Zanim Słowo stało się Ciałem

Skąd zatem źródła tego janowego prologu? Jak kształtował się ów hymn – i jak możemy dotrzeć do tego przed-Janowego tekstu?

Poszczególni badacze wskazują, iż pierwotny przedjanowy tekst wykorzystany w prologu wywodzi się z kręgów hellenistyczno-egipskich, inni wskazują, iż pierwotny hymn miał charakter gnostycki. Spotkać można także opinie, iż korzeni janowego hymnu o Logosie należy szukać w tradycji judaistycznej, w licznych tekstach w których Słowo Boże, mając cechy osobowe, ukazane jest jako pośrednik w dziele stworzenia i objawiania. Mówiąc o źródłach prologu Ewangelii wg św. Jana komentatorzy wskazują chrześcijańsko-gnostycki poemat o stworzeniu i odkupieniu oraz chrześcijańskie wyznanie wiary. Inni uważają, iż dzisiejszy tekst prologu opiera się na tekstach pochodzących z starochrześcijańskiej liturgii, na pieśni liturgicznej będącej słowem pochodzącym z nieba i wyznaniu wiary.

Badając tekst prologu komentatorzy wskazują, iż jego niejednorodność spowodowana jest włączeniem do pierwotnego hymnu partii wtórnych. Szczególnie odbiegającą częścią od całości prologu jest część w której jest mowa o Janie Chrzcicielu (J 1,6-8.15). Warto jednak zwrócić uwagę, jeśli tylko otworzymy tekst prologu Ewangelii wg św. Jana, iż wers J 1,2 można uznać z sumujący myśl J 1,1. Z pewnością również wersety J 1,12-13 nie przynależały do pierwotnego hymnu – wydaje się to być wtrącenia dodane, poszerzające J 1,11. Być może ostateczny redaktor poszerzył wcześniejszy werset chcą wprowadzić czytelnika w orędzie i tematykę Czwartej Ewangelii: Celem wcielenia odwiecznego Słowa jest ukonstytuowanie nowej wspólnoty, która nazywać się będzie wspólnotą „dzieci Bożych”[6]. Wprowadzając J 1,12 autor prologu chciał wskazać, iż ludzie przy pomocy boskiego Logosu, mogą stawać się „dziećmi Boga”. Dokonuje się to gdy stają się dziećmi Jego niewidzialnego obrazu – Logosu[7]. Podobnie za dodane przez ostatecznego redaktora uznaje się J 1,5.9.18[8].