Trzy stopnie wyrzeczenia

Pierwszy stopień wyrzeczenia polega na zrezygnowaniu z wszelkich zewnętrznych bogactw i majętności świata.

Drugi, na porzuceniu naszych dawnych obyczajów, nałogów, namiętności duszy i ciała.

Trzeci, na oderwaniu naszego umysłu od wszelkich rzeczy teraźniejszych i widzialnych, i wpatrywaniu się jedynie w to, co przyszłe i niewidzialne.

Abrahamowi, na przykład, Pan nakazał dokonać równocześnie wszystkich tych trzech stopni, mówiąc do niego: Wyjdź z ziemi twojej i od rodziny twojej, i z domu ojca twego. Najpierw powiedział: z ziemi twojej, tzn. z majętności tego świata i bogactw ziemskich; potem: od rodziny twojej, tzn. od dawniejszego sposobu życia i dawniejszych grzesznych obyczajów, które są z nami związane od urodzenia, jakby bliska rodzina lub pokrewieństwo. Na trzecim, wreszcie, miejscu: z domu ojca twego, tzn. wyrzeknij się wszelkiej pamięci o świecie, który oglądasz oczyma ciała.

O dwóch ojcach, jednym, którego należy opuścić, i drugim, którego należy szukać, śpiewał już Dawid, wkładając w Boskie usta takie oto słowa: Posłuchaj, córko, spójrz i nakłoń ucha, zapomnij o twym narodzie, o domu twego ojca. Ten bowiem, który mówi: Posłuchaj, córko, jest oczywiście Ojcem; jakkolwiek nie przestał być ojcem również i ten, o którego domu i narodzie powinna zapomnieć.

Do słów tego psalmu stosujemy się wówczas, jeśli razem z Chrystusem umarliśmy dla „żywiołów świata”, wpatrujemy się – według słów Apostoła – nie w to, co widzialne, lecz w to, co niewidzialne. To bowiem, co widzialne, przemija, to zaś, co niewidzialne, trwa wiecznie. Trzeba nam zatem całym sercem wyjść z tego doczesnego i widzialnego domu i zwrócić nasze oczy i duszę ku tamtemu, w którym wiecznie mamy zamieszkać.

Dzieje się tak wtedy, gdy mimo iż w ciele pozostajemy, nie prowadzimy walki według ciała, potwierdzając wyraźnie, czynem i mocą, słowa Apostoła: Nasza ojczyzna jest w niebie.

Do tych trzech stopni wyrzeczenia stosują się dokładnie trzy Księgi Salomona: Księga Przysłów, która odpowiada pierwszemu stopniowi, usuwając pożądliwość rzeczy cielesnych i ziemskie przywary; Księga Koheleta, która odpowiada drugiemu stopniowi, nazywając wszystko, co się dzieje pod słońcem, próżnością; Księga Pieśni nad Pieśniami, odpowiadająca trzeciemu stopniowi, na którym dusza wznosi się ponad wszystkie sprawy ziemskie i zapatrzona w rzeczy niebieskie jednoczy się ze Słowem Bożym.

***

Jan Kasjan, Rozmowy z Ojcami – tom 1, Wydawnictwo Benedyktynów TYNIEC