Zwieńczenie chrystologii w Apokalipsie

Sam bowiem złoty pas wskazywałby tylko na króla (1 Mch 10, 89; 11, 58). A zatem Chrystusowi ten obraz przypisuje, obok godności królewskiej, wielokrotnie podkreślanej dotąd w Nowym Testamencie, także arcykapłańską, którą przedtem rozwinął szeroko List do Hebrajczyków (por. wyżej, s. 109-111).
Po dalszych szczegółach wyglądu Syna Człowieczego, czerpanych z tek­stów Starego Testamentu, które mówią o niezwykłej mocy, w w. 16 nastę­pują ważne dane z pogranicza eklezjologii - o siedmiu gwiazdach, które sam objaśni niżej (w. 20), oraz dwie inne przenośnie. Miecz obosieczny ostry wychodzący z Jego ust oznacza słowo Boże, tutaj dalszy szczegół obrazu zwycięskiego Sędziego (2, 16; 19, 15. 20), synteza kilku miejsc Starego Testamentu^[5]. Słońce... w swej mocy - znamienne jest dla teofanii, jak było podczas Przemienienia (Mt 17, 2).
Na wizję tę reaguje św. Jan w sposób typowy dla Hebrajczyków, ilekroć stykali się oni z istotami transcendentnymi^[6]; podobnie jest on nią przejęty, jak kiedyś był Daniel (Dn 10,9-12), a także podobnie sam Jan na Taborze był olśniony blaskiem Przemienionego (Mt 17,1-6 par.). Tym jednak razem sam Chrystus, uspokajając go, bezpośrednio mu się przedstawia, a na to Jego samookreślenie składają się słowa, które wypowiadał ongiś Jahwe o sobie sa­mym (Iz 44, 66): Jam jest Pierwszy i Ostatni^[7], i Żyjący (Dn 4, 31; 12, 7).
Ten umieszczony na końcu deklaracji przymiot ξων (dzon) jako boski znany w Starym Testamencie^[8] wprawdzie odpowiada temu stadium Jano­wej chrystologii, które już omawiało życie Boga udzielającego się czło­wiekowi^[9], ale tutaj w najbliższym swoim kontekście przechodzi bezpośred­nio na zbawcze człowieczeństwo Jezusa przez powtórzenie tego samego imiesłowu w odniesieniu do tajemnicy zmartwychwstania Jezusa Chrystu­sa razem z jego następstwem eschatologicznym. Jest nim tutaj władza nad światem umarłych, wyrażona w terminach apokaliptyki judaizmu tam przy­sługujących samemu Bogu^[10]. Uderza tu zagęszczenie danych czerpanych o Chrystusie z licznych tekstów o wielkiej ekspresji - istne kompendium wszystkiego, co najdonioślejsze w chrystologii.
Werset 19 zapowiada dwa kolejne bloki treściowe księgi w jej ostatecz­nej redakcji: o tym, co jest, czyli o aktualnej sytuacji Siedmiu Kościołów, w których życie ingeruje czujny Chrystus, oraz o tym, co musi się stać, a więc o losach Kościoła i świata, którymi rządzi Chrystus, stale w tym bloku określany jako Baranek. Tego rodzaju nazwa przenośna, zaczerpnięta ze świata zwierząt, użyta w liczbie pojedynczej, bez przy dawki, jest typowa dla tzw. postaci eschatologicznych^[11].

[5] Mdr 8, 15 - co podejmują z różnym zastosowaniem teksty NT: Mt 10, 34; Ef 6, 17; Hbr 4, 12; inne synonimy - to śmiercionośne tchnienie ust: Iz 11,4; 49, 2, zastosowane po paruzji ostatecznej w 2 Tes 2, 8.
[6] Por. Joz 5, 14; Ez 1, 28; 3, 23; 43,2.
[7] Bardzo podobne do tych są: Iz 41,4; 43, 10 - tamten wyraz absolutnego monoteizmu zostaje tu przeniesiony na Syna Bożego.
[8] Hebr. 'el haj. Np. Joz 3,10; Ps 42,3 i inne. - Stąd „Żyjący na wieki" to stałe u rabinów określenie Boga: por. StrBill III, 790.
[9] Por. np. J 1,4; 4,10. 14; 5,21-26; 6, 51. 57; 14, 6. 19. Por. wyżej, rozdz. 6, gdzie zo­stały skomentowane niektóre z tych tekstów.
[10] Tylko w ręku Jahwe są klucze Szeolu: jTg do Rdz 30, 22; Pwt 28, 12; Sanh 113^a; Ta'an 2a.
[11] Cztery fantastyczne bestie (Dn 7,3-8), symbole mocarstw, a potem Baran oraz Kozioł (Dn 8, 1-26) są ich przykładem w apokaliptyce kanonicznej. Por. J. Comblin, Le Christ dans 1'Apocalypse, Paris - Tournai - Rome - New York 1965, s. 20.