Arka Przymierza

Należący do Miszny Traktat Yoma, poświęcony sprawom związanym z Dniem Przebłagania, opisuje, w jaki sposób kadzidło^[8] było wnoszone do Świętego Świętych, aby ochronić arcykapłana, bo przecież stawał w obecności Boga:

„Wynieśli mu łopatkę i węglarkę, a on wziął pełne garście kadzidła i nałożył je na łopatkę, która była duża, stosownie do jego wielkości, lub mała, stosownie do jego małości, i taka była przepisana miara łopatki. Wziął węglarkę w swą prawą rękę, a łopatkę w lewą rękę. Przeszedł przez Sanktuarium, aż dotarł do miejsca między dwoma zasłonami oddzielającymi Sanktuarium od Świętego Świętych. A było między nimi miejsca na łokieć. Rabbi Jose mówi: Była tam tylko jedna zasłona, bowiem napisane jest: «I zasłona będzie wam oddzielała święte miejsce od najświętszego». Zewnętrzna zasłona była podwiązana po południowej stronie, a wewnętrzna po północnej stronie. Przeszedł pomiędzy nimi i znalazł się po północnej stronie; kiedy już znalazł się na północy, odwrócił się na południe i poszedł dalej, mając zasłonę po lewej ręce, aż dotarł do Arki. Gdy dotarł do Arki, umieścił węglarkę między dwoma słupami. Nasypał kadzidło na węgle i całe miejsce wypełniło się dymem. Wyszedł tą samą drogą, którą wszedł, a w zewnętrznej przestrzeni odmówił krótką modlitwę. Ale nie przedłużał modlitwy, gdyż wprawiłoby to Izrael w przerażenie".

Z tego samego traktatu dowiadujemy się, jak była przygotowywana krew, którą arcykapłan skrapiał kapporet, a później miejsce po Arce.

„Wziął krew od tego, który ją mieszał i jeszcze raz wszedł do miejsca, do którego wchodził poprzednio, i rozpryskał krew raz w górę i siedem razy na dół, nie tak jakby pryskał w górę lub dół, lecz jakby trzymał bicz. I w taki sposób liczył: jeden, jeden i jeden, jeden i dwa, jeden i trzy, jeden i cztery, jeden i pięć, jeden i sześć, jeden i siedem. Wyszedł i położył ją na złotym stojaku w sanktuarium"^[9].

Do tego rytu nawiązywał autor Listu do Hebrajczyków (Hbr 9,3-5) oraz św. Paweł w Liście do Rzymian: „Jego to ustanowił Bóg narzędziem przebłagania przez wiarę mocą Jego krwi" (3,25). Autor Apokalipsy przenosi obraz Arki w czasy eschatologiczne i wyznacza jej symbolikę tronu dla Sędziego, który podejmuje decyzje wobec umarłych (Ap 11,15-19)^[10].

We wczesnym okresie Arka była manifestacją Boga wśród ludu. Mojżesz zwracał się do Arki, jakby rozmawiał z Bogiem (Lb 10,35-36). Filistyni uważali Arkę za bóstwo (1 Sm 6,19; 2 Sm 6,6-9).

Arka po przybyciu do Ziemi Obiecanej była kolejno przechowywana w sanktuariach: w Gilgal (Joz 7,6) oraz w Betel (Sdz 20,27) i Szilo (1 Sm 3,3; 4,4)^[11]. W czasie najazdu Filistynów dostała się w ich ręce (1 Sm 4,1-7,2) i trafiła do świątyni Dagona (1 Sm 6,3-4). Tam wywołała ona wiele kataklizmów i triumfalnie powróciła do Izraela. Po powrocie od Filistynów była przechowywana najpierw w Bet-Szemasz, a następnie w domu Abinadaba w Kiriat-Jearim, gdzie wybrano jego synów, aby jej strzegli (1 Sm 6,3-4). Po dwudziestu latach Dawid pokonał Filistynów i sprowadził ją z miejsca ukrycia, po czym umieścił w swojej stolicy - Jerozolimie (2 Sm 6). W międzyczasie Arka Przymierza przebywała jeszcze przez trzy miesiące w domu Obed-Edoma^[12].

----------------------------------------

[8] W starożytności spalanie kadzidła miało wiele wymiarów, ale przede wszystkim oznaczało łączność między światem ziemskim, a niebieskim. Jeden z tekstów znajdujących się w piramidach w Sakkarze wyjaśnia znaczenie kadzidła dla Egipcjan: „Schody do nieba są dla mnie ustawione, abym mógł wstąpić do nieba, abym mógł wspiąć się po dymie wielkiego kadzidła". R. GRIERSON, S. MUNRO-HAY, Arka Przymierza. Prawdziwa historia największej biblijnej relikwii, Warszawa 2002, s. 179.
[9] Por. R, GRIERSON, S. MUNRO-HAY, Arka Przymierza, dz. cyt, s. 77n.
[10] Por. L. RYKEN, J.C. WILHOIT, T. LONGMAN, Słownik symboliki biblijnej, Warszawa 2003, s. 24.
[11] Por. S. STASIAK, Sanktuarium na pustyni, w: Świątynia Jerozolimska, red. M. Rosik, Wrocław 2007. s. 26.
[12] Por. A. MOZGOL, Teologia Arki Przymierza, dz. cyt., s. 32.