Obmycie nóg uczniom

W Janowej perykopie, w w. 1, należy zwrócić uwagę również na ideę przejścia (μεταβῇ^[85]). Termin μεταβαινωużyty został już wcześniej przez Jana w rozdziale 5 wersecie 24. Ponadto znajduje się on także w 1J 3, 14. W obu przypadkach zastosowany został dla określenia przejścia ze śmierci do życia, ale dotyczy uczniów, nie Jezusa. Dla niektórych występuje tu gra słów: Pascha – przejście (πάσχα – μεταλαμβανειν), ale w LXX nie ma żadnych wskazówek dotyczących użycia nazwy święta Paschy w odniesieniu do idei przejścia ze śmierci do życia. Użycie go w J 13, 1 nawiązuje raczej do Wyszedłem od Ojca i przyszedłem na świat; znowu opuszczam świat i idę do Ojca z J 16, 28^[86].

W użytym imiesłowie umiłowawszy Raymond Brown dopatruje się misji publicznej, posłannictwa publicznego Jezusa, które dokonuje się na tych, którzy byli na tym świecie (por. w. 1)^[87].

Istotnym elementem zawartym w 1. wersecie 13 rozdziału, na który zwracają uwagę egzegeci, jest słowo ὥρα (godzina^[88]), która nawiązuje do wielu miejsc janowej ewangelii, m.in. do opisu wesela w Kanie Galilejskiej (2, 4), do jezusowej mowy o światłości świata (8, 20), do Jego mowy o powtórnym przyjściu (16, 25).

Jan podobnie jak Łukasz wspominając Judasza, mówi o działaniu szatana, który nakłania jego serce, by zdradził Jezusa. Różnica między tymi opisami polega na tym, że Łukasz pisze o akcie zdrady Jezusa Sanhedrynowi dokonanego przez Judasza, gdzie wówczas szatan wszedł w Judasza (Łk 22, 3). Jan natomiast działanie szatana wobec Judasza dzieli na dwie części^[89]. Pierwszy etap podczas Wieczerzy – tu diabeł nakłania serce Judasza (por. J 13, 2), a później po spożyciu kawałka chleba podanego przez Jezusa wszedł w niego szatan (J 13, 27). Należy również wspomnieć, że w Janowym opisie zapowiedzi zdrady Judasza, widoczna jest, w przeciwieństwie do synoptyków^[90], interpretacja teologiczna tego wydarzenia^[91].

Przy analizie wersetów 4-5 należy zatrzymać się przy stwierdzeniu „wstał od wieczerzy”, który wskazuje na czas, w jakim odbyło się obmycie stóp uczniom. Opis podkreśla, że Jezus wstał od wieczerzy, czyli w jej trakcie^[92]. Dlatego nie można uznawać go za obmycie związane ze zwyczajem żydowskim, ponieważ Żydzi dokonywali takiego obmycia przed ucztą, a nie tak, jak jest tu w trakcie lub po jej zakończeniu^[93]. Trzeba przyjąć, że ten gest ze względu na swoją niezwykłość, mógł wystąpić w nietypowym momencie. Świadczy to, że pierwotny tekst zawierał starszy zwrot καὶ δείπνου γενομένου(w. 2) przed ἐγείρεται ἐκ τοῦ δείπνου(w. 4)^[94].

---------------------------------------------

[85] μεταβαινω, w: Popowski, s. 390.