Grzech pierworodny

Księga Rodzaju była ulubionym tematem Lucasa Cranacha starszego. Zachowało się ponad trzydzieści obrazów tego artysty, przedstawiających Adama i Ewę w rajskim ogrodzie. Malowidło przechowywane w drezdeńskiej galerii jest jednak dziełem szczególnym. Cranach opowiada bowiem na nim w kilku scenach całą historię grzechu pierworodnego, od chwili stworzenia człowieka aż do wygnania pierwszych ludzi z raju.

Całą dolną połowę obrazu wypełniają zwierzęta. Właściwy temat artysta umieścił w górnej części. Na środku kompozycji widzimy scenę, którą Cranach uznał za kluczową. Bóg Ojciec pokazuje Adamowi i Ewie drzewo poznania dobra i zła, surowo zakazując im jeść z niego owoce. Na drugim planie znajdują się inne sceny, które nie tworzą konsekwentnego ciągu chronologicznego.

Zaczynając od prawej strony, dostrzegamy tam stworzenie Ewy. Bóg „wyciąga” ją z żebra śpiącego Adama. Druga scena, idąc w lewą stronę, pokazuje zaskoczenie i zdezorientowanie Adama i Ewy po grzechu pierworodnym. Zobaczyli wówczas, że są nadzy, więc ukryli się w krzakach. Ku ich rozpaczy widzi ich tam Bóg, którego głowę artysta namalował w chmurze. Cienka linia prowadząca od oczu Boga w kierunku pierwszych ludzi sugeruje, że są oni właśnie surowo karceni.

Kolejna scena, widoczna na najdalszym planie w środku, to stworzenie Adama. Bóg błogosławi swe dzieło, a Adam jest tu pokazany jako dziecko w pozycji embrionalnej. Dalej na lewo następuje chwila grzechu pierworodnego. Za plecami Ewy pół człowiek, pół wąż trzyma w ręce jabłko. Namówiona przez kusiciela kobieta częstuje Adama. Wreszcie z lewej strony obrazu znajdujemy epilog: gniewny anioł z mieczem w dłoni wygania z raju Adama i Ewę.