Czy słowo "kuzyn" z Kol 4,10 przeczy idei jedynactwa Jezusa?

Wspomniana zasada była stosowana nie tylko w greckim Pięcioksięgu, ale w ogóle w całym greckim ST, w którym na określenie kuzynów stosowano słowo „brat” lub „siostra” . W Joz 17,4 córki Selofchada nazywają braćmi (adelfon) pewnych swoich krewnych, choć ściśle rzecz biorąc, są to bracia nie ich, ale ich ojca (adelfois tou patros auton). W Sdz 9,3 czytamy (por. Sdz 9,18) o braciach matki Abimeleka (hoi adelfoi tes metros autou). Jednak bracia jego matki nie byli przecież jego rodzonymi braćmi. W 2 Sm 13,4 Amnon mówi: „Kocham Tamar, siostrę mojego brata (tou adelfou mou) Absaloma”. Amnon był jednak synem Achinoam, zaś Absalom był synem Maaki (por. 2 Sm 3,2-3; 1 Krn 3,1), nie byli więc rodzonymi braćmi. W 1 Krl 1,10 czytamy, że Adoniasz nie zaprosił „proroka Natana i Benajasza oraz bohaterów i swego brata (adelfon autou) Salomona” (por. też 1 Krl 2,15.21-22 – tak samo). Adoniasz był jednak synem Chaggity (por. 2 Sm 3,4), zaś Salomon był synem Batszeby (por. 2 Sm 12,24), nie byli więc braćmi rodzonymi. W 1 Krl 2,7 Absalom jest nazwany bratem Salomona (tou adelfou sou). Absalom był synem Maaki (por. 2 Sm 3,2-3), zaś Salomon był synem Batszeby (por. 2 Sm 12,24), nie byli więc braćmi rodzonymi. W 1 Krn 6,24 Asaf jest nazwany bratem (adelfos) Hemana (por. 1 Krn 6,18), choć Heman był synem Joela (por. 1 Krn 6,18), zaś Asaf był synem Berekiasza (por. 1 Krn 6,24). Te przykłady pokazują, że również w biblijnym języku greckim koine mianem „brat” (adelfos) określano nie tylko braci rodzonych, ale nawet dalszych krewnych, kuzynów itd.

Spójrzmy też na inny ciekawy przypadek użycia słowa „kuzyn”, tym razem w Księdze Tobiasza. W Tb 7,2 (por. Tb 9,6, gdzie też użyto słowa „kuzyn” – anepsion) Raguel mówi, że Tobiasz jest jego kuzynem (to anepsio mou). Niedługo potem (Tb 8,4.7) Tobiasz nazywa córkę Raguela „siostrą” (adelfe, adelfen), choć przecież nie była ona jego siostrą rodzoną, lecz właśnie kuzynką. Znów po tym doskonale widać, że słowa „brat” („siostra”) i „kuzyn” („kuzynka”) były w Biblii używane wymiennie i mają dokładnie to samo znaczenie, nie zaś odmienne znaczenie, które pozwalałoby nam domniemywać, że słowo „brat” oznacza tylko rodzeństwo”^[2] (kiedy słowo „brat” jest użyte w Ga 1,19).

Jednakże najlepszym dowodem na to, że w Biblii słowo „brat” („siostra”) i „kuzyn” („kuzynka”) mają dokładnie to samo znaczenie jest fakt, że Kodeks synaicki zastąpił słowo „kuzyn” w Tb 7,2 słowem „brat” (adelfos). Gdyby słowo adelfos miało selektywnie wydzielone znaczenie, jak chcą rzecznicy wspomnianego argumentu opartego na Kol 4,10, to taka wymienność semantyczna nie mogłaby w tym wypadku nastąpić. A jednak nastąpiła, co potwierdzają także wyżej podane przeze mnie przykłady świadczące za tezą o wymienności znaczeniowej pomiędzy słowem „brat” („siostra”) i „kuzyn” („kuzynka”) w Biblii.

Reasumując, użycie przez Pawła raz słowa „kuzyn”, a kiedy indziej „brat” nie jest podstawą dla wniosku, zgodnie z którym kiedy używał on słowa „brat”, to miał na myśli tylko rodzeństwo, na tej podstawie, że dla określenia dalszego stopnia pokrewieństwa użył on słowa „kuzyn” w Kol 4,10. Jak bowiem pokazuje powyższa analiza filologiczna tekstu spisanego przez greckich autorów Biblii, granica znaczeniowa pomiędzy tymi dwoma terminami była płynna i zatarta. Kiedy używali oni słowa „brat” („siostra”) to mieli bardzo często na myśli kuzynów. Tym samym upada teza, zgodnie z którą Paweł, używając w Ga 1,19 słowa „brat” względem Jakuba, brata Jezusa, miał na myśli akurat to, że Jakub był nikim innym jak tylko bratem rodzonym Jezusa. Zgodnie z Pismem Świętym Jezus nie miał zatem braci rodzonych również w świetle tego zarzutu.

(maj 2005)