Listy Piotra

Czy istniała szkoła Piotrowa? Rekapitulacja świadectw Nowego Testamentu.

Fragment książki Joachima Gnilki "Piotr i Rzym", który zamieszczamy za zgodą Wydawnictwa M

3. Czy istniała szkoła Piotrowa?

W literaturze nierzadko napotykamy na wzmianki o „szkole Piotrowej". Z reguły kojarzy się ją z powstaniem dwóch listów Piotra. Zdaniem R. E. Browna, wiarygodnym miejscem zredagowania Drugiego Listu Piotra w takiej szkole Piotrowej mógłby być Rzym^[59]. Według O. Knocha, do powstania szkoły Piotrowej doprowadziło wielkie uznanie, jakim cieszył się Piotr. Należeli do niej Sylwan i Marek (1P 5,12n). W innym miejscu mówi on o „grupie wpływowych chrześcijan w Rzymie, która myślała i działała w duchu Piotra"^[60]. R. Pesch przejmuje ten pogląd i przypisuje szkole Piotrowej zasadnicze znaczenie dla ewolucji powszechnego urzędu następców Piotra^[61].

Jaka droga prowadzi do takiego poglądu? Czy powstanie dwóch listów podpisanych imieniem Piotra stanowi wystarczającą podstawę do udowodnienia istnienia takiej szkoły? Uzasadnić jej istnienie usiłowali zwłaszcza J. H. Elliott i M. L. Soards. Pierwszy z nich, zamiast o szkole Piotrowej, woli zresztą mówić o kręgu Piotrowym lub o Piotrowej grupie^[62].

Argumenty przytaczane za istnieniem szkoły Piotrowej czy kręgu Piotrowego, są bardzo ogólnikowe. Zwraca się uwagę na to, na przykład, że w Nowym Testamencie Piotr ukazuje się z reguły w ramach jakiejś grupy czy kręgu: w grupie Dwunastu, trzech (Piotr, Jakub, Jan), lub czterech uczniów (czwartym jest Andrzej). Na temat Piotra i związanych z nim grup można spotkać różne wypowiedzi (Mk 1,36; 9,32); bywa wzmiankowany razem z innymi Apostołami i braćmi Pańskimi (1 Kor 9,5), z domem Marii, matki Jana Marka (Dz 12,12-17); spotykamy go w innych jeszcze kręgach^[63]. Poza tym oba listy Piotra badano pod kątem natury przejawiających się w nich struktur Kościoła. Twierdzi się, że Kościół ten ma swój specyficzny charakter. Dla nas ważna byłaby opinia, zgodnie z którą Kościół ten miał charakter społeczności ludzi połączonych więzami przyjaźni^[64].

R. A. Culpepper^[65] precyzuje pojęcie szkoły i zestawia dziewięć kryteriów, jakie jego zdaniem są niezbędne, by można było mówić o szkole. Najważniejsze z nich to: istnienie grupy uczniów złączonych więzami przyjaźni i gromadzących się wokół kierownika szkoły oraz kontynuujących jego nauczanie. Nauczanie, uczenie się, studiowanie i pisanie, to najbardziej charakterystyczne działalności. Przyjmowanie do takiego kręgu określają ustalone reguły. Izolują się od reszty społeczeństwa. Soards próbował wykazać spełnienie tych kryteriów, ale raczej bez powodzenia.

-------------------------------

[59] Introdiiction 768.
[60] Petrusschule 114 i 107.
[61] Was an Petruts sichtbar war 34.
[62] Home 291 przyp. 16.
[63] Zob. Elliott, Home 273.
[64] Soards, Evidence, w swych badaniach uwzględnia także List Judy; jest on zdania, że wszystkie trzy listy - 1 i 2 P oraz Jud - powstały w tym samym Kościele (3834). Pytanie, jaki to byt Kościół, pozostawia bez odpowiedzi. Na to, że byt to krąg przyjaciół, wskazuje zdaniem Soardsa względnie częste sformułowanie ἀγαπητοί (umiłowani), porównywalne z 1 J (3842).
[65] School 258n. Zob. Soards, Evidence 3841-3844.