Jakimi zasadami kierować się podczas lektury Pisma Świętego?

Pierwsza z nich to dobry wybór przekładu Pisma św. Dla katolika ważna jest zamieszczona na stronie redakcyjnej informacja o udzielonym przez Kościół „imprimatur”. Warto również zwracać uwagę na to, czy przekład został dokonany z języków oryginalnych. Jak zauważył ks. Mariusz Rosik, każde tłumaczenie jest już jakąś interpretacją (choćby decyzja o napisaniu w języku polskim słowa „duch” małą lub dużą literą – co odpowiednio będzie oznaczać albo ludzkiego, albo Ducha Świętego – podczas gdy w tekście oryginalnym nie ma rozróżnienia wielkości liter).

Wspomniał o Biblii Tysiąclecia, której już szósta edycja jest przygotowywana, o Biblii Jerozolimskiej, Biblii Paulistów, o wydaniu interlinearnym, o przekładzie ekumenicznym (przygotowywanym przez osoby z 13 wspólnot kościelnych; zatwierdzonym również przez Kościół katolicki). Mówił o tzw. Nowej Biblii Gdańskiej oraz innych Bibliach protestanckich (do których warto czasem sięgnąć, choć korzystać z nich należy w sposób krytyczny), o Septuagincie, Nowym Testamencie grecko-polskim, Biblii nawarskiej (jej polskie wydanie zawiera tekst Biblii Tysiąclecia, natomiast w przypisach znaleźć można wiele komentarzy Ojców Kościoła). Odradził zdecydowanie tzw. Nowy przekład dynamiczny, z którego chętnie korzystają tzw. wolne Kościoły. Zawiera on (i jest to zdanie nie tylko katolickich biblistów) wiele zniekształceń, nieprawomocnych interpretacji tekstu.

  Agata Combik /Foto Gość Biblijne wykłady przy ul. Tatarakowej będą głoszone co miesiąc.

Jako drugą zasadę wymienił zwracanie uwagi na kontekst rozważanego fragmentu biblijnego – to, co go poprzedza, i co po nim następuje (wtedy np. zrozumiemy, co Jezus miał na myśli mówiąc o „braniu krzyża” – kontekst wskazuje na prześladowania z powodu głoszenia Ewangelii).

Zgodnie z trzecią zasadą zwracać należy uwagę na miejsca paralelne, co umożliwia lepsze zrozumienie danego tekstu (np. warto porównać teksty dotyczące błogosławieństw i w ewangelii Mateusza, i Łukasza).

Czwarta zasada mówi o uwzględnianiu rozwoju idei biblijnych. Ks. Rosik zauważył, że najstarsze teksty Pisma św. powstawały w XIII–XII w. przed. Chrystusem, najmłodsze (Apokalipsa) – na przełomie I i II w. po Chrystusie. W ciągu tych 1300 lat zmieniało się rozumienie tych samych słów, pojęć. Ewoluowała np. koncepcja zła. W najstarszych tekstach Bogu przypisywano wszystko – i dobro i zło (podkreślając, że jest Bogiem jedynym), z czasem zaczęto mówić o istnieniu złych duchów – podkreślając zarazem, że nie są one bóstwami. Stąd w najstarszych tekstach Bóg czasem jawić się może jako okrutny, żądny śmierci; w nowszych wyraźnie widzimy, że zło, śmierć, pokusy itp. wiążą się z działaniem złego ducha.

Piąta zasada dotyczy uwzględniania rodzajów (a ściśle gatunków) literackich. Przykładowo opis rozmowy Ewy z wężem to gatunek zwany mitem – gdzie jest miejsce na przemawiającego ludzkim głosem węża.

Zgodnie z szóstą zasadą należy uwzględniać okoliczności powstania księgi – brać pod uwagę, kto jest jej autorem, co ów autor zamierzał wyrazić i kim byli adresaci. Przykładowo rozumiemy lepiej Ewangelię św. Mateusza, biorąc pod uwagę, że pisał ją dla Żydów, że chciał ukazać Jezusa jako nowego Mojżesza; jako Osobę, która streszcza w sobie całą historię Izraela.

Siódma zasada dotyczy uwzględniania kontekstu historycznego (np. tzw. gematrii – gdzie do liter alfabetu hebrajskiego przypisywane są liczby), ósma – uwzględniania właściwego rozumienia prawdy Pisma św. – Biblia jest nieomylna jedynie w dziedzinie wiary i moralności – podkreślał ks. Rosik. Zawiera natomiast wiele błędów czy nieścisłości, jeśli chodzi np. o chronologię, geografię, astronomię, itd. Odzwierciedla sposób opisywania świata ludzi konkretnej epoki historycznej.

Jako zasadę dziewiątą biblista wskazał unikanie fundamentalizmu (np. dosłownego rozumienia zachęty do ucinania ręki, jeśli by była powodem do grzechu), jako dziesiątą – korzystanie z komentarzy biblijnych. Przekonywał, że nie wystarczy szukanie wyjaśnień np. tylko w przypisach. Warto sięgnąć po szerszy komentarz, gdyż mentalność semicka bardzo się różni od naszej, grecko-rzymskiej. Wskazał m.in. na Nowy komentarz biblijny, Komentarz teologiczno-pastoralny do Biblii Tysiąclecia, serię Biblia „Impulsy” i inne.

Zapraszał również na stronę lumenvitae.pl, gdzie w zakładce „Poznaj Biblię” znaleźć można liczne wykłady polskich biblistów.

Kurs Biblijny w parafii pw. NMP Matki Bolesnej przy ul. Tatarakowej we Wrocławiu będzie kontynuowany w ramach comiesięcznych wykładów. Kolejny 6 listopada o 19.00 wygłosi ks. prof. Rajmund Pietkiewicz.