Tajemnica łaski

Droga do Egiptu

Jakub wraz z rodziną wyrusza do Egiptu. Nie wiemy skąd, przypuszcza się, że z Migdal-Eder lub z Mamre w pobliżu Hebronu. Wiemy natomiast, że trasa wędrówki wiodła przez Beer-Szebę. Niegdyś w tej miejscowości składali ofiary Abraham i Izaak. Teraz zatrzymał się tu również Jakub, aby złożyć Bogu ofiarę. W widzeniu nocnym słyszy od Boga zachętę do osiedlenia się w Egipcie.
Nie była to bowiem decyzja łatwa. Jakub mógł się obawiać, że opuszczenie Kanaanu, ziemi obiecanej przez Boga, będzie sprzeniewierzeniem się Jego woli. Co więcej – opuszczeniem samego Boga. Tymczasem Bóg zapewnia, że także w Egipcie będzie z nim, potwierdza obietnicę dawaną wcześniej przodkom: „uczynię cię wielkim narodem”, a także zapowiada wyprowadzenie z niewoli, w jaką popadną Izraelici.

Po pobycie w Beer-Szebie karawana wyrusza w dalszą drogę. Biblia wymienia potomków Jakub, którzy wraz z nim idą do Egiptu. Nie miejsce tutaj na szczegółowe analizy tych genealogii. Warto jednak wiedzieć, że bibliści uważają omawiane opowiadanie za kompilację trzech tradycji: jahwistycznej, elohistycznej i kapłańskiej. Stąd też pewne nieścisłości, czy powtórzenia. Poza tym przypuszcza się, że lista osób, które wyruszyły z Jakubem, istniała pierwotnie jako dzieło odrębne, a dopiero później została włączona do Księgi Rodzaju. Nie należy jej też traktować dosłownie, została ona bowiem tak zredagowana, aby poprzez symbole wyrazić pewne myśli. Takie symboliczne znaczenie ma liczba 70 – liczba osób, które wyruszyły do Egiptu. Dla Izraelitów była to liczba doskonała, oznaczająca pełnię, doskonałość i całość. Zapewne redaktor chciał przez to wyrazić przekonanie, że wypełniła się obietnica licznego potomstwa, którą Bóg dał Jakubowi. Może ona również oznaczać lud doskonale już ukształtowany i zorganizowany, który ze szczepu przekształca się w naród.
W Piśmie Świętym z takim symbolicznym użyciem liczby 70 spotykamy się wielokrotnie. Dla przykładu: 70 dni trwała żałoba po śmierci Jakuba (Rdz 50,3); 70 doradców miał Mojżesz (Wj 24,1); 70 lat miały trwać kary zapowiadane przez Izajasza (Iz 23,15); 70 lat trwała niewola babilońska (Jr 25,11n) itp.

Z czasem symboliczny charakter listy uległ skażeniu – poprzez usunięcie lub dodanie do niej nowych osób (na przykład dodano Dinę – jedyną córkę Jakuba, usunięto tych, którzy faktycznie nie wędrowali z Jakubem – Era, Onana, Józefa i jego dwóch synów; w Septuagincie z kolei dodano wnuków Józefa).