Judasz (1)

To wszystko może wydaje się być przesadnym snuciem zawiłych rozwa­żań? Zajmowaniem się, z apologetycznymi agudezas[4], szczegółami bez znaczenia? W rzeczywistości, z punktu widzenia wiary, żadne słowo Pisma Świętego nie jest bez znaczenia (Wszelkie Pismo, od Boga jest natchnione i pożyteczne do nauczania, do przekonywania, do poprawiania, do kształce­nia w sprawiedliwości, jak przypomina św. Paweł - 2 Tm 3,16). Tutaj, poza tym, Nowy Testament, przedstawiając różne tradycje (należałoby się zapy­tać dlaczego, skoro teksty podlegały fałszowaniu do woli, te rozbieżności pozostały), zdaje się rzucać nam wyzwanie.
Wyzwanie, które było rzeczywiście podejmowane nieskończoną ilość ra­zy przez tych, których tenże Ricciotti nazywał, z odrobiną ironii, „ludźmi o złych zamiarach": kto choć trochę zna te studia, wie jakie zostały zbudo­wane fantastyczne konstrukcje, jakie wysnute arbitralne wnioski z roszcze­niami do „naukowości", wywodzące się właśnie stąd, z tego przeciwstawie­nia Mateusza i Dziejów Apostolskich, przypisywanych Łukaszowi.
[4] Hiszpańskie: agudeza - bytność, przenikliwość (przyp. tłum.). Nie znającemu sprawy będzie wydawało się zaskakującym, dzisiaj jed­nak bardziej niż kiedykolwiek (także w rozpowszechnianej od drzwi do drzwi propagandzie pewnych nowych grup mniej lub bardziej „chrześcijań­skich"), że ta „niezgodność" należy do tych szczelin, w które wpycha się wytrych dla pokazania, jak nauczanie Kościołów wprowadza w błąd swo­ich nieoświeconych wiernych. „Mówią wam, że Judasz się powiesił? Bieda­cy, zatajają przed wami Biblię!" I akurat w miesiącach, w których to piszę, u jednego z największych włoskich wydawców, pewien autor, Piętro Zullino, opublikował swoje „badania nad Judaszem", wychodząc właśnie od te­go „runął głową w dół", aby zbudować swoją teorię (którą przedstawia jako historyczną i niezbitą) o zdrajcy zamordowanym przez byłych współbraci i powieszonym głową w dół, jak w rytuale wendety mafijnej.
Ponieważ, jak zauważa Jean Guitton, „często pierwsze wątpliwości doty­czące wiary zaczynają się u człowieka ulicy od pierwszych wątpliwości do­tyczących historyczności Ewangelii, także w kwestiach szczegółowych, które uczonym wydają się być drugorzędnymi", z pewnością nie będzie czasem straconym to pozorne „snucie zawiłych dociekań".
Idźmy przeto dalej. Wszystkie cytaty Pisma Świętego, jakie przytaczamy w tej książce, czerpiemy z tłumaczenia Konferencji Episkopatu Włoskiego. A to dla wygody czytelnika, przyzwyczajonego (jeżeli jest praktykującym) do słuchania tych wersetów w zastosowaniu liturgicznym[5]; lecz także dlatego, że jest ono przede wszystkim panoramą katolickiej tradycji „klasycznej", którą chcemy tutaj poddać uważnemu badaniu rozumu, a zatem i krytyki.
Ale jest w pełni „katolickie" (powiadają, że należy do najlepszych na płaszczyźnie naukowej) również tłumaczenie całej Biblii w trzech wielkich to­mach, opublikowane pod kierownictwem Salvatora Garofano w latach sześć­dziesiątych i od tamtego czasu ustawicznie wydawane na nowo, tak że należy do najbardziej rozpowszechnionych wydawnictw we włoskich domach.
Jest przeto możliwe, że jakiś czytelnik, sprawdzając tam ów pierwszy roz­dział Dziejów Apostolskich (przetłumaczony przez Claudia Zeddę, biblistę Pa- [5] Z tego smego powodu w niniejszym tłumaczeniu posługujemy się Biblią Tysiąclecia, wyd. 2, Pallottinum, Poznań 1971. pieskiego Uniwersytetu Laterańskiego) znajdzie nie to, co zacytowaliśmy, lecz: „spuchł, pękł mu brzuch i jego wnętrzności wylały się na ziemię".
Jest faktem, że te dwa słynne słowa greckie - prenes genómenos - mogą być przetłumaczone (również w drugim z kodeksów, dzięki którym ten tekst dotarł do nas) albo „spadł głową w dół", albo „spuchł". Ta wersja, chociaż prawowita - jest podtrzymywana, jak dopiero co widzieliśmy, przez uznanych specjalistów - dzisiaj jest mniej przyjmowana przez wię­kszość egzegetów.