"Ja jestem Pan, twój Zbawca, i twój Odkupiciel, Wszechmocny" (Iz 49,26)

Bóg jedynym zbawicielem człowieka.

Słowa wyroczni Boga zapisane przez proroka Izajasza wyrażają głębokie przekonanie dawnego Izraela, że Bóg Jahwe jest jedynym Bogiem, który może zbawić człowieka:

„Czyż nie Ja jestem Pan,

a nie ma innego Boga prócz Mnie?

Bóg sprawiedliwy i zbawiający

nie istnieje poza Mną” (Iz 45,21).

W przytoczonym tekście pojawia się kluczowy termin określający Boga jako Zbawiciela. Jest to hebrajskie słowo môšîʻa – „wybawiciel, zbawiciel”. Pochodzi ono od czasownika yāšaʻ, który przyjmuje następujące znaczenia: „otrzymać pomoc; być zwycięskim; pomóc w pracy; pomóc, ratować; przyjść na pomoc; ocalić, zbawić”. Greckim odpowiednikiem terminu môšîʻa jest rzeczownik sōtḗr, który wywodzi się od czasownika sṓ[i]dzō – „ocalić, zachować przy życiu, uratować, wybawić, oszczędzić; zbawić”. Analizując teksty starotestamentalne, można zauważyć, że pojęcie „zbawienia” ulegało pewnemu rozwojowi. Pierwotnie oznaczało ono uwolnienie czy też zachowanie od zła lub niebezpieczeństwa o charakterze czysto doczesnym (zob. np. Sdz 15,18; 1 Sm 10,19; 11,9; 2 Sm 22,3). W tekstach, które opisują wyjście Izraela z niewoli egipskiej a także babilońskiej, „zbawienie” (wyrażone zarówno czasownikiem „zbawić” [yāšaʻ], jak również rzeczownikiem „zbawienie”  [hbr. yēšaʻ / yəšûʻāh / təšûʻāh;  gr.: sōtería / tó sōtḗrion]) oznacza wyzwolenie narodu wybranego z niewoli, ocalenie go w momencie przejścia przez Morze Czerwone (zob. Wj 14,13; 15,2) czy też wędrówki z niewoli babilońskiej (zob. np. Iz 45,17; 46,13; 56,1). W przesłaniu proroków starotestamentalnych „zbawienie” oznacza uwolnienie narodu wybranego lub poszczególnego Izraelity z niewoli grzechu, czyli od zła moralnego:

„Wtedy będziecie mieszkać w kraju, który dałem waszym przodkom, i będziecie moim ludem, a Ja będę waszym Bogiem. Uwolnię was od wszelkiej nieczystości waszej i przywołam [urodzaj] zboża, i pomnożę je, i żadnej klęski głodu już na was nie ześlę” (zob. Ez 36,28-29; por. Iz 33,22-25).

Tego rodzaju znaczenie stało się najczęstszym w Nowym Testamencie: czasownik „zbawić” oraz rzeczownik „zbawienie” oznacza przede wszystkim zbawienie mesjańskie, to jest uwolnienie od grzechów (zob. np. Mt 8,25; 14,30; Dz 2,29; 27,43; 28,1.4).   

Śledząc z kolei występowanie terminu „zbawiciel” w Starym Testamencie (zarówno w tekście hebrajskim, jak i greckim tłumaczeniu, czyli w Septuagincie), można zauważyć, że termin ten stanowi przede wszystkim określenie Boga (zob. np. Pwt 32,15; Iz 12,2; 17,10; 25,9; 45,15; 62,11; Ps 23,5; Mdr 16,7). Tylko w trzech przypadkach termin ten został zastosowany do ludzi: ma to miejsce w odniesieniu do sędziów, którzy występowali w imieniu Boga, stanowiąc ostatecznie „narzędzie” Bożego działania (zob. Sdz 3,9.15; Ne 9,27). A zatem tym, który zbawia jest przede wszystkim Bóg, który w niektórych przypadkach w dziele zbawiania może posłużyć się człowiekiem.