Grzech i pokuta w pismach apostolskich

O całej swojej apostolskiej działalności Paweł Apostoł mówi, że jest ciągłym nawoływaniem do powrotu do Boga. W tym myśleniu Paweł zakłada prawdę o pierwotnym przebywaniu człowieka we władaniu Boga. Grzech natomiast sprawił, że człowiek od Boga się oddalił. W Pawłowych tekstach, w których znajdujemy wezwanie do nawrócenia występują zazwyczaj dwie formuły: „nawróćcie się do Boga” i „nawróćcie się do Pana”. Pierwsza z tych formuł pojawia się zazwyczaj przy wezwaniach skierowanych do pogan. Adresatami drugiej są Żydzi.

W owej drodze powrotu do Boga pierwszym krokiem jest odwrócenie się od zła. Przemawiając do Żydów po zesłaniu Ducha Świętego Piotr wołał: „Nawróćcie się i niech każdy z was ochrzci się w imię Jezusa Chrystusa na odpuszczenie grzechów. Ratujcie się spośród tego przewrotnego pokolenia” (Dz 2,38.40). Tak samo Piotr i Jan doradzali Szymonowi Czarnoksiężnikowi: „Odwróć się więc od swego grzechu” (Dz 8,22). Wielkie masowe nawrócenie czarnoksiężników w Efezie zostało przedstawione w następujący sposób: „Przychodziło też wielu wierzących, wyznając i ujawniając swoje uczynki. I wielu też z tych, co uprawiali magię, poznosiło księgi i paliło je wobec wszystkich” (Dz 19,18-19). Natomiast Paweł zachęca Rzymian do nawrócenia takimi słowami: „Odrzućmy więc uczynki ciemności, a przyobleczmy się w zbroję światła! Żyjmy przyzwoicie jak w jasny dzień: nie w hulankach i pijatykach, nie w rozpuście i wyuzdaniu, nie w kłótni i zazdrości. Ale przyobleczcie się w Pana Jezusa Chrystusa i nie troszczcie się zbytnio o ciało, dogadzając żądzom” (Rz 13,12-14).

Decyzja zerwania ze złem musi mieć konkretne życiowe przełożenie. Paweł wyraźnie nawiązuje do powszechnie znanych grzechów, które popełniali głównie poganie, ale niejednokrotnie pociągały również chrześcijan. Podobne zachęty znajdują się w Liście do Efezjan: „Słyszeliście przecież o Nim i zostaliście pouczeni w Nim - zgodnie z prawdą, jaka jest w Jezusie, że - co się tyczy poprzedniego sposobu życia - trzeba porzucić dawnego człowieka, który ulega zepsuciu na skutek zwodniczych żądz, odnawiać się duchem w waszym myśleniu i przyoblec człowieka nowego, stworzonego według Boga, w sprawiedliwości i prawdziwej świętości” (Ef 4,21-24). Wszystko co grzeszne i występne zostało tu przyrównane do starej szaty, a sam akt nawrócenia to zdejmowanie z siebie starej szaty i przyodziewanie się w człowieka nowego. Kiedy indziej będzie Paweł mówił wręcz o przyodziewaniu się w Chrystusa.

Podobne pouczenia znajdują się w Liście do Kolosan: „I w Nim też otrzymaliście obrzezanie, nie z ręki ludzkiej, lecz Chrystusowe obrzezanie, polegające na zupełnym wyzuciu się z ciała grzesznego” (2,11). „Zadajcie więc śmierć temu, co jest przyziemne w członkach: rozpuście, nieczystości, lubieżności, złej żądzy i chciwości, bo ona jest bałwochwalstwem” (3,5). Jeden z najbardziej wymownych tekstów znajdujemy w 1 Tes: „Albowiem oni sami opowiadają o nas, jakiego to przyjęcia doznaliśmy od was i jak nawróciliście się od bożków do Boga, by służyć Bogu żywemu i prawdziwemu i oczekiwać z niebios Jego Syna, którego wzbudził z martwych, Jezusa, naszego wybawcę od nadchodzącego gniewu” (1,9).