Kuszenie Jezusa na pustyni

Czyli, gdy Bóg przemówi, wówczas miejsce, które do tej pory było obietnicą śmierci, teraz zapowiada życie...

W jednym z psalmów czytamy, że życie ludzkie jest jak trawa czy kwiat pojawiający się na pustyni (por. Ps 90,6). W przeciwieństwie do pustyni piaszczystej, gdzie prawie nic nie rośnie, w Palestynie - wśród kamieni i skał pustynnych połaci - co rano pojawiają się trawy, a niekiedy nawet kwiaty. Problem jednak w tym, że cud życia trwa zaledwie chwilę - roślinność usycha już po kilku godzinach, spieczona żarem południa. Życie na pustyni trwa trzy, może cztery godziny... Refleksja psalmisty rozwija się w oparciu o ten właśnie obraz, bo w kolejnych wersetach Psalmu 90 czytamy: Miarą życia człowieka jest lat siedemdziesiąt, osiemdziesiąt, gdy jesteśmy mocni... (Ps 90,10). Ale czym to jest w perspektywie Bożej wieczności? U Boga tysiąc lat jest jak jeden dzień, który właśnie minął... (por. Ps 90,4). Mimo to z obrazu pustkowia wyłania się pewien horyzont nadziei: czy sam fakt, że na pustyni pojawiają się kwiaty, nie jest czymś przedziwnym i wzbudzającym zachwyt? Znaleźć kwiat na pustyni to prawdziwy cud! Podobnie, można by powiedzieć, na pustyni codzienności też zdarzają się cuda, dla których warto żyć i które - pomimo kruchości i przemijalności naszego życia - wybiegają poza skończoność czasu i przenoszą nas w rzeczywistość Boskiej wieczności. Myślę o tych chwilach, gdy wydarza się miłość, gdy potrafimy kochać...

Na pustyni człowiek wsłuchuje się w głos Boga... W Biblii, ale także w innych starożytnych opowieściach, pustkowie oznacza wewnętrzne wyciszenie. Przed Jezusem na pustkowie szli Mojżesz, a później Eliasz - udali się tam po to, by móc poznać prawdę serca.

I tu dochodzimy do najważniejszego znaczenia pustyni. Pustynia to miejsce, gdzie człowiek nie tylko wsłuchuje się w głos Boga, lecz przede wszystkim idzie zmagać się z samym sobą, by stać się wewnętrznie wolnym i by umieć podejmować słuszne decyzje... Rabini uczą, że słowo pustynia (hebr. midbār) jest złożeniem dwóch innych słów: przyimka min/mi, co oznacza m.in. kierunek pochodzenia: od, z, oraz słowa dābār, które jako rzeczownik znaczy: słowo, a jako czasownik (hebr. dābar) - mówić, rozmawiać. Po hebrajsku pustynia to miejsce z-którego-przemawia-Bóg (hebr. mi-dbār). Lecz głos Boży jest delikatny. Bóg mówi w głębi serca. Trzeba się dobrze wsłuchać, a to wymaga trochę czasu. Stąd człowiek, który idzie na pustynię słuchać Boga, musi być cierpliwy. W takim sensie symbol pustyni często łączy się z tajemniczą liczbą czterdzieści. Czterdzieści dni to czas jednego pokolenia, a więc symbol odpowiednio długiego czasu, dojrzałości i cierpliwości człowieka, gotowości nasłuchiwania...

Izraelici przebywali na pustyni czterdzieści lat (por. Wyj 16,35; Pwt 1,3; 2,7; 8,2.4; 29,4), ale także Mojżesz - zanim spotkał się z Bogiem twarzą w twarz (por. Wyj 24,18) - pościł czterdzieści dni (por. Wyj 34,28). Z kolei w Pierwszej Księdze Królewskiej czytamy, że Eliasz szedł ku Bożej górze Horeb czterdzieści dni i czterdzieści nocy (por. 1Krl 19,8).

Warto na to zwrócić uwagę, gdyż nie przypadkiem na górze Tabor w czasie Przemienienia Jezus będzie rozmawiał właśnie z Mojżeszem i Eliaszem.

Jakie są inne znaczenia liczby czterdzieści?

Czterdzieści to liczba symbolizująca niekiedy także Bożą karę - myślę przede wszystkim o potopie (por. Rdz 6,5), ale również Bożą bliskość. Jeden z apokryfów wspomina także, że Adam czterdzieści dni po stworzeniu został przeniesiony przez Boga do raju (por. Jub 3,9).