XV NIEDZIELA ZWYKŁA - ROK B

Tekst i komentarz z Komentarza Żydowskiego do Nowego Testamentu. David H. Stern. Oficyna Wydawnicza Vocatio. Warszawa 2004

II CZYTANIE

Pochwalony niech będzie Adonai, Ojciec Pana naszego Jeszui Mesjasza, który w Me­sjaszu pobłogosławił nas wszelkim duchowym błogosławieństwem w niebie. W Mesjaszu wybrał nas On w miłości przed stworzeniem wszechświata, abyśmy byli święci i bez skazy przed Jego obliczem. Z góry postanowił, że przez Jeszuę Mesjasza będziemy Je­go synami - tak jak Mu się spodobało i jak zamierzył - abyśmy przynieśli Mu chlubę współmierną do chwały łaski, jaką nam dał w swym Umiłowanym. W jedności z Nim, przez przelanie Jego krwi, jesteśmy wyzwoleni - nasze grzechy są odpuszczone, zgodnie z bogactwem łaski, jaką nas hojnie obdarował. We wszelkiej swej mądrości i przenikliwości dał nam poznać swój ukryty plan, który ułożył zawczasu we­dług własnej woli w związku z Mesjaszem i który urzeczywistni, kiedy przyjdzie na to czas - plan, aby wszystko w niebie i na ziemi poddać Mesjaszowi. Również w jedności z Nim otrzymaliśmy dziedzictwo, my, których z góry wyłonio­no zgodnie z zamiarem Tego, który sprawia wszystko według postanowienia swojej woli, abyśmy my, którzyśmy już wcześniej złożyli nadzieję w Mesjaszu, przynieśli Mu chlubę godną Jego chwały.
Ponadto wy, którzyście słyszeli orędzie prawdy, Dobrą Nowinę oferującą wam wy­zwolenie, i złożyliście ufność w Mesjaszu, zostaliście przez Niego opieczętowani obieca­nym Ruach Ha-Kodesz, który zabezpiecza wasze dziedzictwo do chwili, aż wejdziemy w jego posiadanie i w ten sposób przyniesiemy Mu chlubę godną Jego chwały.

(Ef 1,3-14 )

3-14. Te cztery akapity tworzą w tekście greckim jedno zdanie, i w ten sposób zostały przetłuma­czone w angielskiej KJV. Mają formę żydowskiej b'rachy (błogosławieństwa; więcej na ten temat - zob. 2 Kor 1,3-7zK; 1 Ke 1,3-4zK). Świadczą o tym pierwsze słowa: Pochwalony niech będzie Adonai, Ojciec Pana naszego Jeszui Mesja­sza, które są echem początkowych słów 'Amidy, głównej modlitwy liturgii synagogalnej, odma­wianej trzy razy dziennie: Baruch atta, Adonai, Eloheinu w'Elohei-awoteinu, Elohei-Awraham, Elohei-Jic'chak, w'Elohei-Ja'akow [...] („Pochwa­lony bądź, Adonai, Boże nasz i Boże ojców na­szych, Boże Abrahama, Boże Izaaka i Boże Ja­kuba [...]").
Inne wyrażenia również przypominają mo­dlitwy synagogalne. Oto dwa przykłady: wybrał nas On w miłości (w. 4), co przypomina zakończenie błogosławieństwa Ahawa, bezpośrednio poprzedzające recytowanie Sz'ma: „Pochwalony bądź, Adonai, który wybrałeś swój lud Izraela w miłości"; oraz: We wszelkiej swej mądrości i przenikliwości dał nam poznać (w. 8-9), któ­re przywodzi na myśl czwarte błogosławieństwo 'Amidy.

Obdarzasz ludzkość poznaniem i nauczasz ludzi zro­zumienia. Obdarz nas poznaniem, zrozumieniem i prze­nikliwością swoją. Pochwalony bądź, Adonai, łaskawy Dawco poznania.

Ponadto refren w w. 6: abyśmy przynieśli Mu chlubę współmierną do chwały łaski, jaką nam dał (dosłownie: „ku chlubie chwały łaski Jego, którą nas obdarzył") oraz jego skrócone wersje w w. 12 i 14, dzielące cały passus na trzy okresy, spełniają funkcję słów: Baruch atta, Adonai, które zamykają każde z dziewiętnastu b'rachot w 'Amidzie.

3. Adonai Gr. theos - „Bóg" - jest tu użyte w roli imienia własnego Boga, hebr. jud-he-waw-he, które zapisuje się jako JHWH, po angielsku Yahweh albo Jehowah [po polsku „Jahwe" lub „Jehowa"], ale na głos wymawia się jako Adonai (zob. Mt 1.20K). W Septuagincie JHWH tłuma­czy się jako theos ponad 250 razy.

4. Wybrał nas On [...] przed stworzeniem wszechświata. O napięciu między wyborem Bożym (predestynacją) a wolną wolą - zob. Rz 9,19-21zK; Flp2,12-13zK.

5. Będziemy Jego synami. Por. Rz 8,15.29; Ga 4,5.

6. Łaska. Gr. charis (od czego pochodzi np. nasze słowo „charytatywny", a także „chary­zmat"), odpowiadające zwykle w Tanach hebr. chen („przychylność", „łaska"), a czasami chesed („łaskawość").

