Dar z nieba

Obraz ilustruje scenę z 16. rozdziału Księgi Wyjścia. Ludziom wędrującym już drugi miesiąc po ucieczce z Egiptu skończyły się zapasy jedzenia. Wówczas „(…) całe zgromadzenie Izraelitów zaczęło szemrać przeciw Mojżeszowi i przeciw Aaronowi” (Wj 16,2). Nicolas Poussin namalował tę scenę na drugim planie. Na środku kompozycji widzimy Mojżesza (w niebieskiej szacie i purpurowym płaszczu) i jego brata Aarona (w białej szacie). Z obu stron otaczają ich ludzie domagający się jedzenia. Aaron się modli, a Mojżesz palcem wskazuje niebo, zapewniając wszystkich, że rychło nastąpi cud. Słysząc te obietnice, protestujący mężczyźni błagalnie wznoszą ręce do nieba.

Na pierwszym planie widać już zbiór manny. Artysta położył nacisk na rozmaite reakcje ludzi, nie zawsze godne pochwały. Aby ułatwić nam obserwację sceny, zaznaczył jaśniejszym światłem dwie grupy osób. Z prawej strony kobieta w żółtej sukni wskazuje nam symbol reakcji negatywnych – osoby bijące się o pokarm. Z lewej strony natomiast widzimy symbol reakcji pozytywnych. To popularny niegdyś w sztuce motyw ikonograficzny zwany caritas romana (miłosierdzie rzymskie). Ilustruje on starożytną legendę o kobiecie o imieniu Pero, która potajemnie karmiła piersią własnego ojca Cymona po tym, jak został on skazany na śmierć przez zagłodzenie. Poświęcenie córki wpłynęło na ułaskawienie Cymona. Tutaj kobieta karmi swoją matkę, ubraną w żółtą suknię, przytulając jednocześnie dziecko.

Leszek Śliwa