Nowe odkrycia archeologii biblijnej: próba oceny

c. Ocena odkrycia

Teza Shimona Gibsona, iż odkryta przez uczniów nauczyciela z kibucu jaskinia, w której prowadził badania, od początku posiadała kilka słabych punktów. Dotyczą one tak lokalizacji groty, jak i samego rytu udzielania chrztu:

1. wszyscy ewangeliści zgodnie stwierdzają, że Jan udzielał chrztu nad Jordanem, nie w grocie;

2. hipoteza o namaszczaniu stóp nowoochrzczonych nie znajduje potwierdzenia w danych skrypturystycznych ani u Józefa Flawiusza, który również relacjonuje chrzest udzielany przez Jana. Owszem, ewangeliści twierdzą, że Jezus został „namaszczony” Duchem Świętym do pełnienia swej misji (Łk 4,18), jednak chodzi tu o namaszczenie duchowe, nie fizyczne, jakie proponuje Gibson;

3. tezę Gibsona znacznie osłabia fakt odkrycia miejsca, które zidentyfikowano jako „Betanię po drugiej stronie Jordanu” (w obecnej Jordanii). Lokalizacja dokładnie zgadza się z przedstawioną przez ewangelistów, szczątki bazyliki już z III w. potwierdzają, że było to miejsce kultu poprzednika Pańskiego, a tezę tę wzmacnia jeszcze fakt, że z tego miejsca został uniesiony do nieba Eliasz. Jan był kontynuatorem misji Eliasza¹⁵. O autentyczności „Betanii po drugiej stronie Jordanu” świadczą także starożytne zapiski, począwszy już od IV w. (Pielgrzym z Bordeaux, Teodozjusz, Pielgrzym z Piacenzy, Antoni Męczennik, Arcluf).

Ostatecznie więc należy stwierdzić, że istnieje małe prawdopodobieństwo, by badana przez Gibsona i jego zespół grota w pobliżu Ain Karem okazała się autentycznym miejscem udzielania przez Jana Chrzciciela chrztu nawrócenia.

Konkluzja

Spośród czterech zaprezentowanych hipotez co do odkryć archeologicznych, dwie okazują się niezwykle trudne do utrzymania; chodzi o hipotezę odnalezienia fragmentu Ewangelii Marka w Qumran oraz o identyfikację groty w pobliżu Ain Karem jako miejsca chrztu Janowego. Tzw. ossuarium Jakuba okazuje się falsyfikatem. Cennym znaleziskiem jest natomiast apokryficzna Ewangelia Judasza, która wzbogaca dotychczasowy obraz chrześcijaństwa i gnozy pierwszych wieków.

SYLWETKA WYKŁADOWCY:.