7. Przez przelanie Jego krwi, jesteśmy wyzwo­leni. Jednym ze słów hebrajskich odpowiadają­cych greckiemu lytrōsis („wykupienie" „odku­pienie", „okup") jest padut, którego inną formą jest pidion (jak w pidion-haben, „wykupieniu [pierworodnego] syna", o którym mowa w Łk 2,22-24zK). Mosze Ben-Maeir (1904-1978), izraelski pionier i Żyd mesjaniczny, w krótkim komentarzu do Efezjan tak wyjaśniał związek pomiędzy okupem a krwią:

Pidion zawiera w sobie ideę wymiany, zastąpienia. W To­rze Prawo o wykupieniu znajdujemy w Księdze Wyjścia 13,13 i 34,20. Każdy pierworodny chłopiec i oślę musieli być wyku­pieni. W 3 rozdz. Księgi Liczb 22 tysiące lewitów zastąpilo 22 tysiące pierworodnych Israela, a pozostałych 273, dla których nie starczyło już lewitów, zostało wykupionych sumą 1365 szekli. W 14 rozdz. Pierwszej Księgi Samuela nad Jonatanem ciążył wyrok śmierci z powodu złamania publicznego ślubu złożonego przez jego ojca pod jego nieobecność. Choć jednak król Saul skazał go na śmierć, wyroku nie wykonano, bo sprzeciwił się lud. Prawo jest jednak prawem i nie można go ignorować. Stąd też wykupiono Jonatana, co zgodnie z pra­wem uwolniło go od wyroku śmierci.
Nad nami również, jak nad Jonatanem, ciążył wyrok śmier­ci. Jonatan został skazany na śmierć, mimo że nie wiedział o przysiędze króla Saula i wydanym przez niego rozkazie. My jesteśmy skazani na śmierć, mimo że nie zgrzeszyliśmy tak sa­mo jak pierwszy Adam (zob. Rz 5,12-14). Jak Jonatan, musimy albo umrzeć, albo zostać wykupieni. Jonatan i pierworodni Israela zostali wykupieni pieniędzmi. Pieniądze są odpowied­nikiem krwi. Jedno z hebrajskich określeń pieniędzy to damim, liczba mnoga od dam - „krew", ponieważ reprezentują one ludzki znój i ryzyko. To termin z Miszny.
Pieniądze nie mogą nas jednak odkupić od śmierci wiecznej. Człowiek nie posiada nic, czym mógłby wykupić sie­bie lub innych (Psalm 49,8-9 [7-8]); sam Bóg musi go odkupić z mocy grobu (Psalm 49,16 [ 15]). Lecz o Bogu napisano: „Zna­lazłem okup" (Job 33,24); a okupem tym jest krew Mesjasza (na podstawie Moshe Ben-Maeir, How A Jew Explains Ephesians, Netivyah, POB 8043, Jerusalem 91080,1978, s. 23-25).

9. Dał nam poznać swój ukryty plan (zob. 3,3-9). Od gr. mysterion pochodzi angielskie mystery („tajemnica") - i polskie „misterium" - słowo to oznacza jednak „coś przedtem ukry­tego, a obecnie odsłoniętego". Stąd nacisk na po­wzięty z góry zamiar Boży (w. 4-5.9 oraz 3,9.11). Zob.teżRz 11,25K.

11-14. My, Żydzi (w. 11-12), przeciwstawieni wam, nie-Żydom (w. 13-14). Zob. 2,3K.
Dziedzictwo (w. 11.14.18; 5,5). Mosze Ben-Maeir zwrócił uwagę na użycie w dwóch miej­scach w Tanach pewnego osobliwego słowa he­brajskiego - morasza - na oznaczenie ważkiej koncepcji dziedzictwa: „Mosze nadał nam To­rę, dziedzictwo zgromadzenia Israela" (Powtórzo­nego Prawa 33,4) oraz: „Przywiodę was do Ziemi, którą przysiągłem dać Awrahamowi, Jic'chakowi i Ja'akowowi, i dam wam ją jako dziedzictwo. Jam jest Adonai" (Wyjścia 6,8). Ben-Maeir pisze:

My, Żydzi mesjaniczni, uchwyciliśmy się moraszy i nie odrzuciliśmy ani Tory, ani naszych praw do Erec-Isra'el [Zie­mi Izraelskiej]. Pozostajemy nieodłączną częścią ludu wy­branego (How A Jew Explains Ephesians, s. 31-33).

Werset 11 mówi o Żydach, których dziedzic­two jest zarówno duchowe (Tora), jak i fizyczne (Ziemia). Tora prowadzi wprost do Jeszui (Rz 10,4zK), przez którego nie-Żydzi mają udział w duchowym dziedzictwie (w. 13-14). Również przez Jeszuę naród żydowski otrzymuje Ziemię Izraelską na wieczność (2 Kor 1,20zK).
 

EWANGELIA
Przywołał Dwunastu i zaczął rozsyłać ich parami, dając im władzę nad nieczystymi duchami. Pouczał ich: „Nie bierz­cie na wyprawę nic poza laską - ani chleba, ani bagażu, ani pieniędzy w trzosie. Załóż­cie buty, ale nie bierzcie dodatkowej koszuli. Ilekroć wejdziecie do jakiegoś domu, po­zostańcie tam, aż opuścicie daną miejscowość, a jeśli ludzie w jakiejś miejscowości nie przyjmą was przyjaźnie i nie zechcą was słuchać, to wychodząc stamtąd, strząśnijcie pył z waszych stóp na ostrzeżenie dla nich".
Więc wyruszyli i głosili, że ludzie powinni odwrócić się od grzechu do Boga, wy­pędzali wiele demonów i namaszczali wielu chorych oliwą, i uzdrawiali ich.

(Mk 6,7-13)

Brak komentarzy do tego fragmentu