 54-57).

Drugi rodzaj rozeznawania nazywany jest rozeznawaniem nadprzyrodzonym lub rozeznawaniem duchów, ponieważ czerpie siłę ze Słowa Bożego oraz z doświadczenia duchowego. Ożywia on w człowieku umiejętność rozróżniania dobra od zła, prawdy od fałszu i służy do rozpoznawania, od jakich duchów pochodzą we­wnętrzne poruszenia czy wpływy zewnętrzne. Pierwszy przykład rozeznawania duchów znajdujemy w słowach apostoła Jana, który ostrzega chrześcijan przed fałszywymi naukami: „na świecie bo­wiem pojawiło się wielu oszustów, którzy nie wyznają, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele. Uważajcie, byście nie stracili tego, na co zapracowaliśmy, ale byście odebrali całą zapłatę" (2 J 7-8). „Tak więc rozpoznacie ich po ich owocach" (Mt 7, 20). Chrześcijanin powinien być w stanie rozpoznać działanie złego ducha, kiedy ukrywa się on pod zwodniczymi lub uspokajającymi pozorami, jak przytrafiło się to Pawłowi i Sylasowi w mieście Tiatyrze (por. Dz 16, 16-18).
Inny przykład rozeznawania duchów został wspaniale przed­stawiony w perykopie, która opowiada o powołaniu Samuela. Zadaniem kapłana Helego będzie rozpoznanie (boskiej) natury wezwania i zasugerowanie młodemu Samuelowi odpowiedzi, któ­rej udzieli, kiedy usłyszy, że jest wzywany po imieniu. Tak stary kapłan nauczył młodego Samuela sposobu rozpoznawania we­zwania pochodzącego od Boga i odpowiadania na wolę Bożą (por. 1 Sm 3, 10-18).

Rozeznawanie duchowe, które jest trzecim rodzajem rozeznawa­nia występującym w Piśmie Świętym, jest wyraźnie widoczne w Pawłowej przestrodze: „Niech każdy wpierw wnikliwie oceni samego siebie, a potem niech je ten Chleb i pije z tego kielicha. Kto bowiem je i pije, a nie zważa (me diakrinon) na Ciało Pań­skie, je i pije na własną zgubę. Gdybyśmy siebie samych sądzili, nie bylibyśmy osądzeni (ei de heautous diekrinomen, ouk an ekrinometha)" (1 Kor 11, 28-29.31). W związku z nadużyciami, których dopuścili się niektórzy chrześcijanie podczas gromadzenia się na celebrowaniu Eucharystii, Paweł wzywa każdego do rozeznania duchowego stanu własnego sumienia wobec Eucharystii. Kto bo­wiem chce przyjąć Komunię św., nie może zachowywać się, jakby miał jeść zwykły posiłek, nie może karmić się Ciałem Pańskim, jeżeli naprzód nie zbadał własnego sumienia, żeby zobaczyć, czy ma wymagane dyspozycje (wiarę i miłość) do godnego przyjęcia Ciała Jezusa Chrystusa.