Wylęknieni i obdarowani (1)

Otaczający ołtarz mur w całości pokryty płaskorzeźbami posiadał tylko jed­ną, delikatną aluzję do wojny: pośród członków rodziny cesarskiej przedsta­wiono żołnierza, prawdopodobnie Druzusa, brata Tyberiusza, który w czasie budowy ołtarza przebywał jeszcze w Germanii, prowadząc kampanię woj­skową^[10]. Płaskorzeźby Ara Pacis są pełne symboliki. Główną figurą jest Mat­ka Ziemia (Terra Mater), kobieca postać obleczona w długie szaty, siedząca na skale otoczonej symbolami płodności, z dwójką dzieci na kolanach. Sie­lankowy krajobraz pól, zbóż, kwiatów i zwierząt oraz postacie symbolizujące rzeki, powietrze i niebo sprawiają, że wszystko tonie w łagodnym spokoju. Nie tylko Rzym, ale całe imperium odzyskało pokój i bezpieczeństwo^[11]. Oto w jakich symbolach przedstawiali i wyobrażali sobie pokój Rzymianie^[12].

Łukasz jest pisarzem, który spośród synoptyków najwięcej miejsca po­święca pokojowi. Oprócz wspomnianej sceny narodzenia, przy której anio­łowie zwiastują ziemi pokój, sam Zachariasz określa Jezusa jako „z wysoka Wschodzące Stonce, by oświecić tych, co w mroku i cieniu śmierci miesz­kają, aby nasze kroki skierować na drogę pokoju" (Łk 1,78-79). Jako kapłan pełniący swój świątynny dyżur, miał świadomość, że spełniają się zapowiedzi proroków o Mesjaszu, który nazwany będzie „księciem pokoju" (Iz 9,5; Za 9,10; Ps 72,7). Życie i działalność Jezusa z Nazaretu wypełniały oczekiwania mesjańskie. Wypowiadając żydowskie „Idź w pokoju" przywracał zdrowie (Łk 8,48) czy odpuszczał grzechy (Łk 7,50). U św. Jana pokój ma charakter chrystologiczny; jest owocem ofiary Jezusa i Jego zwycięstwa nad złem, grzechem, śmiercią i Szatanem (J 17,19)^[13]. Pomimo uciskowi prześladowań, pokój ten trwać będzie we wszystkich, którzy przyjęli owoce ofiary Jezusa: „To wam powiedziałem, abyście pokój we Mnie mieli. Na świecie doznacie ucisku, ale miejcie odwagę: Jam zwyciężył świat" (J 16,33).
Chrystus, spełniając starotestamentalne proroctwa, nie tylko przynosi pokój, ale sam jest z nim utożsamiony. Autor listu do Efezjan w chrystolo­gicznym hymnie stwierdza: „On bowiem jest naszym pokojem" (Ef 2,14)^[14].

------------------------------------

[10] Druzus rozciągnął terytorium rzymskiego panowania aż po Łabę, gdzie zresztą zmarł w roku dedykacji ołtarza.
[11] De facto gdy Rzym i centrum imperium zażywało pokoju, na jego peryferiach wciąż toczyły się wojny. Wergiliusz wspomina o tym w Eneidzie:

„Tutaj wiodący Italów do walki,
Augustus Cezar, z ojcami i ludem,
I z Penatami, wielkimi bogami [...].
Tu zaś Antoniusz z mocą barbarzyńską
I z rozmaitą bronią, tryumfator
Nad narodami Jutrzenki, nad morzem
Szkarłatnym, Egipt i potęgę Wschodu
I kresy Baktrii wiezie, ale za nim
(O hańbo!) idzie tu egipska żona" (8, 678-686).

[12] J.D. CROSSAN, Historyczny Jezus. Kim był i czego nauczał, 61-62.
[13] J. Drozd, Błogosławieństwa Ewangelijne (Mt 5,1-12; Łk 6,20-26), 237.
[14] Typowa formuła pozdrowienia w listach św. Pawła brzmi: „łaska i pokój Boga, naszego Ojca". Pokój w tym wypadku oznacza całokształt zbawienia; jest to więc myśl tożsama z ideą ewangelisty Łukasza, który pokój identyfikuje ze zbawieniem. Zbawcze działanie Boga wobec człowieka zawiera się w wyrażeniu „Bóg pokoju" (por. 1 Tes 5,23; 2 Tes 3,16; 2 Kor 13,11; Rz 15,33; 16,20; Flp 4,19). Autor listu do Rzymian ukazuje pokój jako owoc pojednania z Bogiem dzięki usprawiedliwieniu przez wiarę: „Dostąpiwszy więc usprawiedliwienia przez wiarę, za­chowajmy pokój z Bogiem przez Pana naszego Jezusa Chrystusa, dzięki któremu uzyskaliśmy przez wiarę dostęp do tej łaski, w której trwamy i chlubimy się nadzieja chwały Bożej" (Rz 5,1-2). Działanie „Boga pokoju" ma przygotować wierzących w Chrystusa na dzień Jego Paruzji: „Sam Bóg pokoju niech was całkowicie uświęca, aby nienaruszony duch wasz, dusza i ciało bez za­rzutu zachowały się na przyjście Pana naszego Jezusa Chrystusa" (1 Tes 5,23). Pokój, który noszą w swych sercach wierzący w Chrystusa, jest darem Ducha Świętego (Ga 5,22; Rz 14,17). Dzięki temu przewyższa on wszelką ludzką mądrość (Flp 4,7) i trwać może pomimo ucisków (Rz 5,1-5). List św. Jakuba podejmuje nauczanie proroków: „Owoc zaś sprawiedliwości sieją w pokoju ci, którzy zaprowadzają pokój" (Jk 3,18; por. Iz 32,17).