Stara dobra Biblia

Czytać mądrze
Trzecia zasada: postęp. W Biblii można obserwować historyczny rozwój moralności. Etyka Jezusa przewyższa moralne nauczanie Starego Testamentu. O tym ewolucyjnym, historycznym charakterze biblijnej moralności trzeba pamiętać przy lekturze. Bóg prowadzi ludzi stopniowo do coraz większej doskonałości. Ta zasada skłania nas dziś do ciągłego szukania „wyższej sprawiedliwości” królestwa Bożego, które głosił Jezus. Czwarta zasada mówi o wymiarze wspólnotowym moralności. Człowiek jako „obraz Boży” jest powołany do życia we wspólnocie, do miłości. Moralność nie ogranicza się nigdy do odpowiedzialności za siebie samego, ale obejmuje także wspólnotę (rodzinę, Kościół, państwo, ludzkość). Z przynależności do wspólnoty płyną określone obowiązki moralne. Ta biblijna wizja jest dziś aktualna w świecie, w którym przesadny indywidualizm prowadzi do samotności i izolacji, zwłaszcza słabsze jednostki.
Zasada celowości mówi o tym, że życie nie kończy się wraz ze śmiercią. Biblia głosi nadzieję na przyszłe życie z Bogiem. Ta nadzieja opiera się na zmartwychwstaniu Jezusa. Spojrzenie poza horyzont doczesności wpływa na nasze doczesne wybory. Przypomina o naszej odpowiedzialności za obecny czas w perspektywie losu w wieczności. Nadzieja daje siłę do heroizmu w dawaniu świadectwa aż do męczeństwa.

I ostatnia zasada: rozróżnienie. To kryterium łączy się ściśle z zasadą postępu. „Nie można postawić na tej samej płaszczyźnie wszystkich reguł wspomnianych przez Biblię ani przypisywać jednakowej wartości wszystkim wzorcom moralnym, jakie ona przedstawia” (co z upodobaniem robią krytycy chrześcijaństwa w stylu Dawkinsa). Biblia jest księgą, która wymaga interpretacji, uwzględnienia kontekstu literackiego i wszystkich zasad egzegezy oraz rozeznania we wspólnocie i w jednostkowym sumieniu. Trzeba odróżniać to, co jest w Biblii niezmienne, od tego, co pozostaje uwarunkowane historycznie czy geograficznie. Ta zasada chroni przed fundamentalistyczną lekturą Biblii.

„Biblia a moralność. Biblijne korzenie postępowania chrześcijańskiego”, wyd. Verbum, Kielce 2009. Katolicki Uniwersytet Lubelski organizuje 21 i 22 października br. międzynarodowe sympozjum na ten temat. Gościem będzie m.in. kard. Wiliam Levada, prefekt Kongregacji Doktryny Wiary.